6. Leki stosowane w naszym kraju

Linia frontu

Apiwarol AS

Apiwarol AS jest preparatem najdłużej dotychczas produkowanym w naszym kraju. Są to tabletki dymne zawierające amitraz. Jedna tabletka Apiwarolu AS zawiera 12,5 mg amitrazu i jest przeznaczona do jednorazowego spalania (z wytworzeniem dużej ilości dymu) wewnątrz ula i dostosowana do typowej jego objętości.

Zabieg odymiania przeprowadza się wieczorem, po ustaniu lotów pszczół, tak aby wszystkie owady były w ulu. Tlącą się tabletkę Apiwarolu AS należy wprowadzić przez wylotek do wnętrza ula. Wylotek odymianej rodziny zamyka się szczelnie na 20 minut.

Wiosną zabieg odymiania wykonuje się dwukrotnie z odstępem 4-dniowym, jesienią odymia się rodziny pszczele 4 razy w odstępach 4-dniowych. Przy silnej inwazji zaleca się 3-4 -krotne odymienie w pełni lata po ostatnim miodobraniu, także w odstępach 4 dniowych każde.

Wprowadzanie tabletki Apiwarolu przez wylotek do ula

W czasie odymiania temperatura zewnętrzna nie powinna być ...

Biowar 500

Biowar jest lekiem warroabójczym produkowanym w postaci pasków z tworzywa sztucznego przeznaczonych do długookresowego zawieszania ich we wnętrzu gniazda. Substancją czynną jest amitraz znajdujący się w całej masie paska.

Bayvarol

Bayvarol (paski) – jeszcze jeden lek w postaci pasków z tworzywa sztucznego. Każdy pasek zawiera 3,6 mg substancji czynnej - flumetryny. Na rodzinę pszczelą przeznacza się 4 paski Bayvarolu, jedynie mało liczebne rodziny lub odkłady otrzymują 2 paski.

Paski zawiesza się w uliczkach międzyramkowych w pobliżu plastrów z czerwiem, w ten sposób, aby pszczoły mogły po nich swobodnie chodzić. Paski powinny pozostawać w ulu przez okres 6 tygodni. Optymalnym terminem stosowaniu Bayvarolu jest także koniec lipca, sierpień, do połowy września.

Formuła leku wymaga, aby pszczoły chodząc po powierzchni pasków ...

Api Life Var

Api Life Var – preparat leczniczy oparty na tymolu i olejkach eterycznych (m.in. olejek mentolowy, eukaliptusowy) w postaci płytek stosowanych na powałkę ula. W rodzinie pszczelej umieszczamy 1 płytkę podzieloną na kilka (3-4) części, w taki sposób, aby substancje z płytki uwalniały się do wnętrza gniazda (z uli usunąć beleczki międzyramkowe, stosować powały wielofunkcyjne, a w leżakach ramki nakryć płótnem powałowym). Płytkę odparowuje się w rodzinie przez 7-10 dni, po czym wymienia na nową.

Na jedną rodzinę używa się 3-4 płytki (opakowanie zawiera 2 płytki). Najlepiej umieszczać je w rodzinach ...

Thymovar

Thymovar jest preparatem opartym na tymolu, konfekcjonowanym w postaci pasków nakładanych na ramki gniazdowe. Stosuje się je 3-4 tygodnie po miodobraniu. Specyfik należy przełamać na pół i położyć na ramkach w narożach ula. Czynność powtórzyć po 3-4 tyg. Najlepiej zabieg wykonywać w temperaturze 20-25°C. Opakowanie zawiera 10 pasków.

Na wykonanie kompleksowego zabiegu na jednej rodzinie w ulu jednokorpusowym (2 powtórzenia, co 3-4 tygodnie) potrzeba 0,2 opakowania. Ponieważ preparat nie jest rozpowszechniony na rynku krajowym (nawet brak informacji o cenie w hurtowniach weterynaryjnych) trudno ocenić jego wady i zalety.

Kwasy organiczne

Rękawice, maska i okulary ochronne, niezbędne przy stosowaniu kwasów organicznych.

