85-lecie Związku Pszczelarzy w Wiśle

Wisła, każdemu z nas kojarzy się z rzeką wypływającą z Beskidu Śląskiego, która wpada do Morza Bałtyckiego. To właśnie tu, gdzie znajdują się jej źródła, leży Wisła uważana za „Perłę Beskidów”. Urocze góry i doliny zasiedlili pracowici ludzie, którzy zajmowali się uprawą roli, hodowlą owiec i pszczół. Pszczelarstwo na Ziemi Cieszyńskiej ma bardzo bogatą historię. Już w roku 1869 rolnicy śląscy założyli Towarzystwo Ogrodniczo-Pszczelarskie, zaś 17.08.1872 roku powołano w nim sekcję pszczelarską.

Zespół "Wisła" przygrywał wesołe melodie.
fot.© Koło Pszczelarzy w Wiśle

Czas wrócić do Wisły. Jak wynika z zachowanych dokumentów, pierwszy wiślański Pszczelarz, Adam Kędziur, był członkiem wspólnoty 17 gospodarzy „starych osadników”, którzy byli wpisani do Urbarza na polecenie księżnej Lukrecji i stali się pierwszymi mieszkańcami nowej wsi „na Wisłach”.

Adam Kędziur miał oprócz własnego gruntu 36 uli z pszczołami. Pasieka stanowiła znaczną część jego majątku. Były to z pewnością kłody. Wyraźny ślad, choć znacznie później pozostawił po sobie Andrzej Cienciała, nauczyciel i Kierownik szkoły w Wiśle-Głębcach żyjący w latach 1860-1927.

Czantoria, 1982 r. Spotkanie pszczelarzy z Wisly i Kola Pszczelarzy z Bystrzyce nad Olzą z Czech. Wspolpraca ta trwa od roku 1930, Podczas stanu wojennego pszczelarze spotykali sie na granicznej górze Czantoria między Polską i Czechoslowacją, nawet w czasie restrykcyjnego nadzoru straży granicznej.
fot.© Koło Pszczelarzy w Wiśle

Przyszłość wiślańskich pszczelarzy.
fot.© Koło Pszczelarzy w Wiśle

Był on znanym działaczem pszczelarskim na Śląsku. Jak wynika z notatek z roku 1897, starał się o „udzielenie uli lub roi dla kierownictw szkół w Wiśle”. Pszczelarstwo w tym czasie było już rozwinięte i było w programie nauczania w wiślańskich szkołach.

Prowadzenie pasiek przy szkołach gwarantowało dostęp do wiedzy i tworzyło warunki zapewniające odpowiedni poziom nauczania. W historii pszczelarstwa w Wiśle piękne karty zapisała również rodzina Krzoków z osiedla Kobyla, w której już piąte pokolenie zajmuje się pszczelarstwem.

Zainteresowanie pszczelarstwem sprawiło, że wiślańscy pszczelarze postanowili założyć własną organizację pszczelarską. Dnia 26 kwietnia 1931 roku w szkole powszechnej nr 1 w Wiśle odbyło się zebranie założycielskie Towarzystwa ogrodniczo-pszczelarskiego w obecności 30 zebranych i prezesa Zarządu Głównego pana prof. Jana Wałacha z Cieszyna.

Na stanowisko prezesa wybrano Michała Cieślara, zaś na sekretarza Ernesta Grajcara. Towarzystwo Ogrodniczo-Pszczelarskie przyczyniło się do rozwoju sadownictwa i warzywnictwa w Wiśle. W roku 1932 Towarzystwo sprzedało mieszkańcom Wisły 1000 drzewek owocowych sprowadzonych od Hrabiego Lubienieckiego.

Dwunastego października 1933 roku walne zebranie postanowiło utworzyć w ramach Towarzystwa sekcję pszczelarską. Kierownikiem sekcji został Jerzy Niemiec. W roku 1937 Towarzystwo Ogrodniczo-Pszczelarskie w Wiśle liczyło 68 członków.

fot.© Koło Pszczelarzy w Wiśle

Działalność Towarzystwa przerwała II wojna światowa. W roku 1945 założono Koło Pszczelarzy w Wiśle, które należało do Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy w Katowicach. Prezesem Kola w Wiśle wybrany został kol. Jan Szturc. Koło liczyło 19 członków, którzy posiadali 66 rodzin pszczelich.

Działalność Koła została przerwana w roku 1950 z powodu trudności, jakie wystąpiły. Część pszczelarzy przeszła do Koła w Ustroniu. W roku 1972 do Koła w Ustroniu należało 37 pszczelarzy z Wisły, a wśród nich byli tacy pszczelarze jak inż. Jerzy Czarnik, Andrzej Czyż, Leon Szymandera i inni.

