Maj

To wspaniały miesiąc. Zieleń drzew jest najgłębsza, pogoda dość kapryśna, ale raczej łagodna. O ile nie wystąpi nic nieprzewidzianego, to pszczoły są w odpowiedniej sile zarówno do gromadzenia miodu, podziału, jak i wychowu matek. Pola złocą się rzepakiem ozimym i mniszkiem, kwitnie wiele gatunków owocowych dostarczając zapylaczom obfitych ilości nektaru i pyłku.

Zapobieganie wystąpieniu nastrojów rojowych

Pierwsze miodobranie

To nagroda za cały dotychczasowy trud włożony w hodowlę pszczół. To także ocena, jaką pszczoły wystawiają umiejętnościom pszczelarza. Trzeba jednak obiektywnie przyznać, że wiele zależy od pogody i zasobności pastwiska pszczelego.

Miód wielokwiatowy wiosenny

Barwa:

od jasnokremowej do herbacianej. Po skrystalizowaniu przybiera barwę jasnobrązową, kremową, czasem z odcieniem szarości.

Smak:

łagodny, słodki.

Zapach:

delikatny, przyjemny, kwiatowy.

Najczęściej pozyskiwany jest z sadów, kiedy kwitną wiśnie, śliwy, grusze, jabłonie, krzewy owocowe, choć często również z wiosennych kwiatów kwitnących końcem kwietnia i w maju, jak np. klony, mniszek lekarski, kwiaty łąk i lasów.

Polecany w chorobach alergicznych dróg oddechowych, takich jak astma oskrzelowa alergenna (atopowa) oraz katar sienny. Skuteczność miodu wielokwiatowego w łagodzeniu objawów alergii można wytłumaczyć obecnością pyłków pochodzących z rejonu pozyskiwania miodu.

Miód wiosenny odznacza się szczególnie dużą zawartością cukrów prostych: glukozy i fruktozy. Składniki te, dzięki łatwej przyswajalności przez organizm wspomagają wątrobę w jej funkcji detoksykacyjnej (oczyszczającej), jak również pomaga zwalczać dolegliwości tego narządu.

Miód wiosenny zalecany jest również w chorobach woreczka żółciowego, anemii oraz reguluje ciśnienie. Sprawdza się również w stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego. Glukoza zawarta we wczesnym miodzie wielokwiatowym jest naturalna i świetnie przyswajalna przez organizm, dzięki temu doskonale odżywia mięsień sercowy.

Ze względu na łagodny smak polecany szczególnie dla dzieci oraz do słodzenia napojów i deserów.

Miód rzepakowy

Barwa:

tworzy kompozycję jasnych barw, od białej po kremową. W postaci płynnej ma kolor słomkowy, natomiast po skrystalizowaniu jest jasnożółty lub kremowy.

Smak:

bardzo słodki, mdły.

Zapach:

kwiatowy (zapach kwiatów rzepaku).

Najpopularniejszy miód w naszym kraju. Łatwo go rozpoznać po bardzo jasnym kolorze. Bardzo rzadko spotyka się go w postaci płynnej, ponieważ ze względu na dużą zawartość glukozy bardzo szybko krystalizuje.

W przeciwieństwie do innych odmian miodu miód rzepakowy ma skłonność do łapania wilgoci z powietrza, dlatego należy go przechowywać w szczelnie zamkniętych naczyniach. Nie przestrzeganie tego może doprowadzić nie tyle do rozwodnienia miodu, co do fermentacji wierzchniej warstwy miodu.

Polecany dla osób cierpiących na choroby sercowe. Serce jako mięsień pracuje bez przerwy, a najlepszą odżywką dla mięśni jest glukoza, którą właśnie zawiera miód rzepakowy. Ponieważ miód rzepakowy składa się głównie z cukrów prostych, z przewagą glukozy, jest łatwo przyswajalny przez wątrobę, a tym samym zwiększa jej możliwości detoksykacyjne.

Znane jest również jego działanie na problemy skórne. Przyśpiesza gojenie się ran i chroni przed zakażeniem.

Miód mniszkowy

Barwa:

od jasnożółtej do pomarańczowej.

Smak:

słodki, lekko kwaskowaty.

Zapach:

kwiatowy (zapach kwiatów mniszka).

Przed skrystalizowaniem jest bardzo gęsty, ciągliwy. Krystalizuje dość szybko.

Cechą charakterystyczną dla miodu mniszkowego jest jego niska kwasowość. W badaniach przeprowadzonych na Litwie stwierdzono najniższą kwasowość ogólną odpowiadającą powyższej odmianie miodu, w porównaniu z innymi miodami odmianowymi.

Miód mniszkowy znajduje szczególne zastosowanie w chorobach serca, wątroby i dróg żółciowych, stosowany przy niedokrwistości, chorobach reumatycznych i w stanach wyczerpania psychofizycznego.

