Apiturystyka

Wzrastające zainteresowanie zdrowym stylem życia, kontaktem z naturą, ekologiczną żywnością oraz pragnienie zdobywania nowych wiadomości i doświadczeń to motywy niejednokrotnie skłaniające do odwiedzania pszczelarzy i ich pasiek. Podczas takich wizyt dokonywanych zwykle w czasie wolnym (podczas weekendów czy wakacji) potencjalny klient poszukuje różnych form aktywności poznawczej. Przykładem takiej aktywności jest apiturystyka.

Certyfikowana pasieka edukacyjna Vogrinčič - Močna (Słowenia).
fot.© Barbara Woś

Zajęcia warsztatowe w pasiece - Polska Nowa Wieś (Polska).
fot.© Barbara Woś

Apiturystyka to forma turystyki związana z pszczelarstwem jako tradycyjnym zawodem i produktami pszczelimi w aspekcie ekologicznym, spożywczym i leczniczym.

Może być ona realizowana na terenie pasiek w zagrodach edukacyjnych, skansenach i muzeach, a także we wszelkiego rodzaju obiektach edukacyjnych.

Przewodnikami po tej formie turystyki są zazwyczaj pszczelarze odpowiadający na niezliczone pytania nabywców miodu, opowiadający historię pszczół, oprowadzający po pasiekach, prowadzący zajęcia i prezentacje w szkołach i przedszkolach.

Fascynujący świat pszczół to doskonały materiał do przeprowadzenia lekcji biologii, ekologii, ochrony środowiska. Obserwacja pracujących owadów, istniejących pomiędzy nimi zależności oraz ścisłego podziału ról w pszczelej rodzinie to doskonałe pole do obserwacji dla naukowców i praktyków, zarówno tych posiadających długoletnie doświadczenie, jak i tych, którzy dopiero zaczynają swą przygodę z podglądaniem i podziwianiem natury.

Różnorodność produktów pszczelich i możliwości ich wykorzystania w dietetyce, kosmetyce, leczeniu lub wspomaganiu leczenia wielu schorzeń to kolejna przyczyna zainteresowania pszczołami i ich pracą. Wreszcie czysta żywa ciekawość i chęć przeżycia czegoś nowego i niestandardowego to często przyczyny przyciągające turystów do pasiek.

Na ofertę apiturystyczną może się składać wiele elementów. Prowadzone w latach 2013-16 badania wykazały, iż większość ankietowanych właścicieli pasiek oferuje możliwość degustacji miodu i produktów pszczelich.

W większych pasiekach powstają sklepiki miodowe oferujące miód oraz szeroki asortyment produktów wykonanych na jego bazie (kosmetyki, słodycze).

Wielu pszczelarzy prowadzi pogadanki i pokazy dla szkół i przedszkoli. W zależności od posiadanej bazy lokalowej są to bądź zajęcia prowadzone na terenie gospodarstwa bądź też zajęcia wyjazdowe, na które pszczelarze udają się do szkół i przedszkoli.

Bardziej doświadczeni pszczelarze oferują możliwość wizyt w pasiece, udziału w miodobraniu, a nawet warsztatów edukacyjnych dla adeptów sztuki pszczelarskiej.

Hotel dla owadów wykonany podczas zajęć warsztatowych z młodzieżą, Gospodarstwo „Jabłoniowy sad” - Szczedrzyk (Polska).
fot.© Barbara Woś

Poza zajęciami dotyczącymi pszczół i pszczelarstwa spotyka się także ofertę zajęć związanych z ochroną bioróżnorodności, w tym innych gatunków zapylaczy, niezwykle istotnych z punktu widzenia właściwego funkcjonowania ekosystemów.

Przy pasiekach tworzone są ekspozycje lub mikroskanseny, w których zobaczyć można zabytkowe ule o zróżnicowanych konstrukcjach, sprzęt pszczelarski przechowywany w rodzinach od pokoleń, pszczelarskie pamiątki i publikacje.

Zabytkowe urządzenia i sprzęt pszczelarski często wykorzystywany jest przy pokazach miodobrania lub zajęciach warsztatowych, co dodatkowo podnosi ich atrakcyjność.

Dużym zainteresowaniem odbiorców cieszą się wszelkiego rodzaju warsztaty tworzenia świec woskowych, wytwarzania kosmetyków na bazie miodu i produktów pszczelich lub wykorzystania miodu w kuchni.

Ciekawym pomysłem, zwłaszcza na zimowe miesiące, są warsztaty budowy hoteli dla owadów będące swoistą lekcją ekologii i techniki w jednym. Niewątpliwą atrakcją pasiek są ule demonstracyjne, w których obserwować można funkcjonowanie rodziny pszczelej.

Ekspozycja zabytkowego sprzętu pszczelarskiego - Pasieka „Malwa” w Grojcu (Polska).
fot.© Barbara Woś

Skansen pszczelarski przy Pasiece”Ulik” - Mokre Lipie (Polska).
fot.© Barbara Woś

Ul demonstracyjny przy edukacyjnej ścieżce pszczelarskiej -Harrachov (Czechy).
fot.© Barbara Woś

W Polsce apiturystyka na większą skalę rozwija się od niedawna, jednak zauważyć można dynamiczny wzrost liczby pasiek oferujących klientom dodatkowe atrakcje.

Celem kolejnych artykułów z cyklu „Apiturystyka” będzie prezentacja dobrych praktyk obserwowanych w licznych pasiekach polskich i zagranicznych, a także przedstawienie najciekawszych muzeów i ekspozycji pszczelarskich.

Mam nadzieję, że prezentowane przykłady zainspirują pszczelarzy do rozwijania dodatkowej działalności w dziedzinie edukacji i turystyki.

Barbara Woś
Instytut Turystyki i Rekreacji
Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii
Politechnika Opolska
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"