Pożytki pełni lata
- rośliny kwitnące w VI-VII
ROŚLINY JEDNOROCZNE DZIKO ROSNĄCE
Chaber bławatek (= bławatek) – Centaurea cyanus L.
Rodzina: Asteraceae – astrowate
 Występowanie: |
pola uprawne (chwast), przydroża, nasypy kolejowe |
 Stanowisko: |
słoneczne |
 Gleba: |
praktycznie każda |
 Termin kwitnienia: |
VI-IX(X) |
 Długość kwitnienia: |
> 8 tyg. |
 Rozmnażanie: |
siew owoców |
 Wydajność miodowa: |
60-350 kg/ha |
 Wydajność pyłkowa: |
10-95 kg/ha |
 Kolor obnóży: |
kremowobiały |
Chaber bławatek, bławatek
Centaurea cyanus L.
[DE] Die Kornblume
[EN] cornflower, bachelor’s button
Chaber bławatek występuje najczęściej jako chwast w zbożach ozimych, do czego nawiązuje angielska nazwa rośliny cornflower wywodząca się od niemieckiego kornblume (niem. Korn = pszenica, owies, jęczmień), również dawna polska nazwa rośliny „chaber zbożowy” na to wskazuje.
Natomiast łacińska nazwa rodzajowa chabra związana jest z mitycznym centaurem Chironem, który sokiem z rośliny leczył ranę zadaną zatrutą strzałą przez Herkulesa. Etymologia nazwy gatunkowej związana jest z greckim słowem cyanos = niebieski, odnoszącym się do koloru kwiatów, z których dawniej wyrabiano barwnik.
Chaber jest rośliną jednoroczną, ozimą lub dwuletnią o silnym, palowym korzeniu oraz rozgałęzionej łodydze osiągającej do 1 m wysokości. Roślina wykształca pierzastodzielne liście dolne oraz równowąsko-lancetowate w górnej części łodygi.
Wszystkie nadziemne części rośliny pokrywają białe włoski, które sprawiają wrażenie pajęczyny. Kwiaty zebrane są w koszyczkowate kwiatostany osadzone na szczytach rozgałęzień. Koszyczki zbudowane są z brzeżnych kwiatów lejkowatych stanowiących powabnię i środkowych kwiatów rurkowatych.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Obficie wydzielany nektar wypełnia całą rurkę korony o długości 5-6 mm, dzięki czemu jest łatwo dostępny dla pszczół. Nektarowanie odbywa się przez cały dzień. Jeden kwiat wydziela w ciągu życia 0,2-0,4 mg cukrów, których koncentracja w nektarze wynosi 30-60%.
Chaber bławatek. Fot. Aneta Sulborska
Wydajność miodowa waha się od 60 do 350 kg/ha. Przy masowym pojawieniu się rośliny można uzyskać miód towarowy. Patoka charakteryzuje się bursztynowożółtym kolorem z zielonkawym odcieniem oraz zapachem migdałów, natomiast krupiec ma barwę żółtą i lekki smak goryczki.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Bławatek preferuje stanowiska słoneczne. Nie ma zbyt dużych wymagań glebowych. Rośnie zarówno na podłożach ciężkich, jak i lekkich o odczynie obojętnym lub kwaśnym. Rozmnaża się przez wysiew owoców (to one są materiałem siewnym).
Poziewnik szorski – Galeopsis tetrahit L.
Rodzina: Lamiaceae – jasnotowate
| Występowanie: |
miejsca ruderalne, obrzeża lasów i polan, przydroża, pola uprawne |
| Stanowisko: |
z umiarkowanym światłem |
| Gleba: |
piaszczysto-gliniaste z dobrze rozłożoną próchnicą |
| Termin kwitnienia: |
VI–X |
| Długość kwitnienia: |
> 3 mies. |
| Rozmnażanie: |
siew |
| Wydajność miodowa: |
40–50 kg/ha |
| Wydajność pyłkowa: |
brak danych |
| Kolor obnóży: |
żółty |
Poziewnik szorski
Galeopsis tetrahit L.
[DE] Der Gemeine Hohlzahn
[EN] common hemp-nettle, brittlestem hempnettle
Występuje w miejscach ruderalnych, na skrajach lasów i polan, przydrożach, polach uprawnych (zwłaszcza plantacjach roślin okopowych) i w ogrodach. Wykształca pojedynczą lub rozgałęzioną, czterokanciastą łodygę, nieco zgrubiałą i szczeciniasto owłosioną pod węzłami (miejscami, z których wyrastają liście) dorastającą do 10–40 cm wysokości.
Liście mają jajowaty lub jajowatolancetowaty kształt, wyrastają na długich ogonkach po 2 naprzeciw siebie, osiągają długość 3–8 cm. Różowe, białe lub kremowe kwiaty o bardzo krótkich szypułkach powstają w kątach górnych liści, tworząc kwiatostany typu wierzchotki.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Wydajność miodową w warunkach Ukrainy oszacowano na 40–50 kg/ha. Podobną wartością pożytkową cechują się inne gatunki poziewników występujące w naszym kraju, m.in. poziewnik miękkowłosy (Galeopsis pubescens Besser) i poziewnik pstry (Galeopsis speciosa Mill.).
Poziewnik szorstki. Fot. Barbara Łotocka
Poziewnik szorstki preferuje gleby piaszczysto-gliniaste z dobrze rozłożoną próchnicą. Najlepiej rośnie na stanowiskach umiarkowanie oświetlonych. Rozmnaża się przez wysiew nasion.
