Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie - pszczeli raj w sercu Śląska
Rok temu zakończyła się akcja społeczna na łamach portalu Polakpotrafi.pl, która miała na celu zebranie środków do uruchomienia na Śląsku ogólnodostępnej i bezpłatnej pasieki edukacyjnej - promującej ekologię, ochronę zapylaczy oraz ideę zrównoważonego rozwoju. Teraz wiemy, że projekt był strzałem w dziesiątkę, a ilość osób uczestniczących w warsztatach przekroczyła pół tysiąca. Z miesiąca na miesiąc zaczynało brakować strojów ochronnych, a pod koniec sezonu dodatkowych rodzin pszczelich, do których uczestnicy mogliby zaglądać.
fot.© Anna Petryna "Apetyt na Polskę" => https://www.facebook.com/apetytnapolske/?fref=ts
fot.© Anna Petryna "Apetyt na Polskę" => https://www.facebook.com/apetytnapolske/?fref=ts
Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie istnieje od roku 2003. Miejsce to jest oddalone o ok. 20 minut jazdy od Katowic. Leży na granicy Mikołowa i Bujakowa, poza gęsto zaludnionym obszarem metropolii śląskiej.
Na obszarze ok. 5 km2 przetrwało rzadko spotykane bogactwo siedlisk przyrodniczych: cenne drzewostany leśne Fiołkowej Góry i doliny dwóch potoków: Promny i Jasienicy. Wokół roi się od terenów podmokłych i pól uprawnych z rzadkimi dziś zadrzewieniami śródpolnymi – czyżniami.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
W pobliżu nowej części ogrodu znajdują się wyrobiska wapienne, wąwozy i wzgórza. A wszędzie setki gatunków roślin i zwierząt, także rzadkich i chronionych. Na Sośniej Górze stanęło zaplecze administracyjne, sale konferencyjne, laboratoria badawcze oraz biblioteka.
Nad budynkiem wznosi się wieża widokowa o wys. 14 m, z której rozciąga się malowniczy widok na Górny Śląsk i Beskidy. Centrum otoczone jest parkiem, w którym znajduje się trzypoziomowy plac zabaw w całości wykonany z ekologicznych, bezpiecznych elementów.
Około 100 metrów od budynku Dyrekcji ogrodu, w sąsiedztwie ścieżki wiodącej na wieżę widokową, stanęła Pasieka Edukacyjna „Skrzydlaci Przyjaciele”.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
Początkowo pasieka funkcjonowała skromnie, na czterech ulach obsadzonych młodymi rodzinami. Warsztaty przy ulach na stałe wpisały się w imprezy Śląskiego Kalendarza Ekologicznego. Zajęcia w pasiece towarzyszyły wszystkim wydarzeniom od maja do września 2016 roku.
W kolejnych latach będzie podobnie, jednak ilość atrakcji towarzyszących warsztatom znacznie wzrośnie. Stało się to dzięki grupie wolontariuszy, którzy z miesiąca na miesiąc przyłączają się do tej ciekawej inicjatywy społecznej.
Warsztaty skierowane są głównie do dzieci i młodzieży. Imprezy odbywają się w weekendy, zatem przybywają nie tylko młodzi miłośnicy owadów, lecz całe rodziny. W trakcie zajęć prezentowany jest sprzęt pszczelarski, uczestnicy otrzymują stroje pszczelarskie do ubrania, a następnie cała grupa udaje się do uli.
Młodzież zapoznaje się z budową pszczelego ula, znaczeniem pszczół w procesie zapylania oraz z procesem powstawania miodu. Krok po kroku otwierane są kolejne korpusy uli, gdzie dzieci na własne oczy widzą świeży nektar, pyłek, pierzgę, propolis, czerw otwarty, czerw kryty, trutnie, robotnice i oczywiście najważniejszy punkt programu - matkę pszczelą.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
Nie mniejszym powodzeniem cieszy się możliwość brania do rąk trutni oraz ich „głaskania”. Niektóre dzieci, rozochocone zabawą trutniami, chcą głaskać również robotnice, a nieliczne rwą się do jedzenia czerwiu trutowego.
