„Pasieka” nr 4/2015 - pobierz bezpłatny ebook w formacie epub - na czytniki ebooków, smartfony i komputery. Sprawdź więcej ebooków z „Pasieki”.

Rośliny dwuletnie i jednoroczne atrakcyjne dla pszczół

W dzisiejszym artykule autorka zaproponowała rośliny dwuletnie oraz jednoroczne – cykl ten kontynuowany będzie w kolejnym wydaniu „Pasieki”. Wymienione rośliny są łatwe w uprawie, a nabycie nasion lub sadzonek nie powinno nastręczać trudności.
Przedstawione informacje, zwłaszcza dotyczące wydajności miodowych i pyłkowych, jak również warunki uprawy niewątpliwie przydadzą się każdemu pszczelarzowi zainteresowanemu wzbogaceniem bazy pożytkowej wokół pasieki.

Dzięgiel litwor = arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica L.)

Jest silnie aromatyczną, dwuletnią rośliną dorastającą do 1,5-3 m wysokości. Jej łacińska nazwa rodzajowa nawiązuje do rzekomych cudotwórczych właściwości leczniczych objawionych pustelnikom przez archanioła Rafała.

Arcydzięgiel najlepiej rośnie na glebach próchnicznych i dostatecznie wilgotnych. Rozmnażanie polega na wysiewie nasion na rozsadniku lub pod folię, najlepiej zaraz po zbiorze, gdyż szybko tracą zdolność kiełkowania.

Nasiona kiełkują tylko na świetle, zatem nie należy ich przykrywać ziemią. Na stanowiskach naturalnych gatunek objęty jest częściową ochroną.

Urzet barwierski (Isatis tinctoria L.)

Wykorzystywany był przez człowieka już od starożytności, gdyż z jego liści uzyskiwano niebieski barwnik. Na właściwości barwierskie rośliny wskazuje jej łacińska nazwa gatunkowa tinctoria oznaczająca barwiący, farbujący.

Przed wysiewem zaleca się moczenie nasion w letniej wodzie przez około 12 h. Nasiona przykrywa się niezbyt grubą warstwą gleby. Najlepsze warunki do kiełkowania to 15-20°C.

Dziewanna – (Verbascum L.)

Dziewanny są roślinami dwuletnimi wytwarzającymi w pierwszym roku wegetacji okazały korzeń palowy oraz rozetę dużych (do 30-40 cm długości), eliptyczno-jajowatych liści pokrytych gęstym kutnerem utworzonym z włosków.

W drugim roku pojawia się wzniesiona, niekiedy rozgałęziona łodyga osiągająca 0,3-2 m wysokości zakończona szczytowym kwiatostanem. Rośliny kwitną od VI do IX. Duże (3,5-5 cm średnicy), najczęściej żółte kwiaty w kształcie lejka umieszczone są na osi kwiatostanu w pęczkach po 2-5.

Kwiaty szybko przekwitają pod wpływem silnego nasłonecznienia i wysokiej temperatury, a wieczorem opadają. Na jednej roślinie może ich być od kilkunastu do kilkuset. Wewnątrz kwiatów znajduje się 5 pręcików, z których 3 posiadają brodato owłosione nitki pręcikowe.

Od ich wyglądu prawdopodobnie wywodzi się łacińska nazwa dziewanny, która być może pierwotnie brzmiała barbascum (łac. barba=broda).

Rozsadę wysadza się na miejsce stałe we IX lub na początku X. Gotowa do sadzenia rozsada powinna mieć 6-8 liści i dobrze rozwinięty system korzeniowy. Między roślinami należy zachować 60 cm odległości.

Naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea L.)

Posiada rozetę przyziemnych liści, z której w drugim roku uprawy wyrasta sztywny, ulistniony pęd kwiatostanowy o długości do 1,5 m zakończony groniastym kwiatostanem. Duże, zwisające, najczęściej różowopurpurowe kwiaty cechują się dzwonkowatym kształtem oraz ciemnymi plamami z białą obwódką wewnątrz korony.

Kwiaty przypominają wyglądem naparstek, stąd nazwa rośliny w różnych językach wywodzi się od palca, naparstka lub rękawiczki (łac. dígitus = palec, digitalís = naparstek). Naparstnica kwitnie w VI-VII, a po przycięciu przekwitłego kwiatostanu może powtórnie zakwitnąć, ale mniej obficie.

