Akacja i facelia - pożytki towarowe

Akacja

Rodzaj Robinia obejmuje 4 gatunki występujące w Ameryce Północnej i Środkowej. W Polsce powszechnie spotykana jest robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia L.), która masowo występuje również na południu Europy, głównie na Węgrzech i w Rumunii.

We wszystkich wymienionych wyżej krajach pszczelarze zbierają wspaniały miód akacjowy.

Robinia akacjowa jest drzewem dorastającym do 25 m wysokości. Daje ona odrosty korzeniowe, co jest jej naturalnym sposobem rozmnażania. Z tego też względu leśnicy traktują robinię jako gatunek niepożądany w zwartych kompleksach leśnych.

Wystarczy, że zakwitnie choćby jedno małe drzewo robinii, a już jego zapach roznosi się po okolicy, dostarczając człowiekowi przyjemnych wrażeń i informując jednocześnie owady pszczołowate o obfitym pożytku. Drzewa robinii kwitną bardzo obficie, jeżeli tylko przymrozki w drugiej połowie maja nie uszkodzą pąków kwiatowych.

Wówczas trwa on znacznie dłużej, nawet do 4 tygodni, a pszczelarze czasem kilkukrotnie odwirowują miód z plastrów. Jest to możliwe, ponieważ nektar podczas ciepłej słonecznej pogody ma dość wysoką koncentrację cukrów (średnio 40-50%, a często około 60%), więc pszczoły potrzebują niewiele czasu, by go zagęścić do wymaganej w miodzie zawartości wody około 20%.

Dopiero kwiaty 2-3-dniowe, które przy ciepłej pogodzie zwykle tracą już turgor, mają nektar bardziej dostępny dla pszczoły miodnej. Wówczas może ona sięgać do nagromadzonego wcześniej nektaru. Przy tak dużych porcjach nektaru z jednego kwiatu pszczoły teoretycznie potrzebują odwiedzić od kilkunastu do kilkudziesięciu sztuk, by napełnić sobie wole.

We wspomnianym lesie o powierzchni około 150 ha przy obsadzie 10 rodzin pszczelich na 1 ha dzienne przybytki wziątku w ulu wynosiły w kulminacyjnym okresie około 6 kg, a zbiory miodu wahały się od 7 do 25 kg. Podsumowując, Robinia pseudoacacia jest jednym z naszych najcenniejszych pod względem miododajności i zapachu kwiatów gatunków.

Można więc powiedzieć, że jeden kwiat robinii lepkiej wydziela prawie dwa razy tyle cukrów co kwiat robinii akacjowej. Niektórzy pszczelarze twierdzą, że kwiaty te są zbyt sztywne, aby pszczoła miodna mogła skorzystać z tak obfitego źródła nektaru.

Facelia

W Ameryce Północnej występuje kilkadziesiąt gatunków roślin należących do tego rodzaju. W Polsce najbardziej znana jest facelia błękitna, charakteryzująca się ważną dla każdego pszczelarza wydajnością nektarową (nawet do 1100 kg/ha) i pyłkową oraz krótkim okresem wegetacji – kwitnie po około sześciu tygodniach od siewu przez 5-6 tygodni.

Facelia może być wysiewana na każdym rodzaju gleby, chociaż najobficiej kwitnie na glebach żyznych. Nie ma również specjalnych wymagań klimatycznych, ale rośnie lepiej w latach ciepłych i niezbyt mokrych. Radzi sobie stosunkowo dobrze z chwastami, ale jeżeli chcemy samodzielnie uzyskać nasiona na własne potrzeby, musimy wybrać stanowisko jak najmniej zachwaszczone.

Przy odpowiedniej wilgotności gleby pierwsze roślinki pojawiają się na 6-8 dzień od daty siewu. Początkowo rosną dość wolno, dlatego ważny jest wspomniany wcześniej siew w glebę wolną od chwastów. Niestety jest to trudne w realizacji, toteż przy siewie siewnikiem można na niewielkich areałach zastosować po wschodach opielacz, a przy większych powierzchniach zastosować herbicydy.

Hodowla matek na własny użytek

Czy jest sens hodować samemu matki pszczele? Należałoby to rozpatrywać w odniesieniu do wielkości pasieki. Każdy pszczelarz mający kilka uli może kupić matki od hodowców, którzy zajmują się tym w pełni profesjonalnie. Natomiast mając już pasiekę liczącą więcej niż 20 rodzin pszczelich opłaca się i warto samemu wyhodować sobie matki.

W zwykłej ramce wprawiamy listewkę, do której mocujemy gotowe miseczki matecznikowe, po czym napełniamy je ciastem miodowo-cukrowym i wstawiamy do rodziny na 48 h. Pszczoły wyjadając podane w miseczkach ciasto przygotują je właściwie do naszego przekładania larw.

By je przełożyć musimy zaopatrzyć się w łyżeczkę do przekładania larw. Najpraktyczniejsza jest właściwie wyprofilowana, metalowa, dostępna w sklepach pszczelarskich. Mając przygotowaną ramkę i jednocześnie już wyklute młodziutkie larwy przystępujemy do ich przekładania.

Bardzo ważne jest, by pomiędzy 9 a 13 dniem rozwoju larw matecznych (licząc od jaja) nie zaglądać nawet do korpusu hodowlanego. Dlatego, iż młode, przyszłe matki przechodzą w tym okresie histolizę i nawet otwarcie daszka w takim ulu może spowodować zamarcie larw matecznych.

W 14 dniu rozwoju a w 11 od przekładania larw zakładamy na nasze mateczniki lokówki, z obowiązkową kroplą miodu na denku lokówki (młode matki nie są od razu karmione po wygryzieniu się z mateczników i muszą się czymś pożywić).

Odkłady, pakiety

Co wykonać, odkład czy pakiet? Czym jest jedno, a czym drugie? Stworzenie odkładu czy pakietu należy rozpatrywać w odniesieniu do celu, jaki zamierzamy osiągnąć. Jeśli chcemy szybko powiększyć pasiekę i ułatwić start młodym rodzinom pszczelim, które utworzymy, korzystniej jest wykonać odkłady.

Odkład to przynajmniej jedna - dwie ramki czerwiu na wygryzaniu, ramka miodu (oczywiście wszystkie obsiadane na czarno przez pszczoły) i do tego strząśnięte z przynajmniej jednej ramki młode pszczoły z miodni.

Odkład, mimo że utworzony z czerwiu na wygryzaniu ma jednak przewagę – z niego nie będziemy w tym samym sezonie już odbierać miodu a nim młoda matka poddana do odkładu się unasienni i zacznie czerwić pszczoła z plastrów (z których odkład utworzyliśmy) zdąży się wygryźć i również rodzinę możemy wtedy przeleczyć.

Reasumując, na potrzeby własne korzystniej jest wykonać odkłady niż pakiety.

Przemysław Grobelny