Po naradzie z prezesem Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy w Katowicach, postanowili reaktywować działalność Koła Pszczelarzy w Wiśle. Nastąpiło to 4 czerwca 1972 roku. Powołano zarząd w składzie: Andrzej Czyż – prezes, Jan Warski – sekretarz, Leon Szymandera – skarbnik.

Inspiratorem wielu wspaniałych przedsięwzięć był Jerzy Czarnik – świetny wykładowca i organizator. Koło rozwijało się dynamicznie. W roku 1974 liczba członków wzrosła do 84. Koło brało udział w różnych akcjach, a mianowicie: budowie Domu Pszczelarza w Kamiannej, budowie pomnika ks. Dra Jana Dzierżona w Kluczborku, w ofiarowaniu miodu dla dzieci w wiślańskich przedszkolach, budowie Domu Pszczelarza w Bielsku-Białej i wielu innych.

Z okazji 100-lecia Towarzystwa Ogrodniczo-Pszczelarskiego posadzono tyle drzew miododajnych, ile rodzin pszczelich posiadano w kole. Zorganizowano kilka wystaw, które zwiedziło tysiące ludzi. Pszczelarze mają możliwość każdego roku brać udział w dwóch wycieczkach do znanych pasiek w kraju i za granicą.

Edukacja członków odbywa się przez organizowanie kursów, pokazów, wykładów i lekturę fachowej literatury jak np. „Pszczelarstwo” i „Pasieka”.

W roku 1988 prezesem został Jan Krzok, który do współpracy pozyskał kilku bardzo ofiarnych działaczy, dzięki czemu ostatnie lata to okres dynamicznego rozwoju organizacji pszczelarskiej w Wiśle. 22 września 1993 roku decyzją Sądu Gospodarczego w Bielsku-Białej pszczelarze z Wisły otrzymali osobowość prawną i zostali wpisani do rejestru pod nazwą Związek Pszczelarzy w Wiśle.

Pszczelarze cenią sobie życzliwość i pomoc władz miasta, które postarały się o siedzibę dla Związku. Burmistrz i Przewodniczący Rady Miasta uczestniczą w walnych zebraniach oraz imprezach związku. Działalność pszczelarzy wspiera od wielu już lat Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Wiśle, Nadleśnictwo Wisła i inni.

Związek współpracuje z organizacjami pszczelarskimi, mianowicie z Kołem Pszczelarzy w Bystrzycy blisko pół wieku,w Mostach w Jabłonkowie – Republika Czech, Cadcy na Słowacji. W kraju najlepiej układa się współpraca ze Śląskim Związkiem Pszczelarzy w Katowicach.

Związek współpracuje też z sąsiadami, Kołem Pszczelarzy w Ustroniu, Kołem Pszczelarzy w Istebnej. Związek Pszczelarzy w Wiśle liczy obecnie 108 członków w tym 12 kobiet. Na dzień 30 marca 2016 r. pszczelarze z Wisły mieli 1218 rodzin pszczelich.

Dnia 10 września 2016 roku o godz.10.00 w sali Ochotniczej Straży Pożarnej w Wiśle odbyła się uroczystość 85-lecia, na którą przybyło ponad 130 osób, w tym władze miasta Wisła, delegacje związkowe z Czech, Słowacji, Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach, Koła Pszczelarzy w Ustroniu i Koła Pszczelarzy w Istebnej.

Nagrodzenie zasłużonych członków Koła.
fot.© Koło Pszczelarzy w Wiśle

Na tym uroczystym spotkaniu przedstawiona została w skrócie historia pszczelarstwa w Wiśle, uhonorowano długoletnich pszczelarzy dyplomami, pucharami i nagrodami rzeczowymi. Uroczyście przyjęto 10 nowych członków. Pszczelarstwo w Wiśle ma przed sobą przyszłość dzięki ludziom, którzy poświęcili mu niemal całe swoje życie.

Przyjęcie nowych członków do Koła Pszczelarzy w Wiśle.
fot.© Koło Pszczelarzy w Wiśle

Zbigniew Binko wręczył Prezesowi Związku Pszczelarzy w Wiśle statuetkę Dzierżona
fot.© Koło Pszczelarzy w Wiśle

Dostrzegł to Prezes Śląskiego Związku Pszczelarzy w Katowicach pan Zbigniew Binko, który wręczył Prezesowi Związku Pszczelarzy w Wiśle statuetkę Dzierżona. Działaczom Związku w Wiśle należą się słowa uznania za ich ofiarną długoletnią pracę, są przykładem pracowitości dla następnych pokoleń pszczelarzy.

Życzymy wiślańskim pszczelarzom, pracowitym jak ich pszczoły, dużo pomyślności i sukcesów w następnych latach ich życia.

Milan Motyka

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"