Bazylia pospolita (Ocimum basilicum L.)

Jest jednoroczną rośliną o silnym aromacie, do czego nawiązuje łacińska nazwa rodzajowa wywodząca się od słowa ózein, co oznacza pachnieć, wonieć. Bazylia wytwarza łodygi do 50 cm wysokości, na których wyrastają jajowate liście na krótkich ogonkach po dwa naprzeciw siebie.

Bazylia preferuje przepuszczalną, próchniczną, lekko wilgotną glebę o dużej zasobności. Wymaga ciepłego i zacisznego stanowiska. Można ją rozmnażać z nasion wysiewanych w V bezpośrednio do gruntu lub w III-IV do inspektu. Siewki pojawiają się po około 2 tygodniach.

Na miejsce stałe wysadza się je po ostatnich wiosennych przymrozkach w rozstawie co 30-45 cm. Gdy rośliny osiągną około 15 cm wysokości zaleca się uszczykiwanie ich wierzchołków, dzięki czemu wytworzą silniejszy system korzeniowy oraz się rozkrzewią.

Pszczelnik mołdawski (Dracocephalum moldavica L.)

Nazywany jest także smoczą głową, gdyż jego łacińska nazwa rodzajowa wywodzi się od słów drakon = smok, wąż oraz kephalé = głowa. Pszczelnik jest przyjemnie pachnącą rośliną jednoroczną osiągającą wysokość 20-60 cm.

Jego pędy są silnie rozgałęzione, zaś liście cechują się jajowato-lancetowatym kształtem oraz są karbowano-wcinane. Białe lub niebieskofioletowe, dwuwargowe kwiaty wyrastają w szczytowych gęstych kłosach.

Na dolnej wardze korony widoczne są intensywniej zabarwione plamki, które wskazują owadom drogę do nektaru. Kwitnienie trwa od trzeciej dekady VII do połowy IX.

Pszczelnik wymaga żyznej gleby oraz słonecznego stanowiska. Rozmnażany jest z nasion wysiewanych wprost do gruntu w IV lub na rozsadnik. Do obsiania 1 ha potrzeba 5-7 kg nasion. Rośliny zakwitają po upływie około 90 dni od wysiewu. W zależności od terminu siewu można uzyskać kwitnące rośliny w różnym terminie.

Aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula L.) i aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta L.)

Zwyczajowe nazwy aksamitki to śmierdziuszka, szarańcza, afrykanka lub turka, zaś łacińska nazwa tagetes wywodzi się od imienia etruskiego boga mądrości Tagetesa, który symbolizował tajemnice wróżebne i był patronem wróżów.

Aksamitki są roślinami jednorocznymi o charakterystycznym, ostrym zapachu oraz pierzastych liściach i rozgałęzionych łodygach dorastających do 20-90 cm wysokości. Żółte, pomarańczowe, brunatne lub purpurowe kwiaty zebrane są w koszyczkowate kwiatostany.

Po 3 tygodniach siewki należy przepikować, a na miejsce stałe wysadzać po 15 V. Kwitnące egzemplarze uzyskuje się po około 12 tygodniach od wysiewu. Aby rośliny dłużej kwitły zaleca się usuwanie przekwitłych kwiatostanów.

Portulaka wielkokwiatowa (Portulaca grandiflora Hook.)

Jest niską rośliną jednoroczną (do 15 cm wysokości) o mięsistych, igiełkowatych liściach. Kwiaty cechują się różnorodną gamą kolorów, począwszy od białej, poprzez żółtą, pomarańczową, różową do czerwonej. Kwiaty otwierają się tylko przy słonecznej pogodzie, wieczorem i w dni pochmurne pozostają zamknięte.

Portulaka charakteryzuje się długim okresem kwitnienia, od VI do późnej jesieni. Łacińska nazwa rodzajowa rośliny związana jest z czyszczącymi właściwościami, a wywodzi się prawdopodobnie od słowa pórtula, co oznacza furtkę, wychodek.

dr Aneta Sulborska
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

„Pasieka” nr 4/2015 - pobierz bezpłatny ebook (cały numer) na czytniki, smartfony i komputery. Dowiedz się więcej.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"