Jak działa pszczela demokracja?
Wiemy, że matka nie rządzi w ulu. Wiemy, że pszczoły demokratycznie podejmują kluczowe decyzje – czy jednak jest to demokracja ateńska, czy może taka przypominająca Rzeczpospolitą szlachecką? Odpowiedź wydaje się prosta: przecież u pszczół nie ma szlachty, prawda?
Podglądanie pszczół
Sposób podejmowania decyzji przez pszczoły od dawna nurtował ludzkość – może dlatego, że miewa z tym problemy. Jednym z pierwszych, który szczegółowo opisywał pszczele procesy decyzyjne, był baron August Sittich Eugen Heinrich von Berlepsch (1815-1877), zwany po prostu Baronem Pszczół.
Któregoś dnia obserwował rój uwiązany na lipie, słusznie podejrzewając, że to tylko tymczasowa lokalizacja i że pszczoły szukają lepszego miejsca. Kazał swoim sługom zaprząc konie i pilnować, co zrobią owady. W końcu ruszyły. Baron, po intensywnym pościgu, dogonił je i doszedł do wniosku, że owady zmierzały wprost do pustego pnia odległej, starej gruszy, co dowodzi, że już odlatując z lipy, wiedziały już, dokąd zamierzają się udać – a zatem, że wcześniej podjęły taką decyzję. Czy w pełni demokratycznie?
„Kompromis jest zgniły”
Powyższe zdanie wygłosił podobno Lenin. Do pewnego stopnia miał rację – kompromis oznacza, że jakaś część społeczności jest niezadowolona. Jak duża część, to już zależy od ustroju, a u pszczół panuje demokracja. Jak jednak każda z nich ma tyle samo do powiedzenia? To samo pytanie zadali sobie amerykańscy naukowcy: Thomas Dyer Seeley (emerytowany profesor biologii na Uniwersytecie Cornella) oraz Peter Kirk Visscher (profesor entomologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Riverside).
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Czas to pieniądz
Rój musi podjąć decyzję szybko – zapasy miodu w wolach są ograniczone, więc nie ma co przeciągać sprawy. Aby decydować w optymalnym czasie (a więc rozsądnie, ale możliwie sprawnie), pszczoły wypracowały sprytny system: każda zwiadowczyni tańczy przez jakiś czas, potem sama z siebie przestaje (jeśli tego nie zrobi, inne mogą jej wysłać sygnał „stop”, uderzając głową lub emitując brzęczenie na poziomie 35 Hz).
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Anna Ciężadło
Literatura:
- „Pszczoły. Krótki lot wgłąb pszczelich umysłów”, Lars Chittka Tłumaczenie Szymon Drobniak, wyd. Copernicus Center Press 2023
- „Honeybee Democracy” Thomas D. Seeley - https://hadinur.net/wp-content/uploads/2017/10/thomas_d_seeley-honeybee_democracy_-princeton_univ.pdf?utm_source=chatgpt.com
- Wikipedia - https://en.wikipedia.org/wiki/Swarming_(honey_bee)
