Porady pasieczne

Marzec

Dzień coraz dłuższy i choć czasami jeszcze poprószy śnieg, w przyrodzie widać pierwsze oznaki zbliżającego się przedwiośnia. Pojawiają się pierwsze kwiaty obudzone dłuższym dniem, na polach w okolicach jezior i rzek widać poszukujące pożywienia żurawie.

Również nasze podopieczne, choć na pierwszy rzut oka tego nie widać, budzą się z zimowego spokoju. Kłąb rodziny pszczelej rozluźnia się, a na znajdujących się w jego centrum plastrach pojawia się większa ilość czerwiu.

Jeżeli rodzina jest silna, a pogoda nie będzie bardzo kapryśna, to matka powoli będzie zwiększać ilość znoszonych jajeczek.

W rodzinach słabszych, przy nagłych ochłodzeniach lub przy braku zapasów pokarmu białkowego w gniazdach czerwienie przyjmuje charakter przerywany.

Narasta w cieplejszym okresie, gdy pszczoły mogą przynieść do ula pierwszy pyłek (najczęściej z leszczyny lub podbiału), a spada czasami do zera przy ochłodzeniach.

Pierwszy oblot wiosenny

W marcu w naszych pasiekach najczęściej dochodzi do pierwszego oblotu wiosennego pszczół. Możemy się go spodziewać, gdy temperatura na dworze przekroczy 12°C, w godzinach południowych, przy słonecznym dniu.

Dobrze, jeżeli początkujący pszczelarz ma możliwość obserwowania pierwszego oblotu. Dostarcza on wielu cennych informacji na temat stanu poszczególnych rodzin w pasiece. Przed spodziewanym oblotem postarajmy się oczyścić dennice z osypu zimowego, by zaoszczędzić naszym podopiecznym pracy.

Należy również sprawdzić, czy wylotki nie są zablokowane martwymi pszczołami, co może utrudnić wylot z ula. Czasami następuje nagły wzrost temperatury i pszczoły mogą przystąpić do oblotu przy zalegającej jeszcze pokrywie śnieżnej. Nie jest to pożądane ze względu na to, że biały śnieg dezorientuje pszczoły, część z nich zaczyna latać do góry nogami, co kończy się upadkiem.

Obserwowałem to wielokrotnie, gdy moja pasieka znajdowała się w bliskim sąsiedztwie gospodarstwa rolnego. Początek marca jest również dobrym okresem na zastosowanie leków i preparatów zwalczających warrozę. Stosując środki dymne najlepiej odymić pszczoły dwukrotnie w odstępach cztero-sześciodniowych.

Ocena rodziny po zimie

Dużo informacji o stanie rodziny pszczelej po zimowli może dostarczyć kontrola osypu na dennicach uli oraz jak już wspomniałem sama obserwacja pierwszego oblotu:

Przy ciepłej pogodzie pszczoły znajdują się również na ramkach za zatworem i zajmują się głównie przenoszeniem pokarmu do gniazda. W razie ochłodzenia łatwo jest im ogrzać ciasne gniazdo. Przy cieplejszych dniach odsklepiam częściowo ramki za gniazdem, co przyspiesza przenoszenie pokarmu, a w rezultacie pobudza pszczoły do rozwoju.

Zdarza się, że z różnych przyczyn w rodzinach brakuje pokarmu lub jest go niewiele. Możemy wtedy albo dodać ramki z pokarmem od rodzin, które mają go w większej ilości lub podać ciasto miodowo-cukrowe lub cukrowe z dodatkiem drożdży. Ciasto najlepiej ułożyć na górnych beleczkach gniazda tuż nad ramkami z czerwiem.

Rodziny bez matek bez oznak chorób musimy połączyć z normalnymi, ale poczekajmy z tym na dzień ciepły, aby nie robić w rodzinach zbyt dużego zamieszania przy gorszych warunkach pogodowych, co może źle odbić się na kondycji pszczół.

To samo dotyczy łączenia ze sobą rodzin słabych. Ponadto nie przyłączajmy rodzin słabych do silnych, gdyż i tak silna rodzina dobrze się rozwija, a mimo braków objawów chorób u słabych, może się okazać, że taka choroba jest i stracimy nie tylko słabą rodzinę, ale będziemy mieli kłopot także z silną.

W marcu na ogół nie występuje potrzeba ponownego przeglądu rodzin. Wiosną musimy utrzymywać rodziny ciepło. Zwężamy wylotki w ulach i stosujemy maty ocieplające, zarówno boczne w postaci zatworów, jak i górne.

To ocieplenie jest o wiele bardziej istotne niż w zimie. Do dobrego czerwienia matek na równi potrzebne są w tym okresie zapasy odpowiedniego pokarmu (pyłku w postaci pierzgi w plastrach i pokarmu miodowo-cukrowego lub przerobionego w jesieni syropu cukrowego czy innych tego typu pokarmów), jak i łatwość utrzymania przez rodzinę pszczelą stosunkowo wysokiej temperatury w ulu na coraz większej powierzchni plastrów.

W marcu pszczołom trudno jest znaleźć obfitsze źródło pyłku, nie mówiąc już o pożytku nektarowym. Czasami kwitną jeszcze leszczyny, kwitnie podbiał pospolity, pod koniec miesiąca zakwitają wczesne gatunki i odmiany wierzb. Marzec to dobry okres na sadzenie roślin na pasieczysku oraz formowanie z nich żywopłotu.

Jeżeli będziemy ciągle lać wodę pod sztobry, a później pod wykształcone już młode roślinki, to wykształcą one zbyt płytki system korzeniowy i mogą wymagać podlewania nawet w drugim roku po posadzeniu.