Pomimo kilkuset osób uczestniczących w warsztatach dotychczas obyło się bez jakiegokolwiek użądlenia. Mimo wszystko każde zajęcia rozpoczynają się zapoznaniem z zasadami bezpieczeństwa, a wszyscy uczestnicy mają obowiązek założenia strojów ochronnych.
Ubrania są dostępne dla 30 osób, a w razie większej ilości osób zainteresowanych, zajęcia odbywają się w dwóch lub trzech turach. Po przebraniu, przeszkoleniu i rozpaleniu podkurzacza cała grupa przechodzi do pasieki. Tam każdy może aktywnie uczestniczyć w przeglądach rodzin, poddawaniu matek, czy też wycinaniu ramek pracy.
Nie jest tolerowany zwrot „proszę pana”... wszyscy tego dnia są sobie równi i każdy ma okazję, aby być pszczelarzem przez tę jedną godzinę. Na koniec dzieci otrzymują w nagrodę odznakę „pomocnika pszczelarza”, wyciętą dziką zabudowę, czy też czasami podmienianą matkę pszczelą.
Oczywiście maluchy zainteresowane tą przygodą wracają podczas kolejnych imprez, a większość z nich kończy je słowami „ja też kiedyś zostanę pszczelarzem!”. Czego im i sobie z całego serca życzymy!
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
W ostatni weekend majowy w Śląskim Ogrodzie Botanicznym odbyło się huczne święto z okazji Dnia Dziecka połączone z preindustriadą. Pomimo fatalnej pogody do Mikołowa zjechały setki odwiedzających z całego Śląska. Jedną z głównych atrakcji tego święta było pierwsze uroczyste miodobranie, którego współorganizatorem była firma Łysoń.
Pod namiotem na Sośniej Górze stanął „ciężki sprzęt”, czyli miodarka, stół do odsklepiania, odstojniki, sita oraz kilka nagród rzeczowych dla dzieci. Przy asyście pszczelarza dzieci, przebrane w kombinezony pszczelarskie, udały się do uli.
Po odymieniu wybrano najbardziej poszyte ramki z miodem, które pobrano do transportówek. Następnie 40-osobowa grupa młodych pszczelarzy udała się do namiotu, gdzie dzieci samodzielnie odsklepiły ramki z miodem, a następnie je odwirowały.
Na koniec każdy uczestnik imprezy otrzymał jednorazowy kubeczek, aby skosztować świeżo wywirowanego miodu wiosennego z mniszka lekarskiego, który milionami obrasta łąki wokół Sośniej Góry. Odwiedzający byli kompletnie zaskoczeni smakiem świeżo wirowanego miodu.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
Warsztaty z dziećmi, spotkania młodych pszczelarzy, przeglądy uli, tworzenie odkładów, zabiegi lecznicze, czy też karmienie rodzin są zawsze dostępne dla publiczności. Dzięki aktywności w internecie, grupa młodych pszczelarzy związanych z Pasieką Edukacyjną umawia się na przeglądy poprzez portal Facebook, wymienia się wiedzą na temat pszczół, budowy uli czy też nowinkami technologicznymi.
W trakcie prac przy ulach zawsze leżą gdzieś na boku dodatkowe stroje pszczelarskie. Wielokrotnie do przeglądów uli dołączali niczego nie spodziewający się spacerowicze, którzy wybrali się akurat na niedzielny spacer po parku.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
Popularna na całym świecie idea pasiek miejskich, również w Polsce powiększa grono wielbicieli. Grupa kilkunastu młodych pszczelarzy miejskich zyskała dzięki Pasiece Edukacyjnej miejsce wymiany swojej wiedzy. Młodzież ze Śląska wspólnie uczy się wykonywania zabiegów przy ulach mając w bliższej lub dalszej perspektywie postawienie swoich dwóch-trzech uli, gdzieś na kolejnym dachu biurowca.
