11. Zwalczanie warrozy przy stosowaniu metod biotechnicznych
Wykorzystanie biotechnicznych metod czerwiowych opartych na usuwaniu roztoczy uwięzionych w plastrach pułapkach może pozwolić na rezygnację z leczenie chemicznego. Jednak zanim zrezygnujemy z zabiegów chemicznych przynajmniej w początkowym etapie przechodzenia na metody biotechniczne rezygnacja z leczenie powinna być poprzedzona potwierdzeniem niskiego stopnia porażenia rodzin. Porażenie dorosłych pszczół w lipcu ocenione metodą flotacji nie powinno przekraczać 3% (3 roztocza na 100 pszczół), natomiast naturalny osyp roztoczy powinien być mniejszy niż jeden pasożyt na dobę (Gajda, 2021).
Biotechniczne metody bezczerwiowe wymagają natomiast leczenia chemicznego, ponieważ roztocza nie są usuwane z rodzin w plastrach pułapkach wraz z zasklepionym czerwiem. Dlatego po doprowadzeniu do stanu bezczerwiowego i uwolnieniu matki z izolatora w ciągu 7 dni powinniśmy przeprowadzić leczenie – zintegrowane zwalczanie warrozy. Wynika to z faktu, że pasożyty wchodzą do komórek z czerwiem już około 20 godzin przed ich zasklepieniem. Tak samo postępujemy w przypadku izolacji czerwiowej, jeżeli nie rezygnujemy z leczenia. Przed leczeniem należy odebrać z rodzin miód.
W rodzinach, w których nie ma czerwiu krytego wystarczy zastosowanie leczenia krótkoterminowego. Do takich zabiegów z preparatów zaliczanych do „miękkiej chemii” polecany jest kwas szczawiowy, natomiast z „twardej chemii” na podstawie zaleceń producentów może być wykorzystany Apiwarol i Baywarol.
Kwas szczawiowy może być stosowany w postaci roztworu do polewania pszczół w uliczkach oraz pary wytwarzanej w przeznaczonych do tego celu parownikach zwanych też sublimatorami. Oczywiście te substancje należy stosować tylko w formie leczniczych produktów weterynaryjnych, stosując odpowiednie środki ochrony indywidualnej. Nie będę opisywał szczegółowo dawek tych substancji, ponieważ są one podane w ulotkach dołączonych do leków. Polewanie lub opryskiwanie roztworem kwasu szczawiowego (Varroxal i Oxybee) jest zalecana tylko jeden raz w roku, ewentualnie raz na pokolenie pszczół w rozumieniu pszczoły zimowe i pszczoły letnie (Gajda, 2021). Natomiast, co może dziwić preparat Varromed o podobnej zawartości kwasu szczawiowego jak w Oxybee według producenta może być stosowany nawet do 8 razy w roku. Jednak Gajda (2021) bazując na doniesieniach naukowych rekomenduje stosowanie Varromedu raz w roku pod koniec sezonu.


Współczesne nowe wyzwania związane ze zwalczaniem warrozy powinni podjąć także producenci leków. Ich skuteczność spada, gdy w rodzinach jest czerw kryty i nie wynika to z faktu, że leki są gorsze, lecz z tego, że roztocza Varroa są „lepsze”. Zapewne nawet, mimo rozpowszechniania metod biotechnicznych pozostanie grupa pszczelarzy, którzy będą prowadzili walkę z warrozą metodami zintegrowanymi, wykorzystując „twardą chemię”. Obecnie wśród „twardej chemii” do stosowania w stanie bezczerwiowym rekomendowany jest głównie Apiwarol. Jest to jednak lek nieco uciążliwy ze względu na technikę stosowania.