Dzięki zawartości choliny obniża się poziom lipidów w wątrobie i zwiększa efekt żółciopędny.

Cennym wskazaniem do przyjmowania miodu mniszkowego są również zaburzenia trawienia spowodowane niedostatecznym wydzielaniem enzymów trawiennych, jak również schorzenia żołądka i jelit na tle skurczowym.

Dobry czas na obfite zbiory pyłku

Michał Piątek

Pyłek kwiatowy

Pyłek kwiatowy powstaje w komórkach pyłkowych pylników roślin, zbierany jest przez pszczoły i przenoszony do ula. Pszczelarze odbierają jego nadmiar pszczołom. Następnie jest suszony w temperaturze do 40°C, zamrażany lub w inny sposób konserwowany.

Jest cennym produktem odżywczym i leczniczym. Pyłek kwiatowy jest produktem o złożonym składzie chemicznym. Stwierdzono, że występują w nim m.in.: białka, aminokwasy egzo- i endogenne, enzymy roślinne, węglowodany, tłuszcze właściwe, sterole, witaminy, biopierwiastki, kwasy organiczne i substancje o działaniu antybiotycznym.

Dzięki takiemu składowi można wyjaśnić znaczące i różnorodne sukcesy terapeutyczne, udokumentowane w literaturze naukowej. Istotne jest to, że makro- i mikroelementy pyłku kwiatowego znajdują się w nim w korzystnych dla organizmu człowieka ilościach i proporcjach.

Pyłek może wpływać regenerująco na ludzki metabolizm oraz zaburzenia w poszczególnych schorzeniach, ponieważ jest on nośnikiem wszystkich niezbędnych biokatalizatorów, które mogą być dostarczane nieprzerwanie przy codziennym jego spożywaniu.

Dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym pyłek kwiatowy okazał się skuteczny w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, leczeniu zaparć, jak i biegunek towarzyszących temu schorzeniu. Dzięki zawartym w nim enzymom wzmaga czynność wydzielniczą żołądka i zapewnia właściwą perystaltykę jelit.

Zapobiegawcze przyjmowanie pyłku nie dopuszcza do odnawiania się wrzodów. Pyłek eliminuje lub zmniejsza szkodliwe oddziaływanie szeregu czynników chemicznych na organizm człowieka. Wykazuje działanie ochronne, polegające na uniemożliwianiu wiązania substancji toksycznych, wspomaga odbudowę tkanki wątrobowej.

Pyłek normalizuje zaburzoną przemianę białek przy schorzeniach wątroby oraz ułatwia odnawianie tkanki wątrobowej uszkodzonej innymi przewlekłymi chorobami lub przyjmowaniem dużej ilości leków. Wpływa korzystnie na metabolizm lipidów w wątrobie powodując obniżenie ich zawartości i ograniczenie ich odkładania w wyniku przewlekłych chorób, takich jak zatrucia, alkoholizm, cukrzyca.

Pyłek podnosi odporność organizmu na zakażenia, zwiększa ilość limfocytów, zwiększa ilość przeciwciał, przyspiesza leczenie zakażeń. Pyłek kwiatowy pomaga poprawić wydajność pracy serca, a tym samym zredukować jego niewydolność, a długotrwałe jego zażywanie prowadzi do likwidacji zastojów żylnych.

Pyłek obniża poziom tłuszczów w surowicy krwi, hamuje zle pianie płytek krwi, zapobiega powstawaniu miażdżycy, wspomaga leczenie stanów pozawałowych. Składniki pyłku, dzięki właściwościom odżywczym i tonizującym wzmacniają naczynia krwionośne, a występująca w pyłku rutyna zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych i zapobiega ich pękaniu.

Wykazuje wyraźne działanie na układ krwiotwórczy, dlatego może być stosowany przy niedokrwistości, a zwłaszcza wywołanej niedoborem żelaza.

Wyciągi z pyłku kwiatowego wykazują lecznicze działanie w schorzeniach gruczołu krokowego. Terapeutyczną skuteczność pyłku można wyjaśnić jego działaniem przeciwzapalnym, ­przeciwobrzękowym, antybiotycznym, jak również wspomagającym odporność organizmu na zakażenia.

W przewlekłym zapaleniu pyłek wspomaga leczenie prostaty antybiotykami i fizykoterapią. Pyłek pszczeli wspólnie z miodem może służyć do leczenia chorób alergicznych, skutecznie leczy katar sienny, astmę lub znacznie łagodzi ich objawy.

Korzystne działanie pyłku kwiatowego potwierdzono również w psychiatrii, poprawia psychiczne samopoczucie człowieka. Jego normalizujący wpływ na system nerwowy polega z jednej strony na działaniu pobudzającym w depresjach, z drugiej strony na działaniu uspokajającym w stanach podniecenia i nerwicach.

