Hepatoochronne działanie mleczka pszczelego w świetle badań na zwierzętach i obserwacji terapeutycznych

W lecznictwie i suplementacji diety mleczko pszczele stosowane jest zwykle w postaci liofilizowanej. W takiej formie zawiera ono średnio 42% białka, 15% lipidów, 26% węglowodanów, 3% biopierwiastków i 2% kwasów organicznych.
Poza tym, w małych ilościach w produkcie tym występują: hormony (120 mg/100 g), witaminy (70 mg/100 g), kwasy nukleinowe i nukleotydy (22 mg/100 g) oraz pterydyny (3 mg/100 g) (Kędzia i Hołderna-Kędzia 2013).

fot.© Jerzy Jóźwik

Wprowadzenie

Mleczko pszczele jest produktem stosowanym bodźcowo i dlatego zaleca się podawanie go w małych dawkach (30-300 mg dziennie). W związku z powyższym duża zawartość w omawianym produkcie białek, lipidów i węglowodanów nie ma w praktyce znaczącego oddziaływania na organizm.

Działanie takie wykazują natomiast związki o szczególnej aktywności biologicznej. Zalicza się do nich głównie substancje o działaniu immunoregulującym, a mianowicie peptyd MR 3 oraz kwas 10-hydroksy-2-decenowy. Nie bez znaczenia jest także wpływ na narządy i tkanki organizmu witamin rozpuszczalnych w wodzie, kwasów nukleinowych i nukleotydów oraz biopierwiastków, które w małych ilościach mogą odznaczać się wysoką aktywnością biologiczną.

Na tej podstawie można przyjąć, że oddziałują one także leczniczo i odnawiająco na komórki wątrobowe, przejawiając w ten sposób działanie hepatoochronne całego produktu, jakim jest mleczko pszczele.

Badania na zwierzętach

Badania na zwierzętach doświadczalnych dotyczą w całości wpływu mleczka pszczelego na tkankę wątrobową uszkodzoną przez substancje toksyczne, względnie działania zapobiegającego tego rodzaju uszkodzeniom.

Alkohol etylowy

Długotrwałe spożywanie alkoholu etylowego prowadzi w konsekwencji do powstania choroby alkoholowej, charakteryzującej się przede wszystkim znacznym uszkodzeniem tkanki wątrobowej, prowadzącym do stłuszczenia i marskości całego narządu.

Hepatoochronne działanie mleczka pszczelego autorzy tłumaczą obecnością w tym produkcie wolnej choliny, zapobiegającej stłuszczaniu wątroby, kwasu glutaminowego (aminokwas), kwasu pantotenowego (witamina B5) oraz kwasów decenowych (głównie kwasu 10-hydroksy-2-decenowego), które usuwają z organizmu substancje toksyczne, a także aminokwasów z grupami sulfhydrylowymi (cystyna, cysteina) o działaniu ochraniającym błony komórkowe hepatocytów przed szkodliwym działaniem wolnych rodników ponadtlenkowych.

Trichloroetylen

Trichloroetylen (TRI) jest dobrym rozpuszczalnikiem tłuszczów i służy do czyszczenia odzieży, jako rozpuszczalnik farb, a także jako środek owadobójczy. Stąd możliwość zatrucia tym środkiem. W wyniku zatrucia dochodzi do stłuszczenia komórek wątrobowych oraz marskości wątroby.

W postaci par TRI wchłania się przez drogi oddechowe i skórę. Ciekły TRI dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego i przez skórę.

Tetrachlorek węgla

Tetrachlorek węgla (CCl4) stosowany jest w przemyśle jako środek odtłuszczający, m.in. do ekstrakcji tłuszczów z kości zwierzęcych i wełny owczej. Służy także jako detergent w pralniach chemicznych, środek gaśniczy oraz rozpuszczalnik żywic, lakierów i tłuszczów.

Do zatrucia dochodzi zwykle na drodze wdychania par tego związku. Po przedostaniu się do organizmu powoduje uszkodzenie narządów wewnętrznych, przede wszystkim wątroby.