W ostatnich latach kwasy organiczne traktuje się, jako tzw. lekką chemię, czyli substancje, które nie powodują przy prawidłowym ich stosowaniu skażenia produktów pasiecznych. Dlatego wykorzystywane są chętnie w ekologicznych gospodarstwach pasiecznych.

Jednak zabiegi przy użyciu tych kwasów muszą być wykonywane w ściśle określonych warunkach, a w ulach nie może być w tym czasie obecny miód towarowy. Wykorzystuje się je szczególnie w pasiekach, w których wystąpiły ...

Kwas mrówkowy

Jest naturalnym składnikiem występującym w miodzie. Jednak nadmierne ilości kwasu (powyżej 150 mg/kg miodu) mogą być wyczuwalne przez konsumentów. Dlatego przy wiosennym stosowaniu tego kwasu do zwalczania warrozy należy usunąć dozowniki co najmniej na dwa tygodnie przed spodziewanym rozpoczęciem pożytku towarowego. Kwas mrówkowy jest prostym kwasem organicznym.

Jego pary są żrące i cięższe od powietrza. Napełnianie pojemników kwasem należy prowadzić na świeżym powietrzu, przy zastosowaniu środków ochrony osobistej. Koniecznie zakładać okulary ochronne, rękawice gumowe i maski ochronne (najlepiej z pochłaniaczem) oraz odzież z długimi rękawami.

Kwas mrówkowy dostępny w handlu występuje najczęściej w stężeniu 83% oraz w stężeniu 65%. Do celów pszczelarskich najlepiej stosować kwas o stężeniu 65%. Aby rozcieńczyć kwas 83% do stężenie 65% należy 3 części stężonego kwasu (83%) zmieszać z 1 częścią wody.

Wszystkie manipulacje z kwasem należy wykonywać powoli i starannie, a wszelki rozlany kwas spłukiwać dużą ilością wody. Warto zawsze wcześniej przygotować w zasięgu ręki co najmniej jedno wiadro zimnej wody. Jeżeli nie posiadamy maski ochronnej z pochłaniaczem należy w czasie napełniania dozowników stać od strony wiatru w stosunku do miejsca nalewania.

W przypadku wyczucia woni kwasu, trzeba natychmiast oddalić się z tego miejsca na czas potrzebny do odparowania kwasu i ulotnienia się jego oparów.

Opary kwasu mrówkowego powodują podrażnienie spojówek oczu i błon śluzowych układu oddechowego. W przypadku długotrwałego narażenia organizmu człowieka może dojść do silnych duszności i zapalenia płuc. W razie podrażnienia trzeba skontaktować się z lekarzem.

Urządzenie do odparowywania kwasu szczawiowego.

Skuteczność kwasu mrówkowego w zwalczaniu inwazji pasożyta uwarunkowana jest ...

Podczas stosowania kwasu może wystąpić zaniepokojenie leczonej nim rodziny. W czasie aplikacji kwasu mrówkowego matki przestają składać jaja, a pszczoły mogą zacząć usuwać czerw. Objawy te najczęściej występują w słabych rodzinach pszczelich.

Terapię przy użyciu kwasu mrówkowego prowadzi się zwykle dwukrotnie. Pierwszy raz stosuje się go po głównym miodobraniu. Zabieg ten jest szczególnie polecany, jeżeli w rodzinie dzienny osyp pasożyta (patrz: badanie osypów letnich) wynosi 5 i więcej sztuk na dobę. W tym czasie stosuje się słabszy roztwór kwasu (60-65%), w ilości 100 ml na jeden korpus ula, a 180 ml na dwa korpusy w przypadku używania np. dozownika-parownika.

Dyfuzor gazowy.

Przypomina się, że na dobę na jeden korpus powinno odparować około 10 ml kwasu i temperatura w czasie zabiegu nie powinna być wyższa niż 25°C. Zabieg ten ma za zadanie ograniczenie rozmnażania się pasożyta w komórkach z czerwiem, z którego wygryzą się pszczoły do zimowli.