Pasieka Edukacyjna „Skrzydlaci Przyjaciele” była współorganizatorem warsztatów „Stawiamy pasiekę miejską”, które odbyły się 3 grudnia 2016 w ramach konferencji WUD Silesia na terenie ASP w Katowicach. W trakcie warsztatów uczestnicy wspólnie zgłębiali tematykę pożytków pszczelich na terenach miast, zapoznali się z zapisami Regulaminów utrzymania porządku na terenach gmin oraz dowiedzieli się o obowiązkach, jakie spoczywają na pszczelarzu w stosunku do Inspekcji Weterynaryjnej, czy też administratora budynku publicznego.
Kolejna edycja warsztatów odbędzie się niebawem w sali wykładowej Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
Zajęcia prowadzone przez miłośników „Skrzydlatych przyjaciół” nie uszły uwadze producenta miodów pitnych - firmy TIM S.A. Jesienią 2016 został on oficjalnym ambasadorem pasieki edukacyjnej, która wzbogaciła się dzięki temu o sześć kolejnych rodzin pszczelich.
Ule stanęły tym razem w nowej części Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie-Mokre, tuż obok znanego zabytku, pieca „wapiennika”. W sąsiedztwie uli znajduje się m.in. Pracownia Kolekcji Naukowych i Zachowawczych realizująca jedno z głównych zadań Ślaskiego Ogrodu Botanicznego, jakim jest prowadzenie uprawy ginących gatunków roślin oraz ochrony różnorodności biologicznej.
Posadowiono tam nowe ule zbudowane z ekologicznych materiałów. Następnie przyjechała grupa dzieci niepełnosprawnych z Ośrodka Edukacyjno - Rehabilitacyjno - Wychowawczego w Ustroniu oraz uczniowie szkoły naturalnej „Bukowy dom”.
Dzieci przepięknie pomalowały ule farbami, brały udział w warsztatach przy ulach, wspólnie z pszczelarzem oglądali zdjęcia owadów, a także kosztowali miodu pozyskanego w tym roku na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego. Ostatnie, wrześniowe warsztaty, towarzyszące jednej z imprez Śląskiego Kalendarza Ekologicznego, odbyły się już w nowej, świeżo ukończonej pasiece.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
Dzięki rosnącej popularności prowadzonych zajęć oraz grupie wolontariuszy, kolejny rok będzie z pewnością obfitował w jeszcze bardziej ekscytujące warsztaty. Dla niektórych osób czujących strach do owadów, nawet stroje ochronne nie były w stanie sprawić, aby podeszły one do uli i zaglądnęły do środka.
Specjalnie dla nich wolontariusze prezentować będą rodziny pszczele w dwóch szklanych konstrukcjach, całkowicie bezpiecznych dla odwiedzających. Oprócz tego w planach są zajęcia przy mikroskopach, wystawy fotografii, a także gry, zabawy i konkursy dla dzieci.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
Na koniec warto zaznaczyć, że inicjatywa ta powstała w 100% społecznie. Dzięki wsparciu ludzi z całej Polski, udało się zebrać środki na założenie miejsca, gdzie mieszkańcy Śląska mogą przez prawie każdy weekend wiosny i lata, dotknąć i posmakować natury.
Nie była do tego potrzeba ani jedna złotówka ze środków gminy, województwa, czy ministerstwa. Z pewnością „Pasieka Edukacyjna” z roku na rok będzie rosła pomoc wolontariuszy, osób wspierających, miłośników pszczelarstwa miejskiego, a także firm popierających podobne inicjatywy społeczne.
fot.© Pasieka Edukacyjna "Skrzydlaci Przyjaciele"
Kto jeszcze nie miał okazji odwiedzić tego pięknego miejsca, serdecznie zapraszamy - Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie, ul. Sosnowa 5.
Łukasz Przybył
pasiekaedukacyjna.pl