Cisplatyna

Cisplatyna jest jednym z ważnych leków przeciwnowotworowych. Jest ona stosowana do leczenia nowotworów jajników, pęcherza moczowego, szyjki macicy, jąder oraz głowy i szyi. Istotnym ograniczeniem jej stosowania są działania uboczne, w tym uszkodzenie tkanki wątrobowej.

Mleczko pszczele stosowane zapobiegawczo lub leczniczo ma łagodzić te dolegliwości.

fot.© Wikipedia, Waugsberg

Efekty badań na zwierzętach

Badania przeprowadzone na zwierzętach doświadczalnych wskazują, że mleczko pszczele ochrania tkankę wątrobową przed szkodliwym działaniem różnych substancji toksycznych, w tym spożywczych (alkohol etylowy), rozpuszczalników organicznych (trichloroetylen, tetrachlorek węgla) oraz leków (paracetamol, cisplatyna).

Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że mleczko pszczele wykazuje działanie hepatoochronne również u ludzi.

Obserwacje terapeutyczne

Dobre efekty terapeutyczne przy leczeniu zapalenia wątroby oraz innych chorób tego narządu za pomocą mleczka pszczelego uzyskiwali Frołow i Pieresadin (1991). Pacjentom podawali oni miód pszczeli wzbogacony 2% mleczka pszczelego.

Dzienna dawka miodu z mleczkiem pszczelim wynosiła 20-30 g, którą podawano chorym 3 razy dziennie (łącznie otrzymywali oni 400-600 mg tego produktu.

Frołow i Pieresadin podają, że przy leczeniu wirusowego zapalenia wątroby dobre efekty przynosi także jonoforeza z użyciem mleczka pszczelego. Zabieg ten, z użyciem roztworu mleczka pszczelego w wodzie destylowanej (200 mg/ml), wykonuje się w okolicy wątroby z bieguna ujemnego.

Stosuje się elektrody o powierzchni 200 cm² i natężenie prądu 0,03 mA/cm². Czas trwania zabiegu wynosi 15 min. Cykl leczenia obejmuje 10-12 zabiegów wykonywanych codziennie lub co drugi dzień.

Poza tym Frołow i Pieresadin (1992) w ostrych stanach zapalnych wątroby, z silnie zaawansowaną żółtaczką, zalecają podawanie pacjentom chudego twarogu w ilości 200-350 g dziennie z dodatkiem 20-30 g miodu wzbogaconego 2% mleczka pszczelego (łącznie 400-600 mg mleczka pszczelego dziennie).

Autorzy dowodzą, że jest to bardzo skuteczny sposób terapii omawianej choroby, ponieważ poza składnikami leczniczymi mleczka pszczelego i miodu, do organizmu wprowadza się znaczną ilość aminokwasu metioniny z twarogu, ważnego w procesie odnowy tkanki wątrobowej.

Według Tichonowa i wsp. (2008) po operacjach wątroby szybką odnowę tkanki tego narządu uzyskuje się po stosowaniu 30 mg mleczka pszczelego, 3 łyżek stołowych miodu oraz 3 łyżeczek do herbaty pyłku kwiatowego lub pierzgi dziennie.

Powyższe produkty pszczele przyjmuje się na 30 min przed posiłkami przez okres 2-4 tyg.

Podsumowanie

Przedstawione wyniki badań na zwierzętach oraz obserwacje terapeutyczne wskazują, że mleczko pszczele jest cennym produktem hepatoochronnym. Za jego pomocą można z dużym powodzeniem leczyć wiele chorób wątroby, w tym zaburzenia wywołane przed substancje toksyczne oraz stany zapalne i marskość wątroby.

Mleczko pszczele z dobrym skutkiem zapobiega także powstawaniu uszkodzeń tkanki wątrobowej pod wpływem substancji szkodliwych dla organizmu ludzkiego.

Prof. dr hab. Bogdan Kędzia,
mgr. Elżbieta Hołderna-Kędzia
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"