Drugi zabieg przy użyciu kwasu mrówkowego wykonywany jest na przełomie września i października, po zakończeniu podkarmiania pszczół na zimę i powinien trwać od 10 do 14 dni. Temperatura zewnętrzna nie powinna spadać poniżej 12°C, ponieważ parowanie kwasu ulega silnemu zmniejszeniu i zwalczanie będzie mało efektywne. Stosować można kwas o stężeniu 65% lub w temperaturze poniżej 20°C kwas o stężeniu 83%. Po zakończeniu leczenia należy powtórnie skontrolować liczebność pasożytów w rodzinie i w razie potrzeby terapię można powtórzyć. Jeżeli temperatura otoczenia spadnie poniżej 12 stopni, doleczanie należy prowadzić przy użyciu kwasu mlekowego.

Do odparowywania kwasu używa się fabrycznych lub domowych zestawów. Warto przed podaniem dozowników z kwasem do ula schłodzić je (lub silnie schłodzić sam kwas przed jego nalaniem), ponieważ nie następuje wtedy gwałtowne parowanie kwasu (tuż po włożeniu dozownika do ula), które silnie niepokoi pszczoły i w rzadkich przypadkach może doprowadzić do utraty matki przez jej okłębienie.

Dozownik z Nassenheide.

Odparowywanie w zestawie z Nassenheide. Ten praktyczny zestaw jest jednym z najszerzej stosowanych na terenie Unii Europejskiej oraz dostępny także w sklepach pszczelarskich naszego kraju. Często nazywany jest dozownikiem Beckera. Najczęściej w polskich pasiekach stosuje się zestaw z parownikiem. Zestaw ten zaopatrzony jest w kilka, różniących się wielkością knotów do odparowywania kwasu.

Wielkość wkładanego knota do dozownika zależy od temperatury zewnętrznej. Im jest wyższa, tym mniejszy knot i odwrotnie. Do późnojesiennego zwalczania można wykorzystywać zestawy z wykraplaczem, który w naszym kraju jest mało popularny.

Dozownik kwasu mrówkowego.

Dozownik-parownik mocujemy przy użyciu wkrętów nierdzewnych we wnętrzu pustej ramki. Napełniamy go kwasem mrówkowym przy użyciu butelki-tryskawki lub odpowiednio pojemnych strzykawek (najlepiej z tworzywa sztucznego) z zachowaniem środków ostrożności, o których była mowa wcześniej. Dozownik umieszcza się w ulu w pobliżu ramek z czerwiem zachowując odstęp jednego pustego plastra i jak największą odległość od wylotka.

Do rodzin z jednym korpusem wkładamy jeden dozownik, natomiast w rodzinach obsiadających dwa korpusy konieczne jest użycie dwóch dozowników umieszczonych po przeciwnych stronach (na skos).
Po włożeniu dozownika należy po 2-3 dniach przeprowadzić kontrolę szybkości parowania kwasu mrówkowego (zasobnik dozownika jest wyskalowany w mililitrach).

Jeżeli wyparowało za dużo lub za mało kwasu, konieczne jest dopasowanie wielkości knota. Czasami jesienią zdarzają się dni z bardzo niską temperaturą, która hamuje parowanie kwasu. Jeśli nie trwa to zbyt długo, nie ma potrzeby usuwania dozowników. Kwas powinien wyparować jednak w ciągu trzech tygodni.

W przypadku korzystania z dozowników innych producentów konieczna jest kontrola szybkości uwalniania kwasu mrówkowego. Jeżeli nie posiadają one żadnych urządzeń pomiarowych (nie są wyskalowane) to najprostszym sposobem jest zważenie np. na wadze kuchennej całego napełnionego pojemnika, włożenie go na 1 dobę i ponowne jego zważenie.

Uzyskana różnica w wadze wskazuje ile kwasu odparowało w tym czasie. Jeżeli jest go za dużo (pow. 10ml/dobę/korpus), konieczne będzie zmniejszenie wielkości otworów do parowania lub skrócenie knotów. Zabieg ten należy łączyć z pomiarem temperatury otoczenia, ponieważ wraz z jej wzrostem zwiększa się szybkość parowania kwasu mrówkowego. Jeżeli w ciągu doby odparuje ok. 30ml kwasu to w rodzinie zginie bardzo dużo młodych pszczół, a u starszych nastąpi skrócenie czasu ich życia.

