Pestycydy a pszczoły miodne

Wpływ insektycydów neonikotynoidowych na śmiertelność pszczelich rodzin: Streszczenie aktualnej literatury ze szczególnym nawiązaniem do sytuacji w Niemczech, cz. 4.

W poprzedniej części publikacji autor zwrócił uwagę na to, że w nawiązaniu do strat rodzin pszczelich neonikotynoidy przedstawiane są w taki sposób, jakoby ich niska dawka była niegroźna dla pszczół. Można się spotkać również z twierdzeniem, że warroza postrzegana jest jako pierwsza przyczyna strat rodzin pszczelich.

Obserwuje się zwiększoną śmiertelność roztoczy Varroa, co by sugerowało i w tym gatunku zmniejszoną odporność immunologiczną, jednak wpływ neonikotynoidów na populację tego pasożyta jest zdedycowanie niższy niż na pszczoły miodne.

Sprawia to, że te roztocze te są obecnie bardziej śmiercionośne dla pszczół miodnych niż w przeszłości lub w porównaniu do krajów wolnych od NN.

Nosema

Kilka grup badaczy znalazło subletalne dawki neonikotynoidów (nawet minutowa ekspozycja NN w najniższej, granicznej koncentracji dosięga pszczół), powodujące infekcję pszczół pustoszącą ich przewód pokarmowy przez Nosema sp., i prowadzącą do ich śmierci (37, 38, 39, 40).

Prawdopodobnie załamanie immunologicznej odporności pszczół (opisane wyżej przez Di Prisco et al. (21), powodują choroby „immunologiczne” tych owadów nie broniące pszczół przed takimi chorobami.

Wirusy

„W połowie XX wieku powstała możliwość ujawnienia potencjału chorobotwórczego wirusów u pszczół miodnych. Lecz nie uczyniono tego aż do polowy lat 90. i dopiero narzędzia w postaci odwrotnej transkrypcji PCR [1] pozwoliło szybko zidentyfikować wirusy u pszczół miodnych.

Na świecie poznano około 20 gatunków wirusów, które mogą wywoływać choroby pszczół miodnych” (23).

Odwrotną transkrypcję PCR wykonuje się szybko i łatwo do oznaczenia wirusów w pszczołach miodnych. Jest to znakomita metoda, jednakże przy wzroście liczby gatunków wirusów oraz przy zastosowaniu neonikotynoidów od połowy lat 90.

trzymanie się przy tej znakomitej metodzie jest utrudnione. Może to sugerować, że wzrost liczby odkrytych wirusów jest wynikiem rzeczywistej, zmniejszonej odporności immunologicznej pszczół miodnych na wskutek obecności NN (21); to jest tym bardziej prawdopodobne, jako że od tego czasu obserwowane są większe straty pszczół.

fot.© Krzysztof Kasperek

Zestawienie skutków działania neonikotynoidów

Ostatnie badania objaśniły wszystko to, co wcześniej nie było znane lub nie do końca objaśnione. Ogólnie rzecz ujmując, dotyczyło subletalnych skutków działania pestycydów systemicznych, głównie neonikotynoidów, które uszkadzają system immunologiczny pszczół miodnych.

Tak długo jak roztocz V. destructor jest obecny w rodzinach pszczelich, to nie było naukowego dowodu, że to właśnie warroza jest przyczyną ich ginięcia, jak o to oskarża lobby agro-chemiczne i wiele oficjalnych instytucji w Niemczech.

Jest oczywistą sprawą, że roztocze V. destructor żyją i pasożytują w rodzinie pszczelej; one mogą osłabiać larwy, lecz one nie zabijają całych rodzin. One mogą przyczyniać się pośrednio do śmierci rodziny pszczelej poprzez infekowanie pszczół wirusami i bakteriami, które już mogą być obecne wśród pszczół i wgryzać się w ciało larwy lub pszczoły.

Jednakże, taka miejscowa infekcja może już istnieć wśród rodziny pszczół, jak to zostało udowodnione w przypadku DWV, odkąd stwierdzono, że jaja i sperma trutni była zainfekowana tym wirusem. Taka miejscowa infekcja obecna w przeszłości może również wyjaśniać dlaczego DWV jest ukryty prawie w każdym ulu na świecie.

Klaus-Werner Wenzel
Niemcy
Redakcja: Graham White
Przetłumaczył: dr inż. Maciej Winiarski
Tytuł oryginału: „Agricultural Pesticides and Honeybees. The Role of Neonicotinoid Insecticides In Bee Colony Death: A Synopsis of Recent Literature, with special reference to the situation in Germany”
THE BEEKEEPERS QUARTERLY, Nr 123, luty 2016, s. 23-29.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"