Najczęściej popełnianymi błędami w czasie terapii kwasem mrówkowym są:

• wkładanie dozowników do zbyt słabych rodzin – z reguły kończy się to utratą lub uszkodzeniem matki; wizualnym efektem jest pojawienie się mateczników na tzw. cichą wymianę.
• brak regularnej kontroli parowania – zbyt szybkie parowanie powoduje nawet zupełny zanik czerwiu i czasie terapii oraz znaczne skrócenie czasu życia robotnic – rodziny znacząco słabną po kilku dniach od zakończenia zabiegu.
• zbyt późne włożenie dozowników w okresie jesieni – spadek temperatury zewnętrznej poniżej 12°C powoduje niemal całkowite zahamowanie odparowania kwasu i słaby efekt leczniczy.

Kwas szczawiowy

Stosowanie kwasu szczawiowego w pasiekach zalegalizowano dopiero w październiku 2003 roku na podstawie decyzji Europejskiej Agencji ds. Kontroli Leków (EMEA – European Agency for the Evaluation of Medicinal Products), która uznała, że nie stanowi on zagrożenia dla konsumentów miodu pochodzącego z rodzin leczonych tym kwasem.

Kwas szczawiowy.

Do celów pszczelarskich używa się dwuwodnego kwasu szczawiowego dostępnego w postaci krystalicznej. W takiej formie może być niebezpieczny, dlatego wszelkie czynności związane z odważaniem i przygotowaniem jego roztworów należy wykonywać z zachowaniem należytej ostrożności.(...)*

Kwas mlekowy

Kwas mlekowy podobnie jak kwas mrówkowy jest naturalnym składnikiem występującym w miodzie i pierzdze. Prawidłowo zastosowany kwas nie obniża wartości produktów pasiecznych. Wykorzystuje się go zwłaszcza do jesiennego wspomagającego zwalczania warrozy, przy niskich temperaturach otoczenia, które uniemożliwiają użycie innych metod. Nie należy używać go w czasie pożytku i w obecności w gnieździe miodu towarowego. Ponieważ nie działa na pasożyty bytujące pod zasklepami, wskazane jest jego stosowanie w okresach, gdy w gnieździe nie ma czerwiu.

Kwas mlekowy działa ...

W naszym kraju kwas mlekowy jest wykorzystywany dość rzadko i to przeważnie w małych, amatorskich pasiekach. Powodem jest znaczna pracochłonność zabiegu opryskiwania wszystkich plastrów we wszystkich rodzinach w pasiece. Aplikacja kwasu mlekowego z reguły przebiega prawidłowo, należy jednak unikać przemoczenia roztworem kwasu pszczół na plastrach. W czasie chłodnych nocy może dochodzić wtedy do strat w takich rodzinach.

Olejki eteryczne (eukaliptusowy, mentolowy, kamforowy)

Olejki eteryczne są wykorzystywane głównie w pasiekach ekologicznych. Stosuje się je w czasie wiosennych i letnich zwalczania warrozy. W tym celu, w narożnikach uli, umieszcza się kartoniki (4x7 cm) lub małe gąbki, na które nakrapia się po kilka kropli olejków (osobno) lub ich mieszanin. Po odparowaniu, około 7 dnia, ponownie nanosi się nowa partie olejków.

W sumie zabieg powinien być powtórzony ...

Metoda termiczna

Metoda fizykalna oparta na zasadzie, że w po osiągnięciu temperatury 48°C następuje całkowite odpadnięcie roztoczy od pszczół. Konieczne jest przesypanie pszczół do specjalnych zasiatkowanych pojemników i umieszczenie w ogrzewanej komorze zaopatrzonej w termostaty i system alarmowego chłodzenia. Pszczoły intensywnie „miesza” się w pojemniku prze około 10 minut.

Najwyższe efekty daje ...