Dodatek pyłku pozwala na obniżenie dawki leków antydepresyjnych, ponadto pyłek chroni organizm przed uzależnieniem na te preparaty. Pyłek dzięki właściwościom odżywczym reguluje aktywność systemu nerwowego, a poprzez polepszenie ukrwienia tkanki nerwowej podnosi sprawność umysłową, likwiduje stany apatii, przemęczenia umysłowego i fizycznego oraz nadużywania alkoholu.

Pyłek kwiatowy zwiększa ukrwienie tkanki nerwowej, podwyższa sprawność psychiczną, zwiększa koncentrację układu nerwowego. Wyciągi z pyłku kwiatowego zwiększają wydzielanie insuliny, natomiast pyłek spożywany przez chorych na cukrzycę skutecznie pomaga obniżyć im poziom cukru we krwi.

Pyłek poprawia ostrość widzenia, dzięki dużej zawartości witaminy B2 i innych bioelementów zawartych w pyłku. Wyciągi z pyłku kwiatowego mają silne działanie przeciwdrobnoustrojowe, działają na bakterie i na grzyby. Pyłek jest skuteczny w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej, szczególnie gdy jest użyty razem z propolisem.

Pyłek kwiatowy wykazuje ochronne działanie przed promieniowaniem jonizującym oraz hamuje starzenie się organizmu. Przy stosowaniu pyłku kwiatowego zaleca się ostrożność u osób wykazujących nadwrażliwość na składniki niektórych pokarmów, a także cierpiących na pyłkowicę i astmę oskrzelową atopową.

Stosowanie pyłku pszczelego

Kurację pyłkową należy rozpoczynać od kilku gramów na dobę, stopniowo zwiększając ją w ciągu 3-4 dni do zalecanej dawki. Przyswajalność substancji biologicznie aktywnych znajdujących się w pyłku kwiatowym zachodzi w przewodzie pokarmowym człowieka na drodze enzymatycznej, bez zniszczenia egzyny (zewnętrzna grubsza ścianka otaczająca ziarno pyłku) ziaren pyłku.

Moczenie w ciepłej wodzie powoduje pęcznienie ziaren pyłku, a ich przyswajalność w przewodzie pokarmowym człowieka wzrasta z 30 do70%. Trawienie pyłku kwiatowego u człowieka jest procesem złożonym. Pyłek powinno się zażywać przez okres 1-3 miesięcy dwa razy w roku, jesienią i wiosną: jesienią uodparnia na zimowe przeziębienia, grypy, katary, natomiast wiosną wzmacnia organizm, uzupełnia braki witamin i mikroelementów. Zaleca się przyjmować pyłek pszczeli 3 razy dziennie pół godziny przed jedzeniem. W tym celu należy rozmieszać pyłek z miodem, serkiem, mlekiem, wodą lub sokiem owocowym. Dokładnie przeżuwać przed połknięciem celem zwiększenia przyswajalności pyłku.

Pierzga

Pierzga to zakonserwowany przez pszczoły pyłek kwiatowy. Pszczoły zbieraczki zanoszą do ula pyłki kwiatowe w formie obnóży i składają je w plastrach. Robotnice ubijają go w komórkach dodając nektar i enzymy zawarte w ślinie. W temperaturze ula, tj. ok. 30°C dochodzi do fermentacji pyłku wywołanej przez bakterie mlekowe, a zarazem jego zakonserwowania. Pierzga jest głównym pokarmem larw pszczelich, stanowi podstawowe źródło białka w diecie pszczół, warunkuje ich dobrą kondycję oraz pomyślny rozwój i stan ich zdrowia.

Pierzga ma wyższą wartość odżywczą niż pyłek, lepszą przyswajalność i bogatszy skład chemiczny. Jest pokarmem o dużej zawartości białka, witamin, składników mineralnych, aminokwasów, tłuszczów, węglowodanów. Pierzga jest lepiej przyswajalna przez nasz organizm niż pyłek kwiatowy, ponieważ w procesie przetwarzania pyłku na pierzgę zostają rozpuszczone otoczki pyłkowe, a przyswajalność witamin wzrasta kilkunastokrotnie.

Ksiądz Franciszek Ignas stwierdził, że: „pierzga jest najcenniejszym produktem, jaki pszczoła daje człowiekowi”. W pierzdze jest znacznie większa ilość peptydów oraz wolnych aminokwasów i dlatego białko pierzgi jest bardziej aktywne biologicznie i znacznie łatwiej przyswajalne.

Ze względu na proporcje składników pierzgi stanowi ona doskonałą odżywkę uzupełniającą braki witaminowe w naszych organizmach, wynikające często z jednostronnej lub ubogiej diety. Działa wielokierunkowo wzmacniając organizm i przywracając jego prawidłowe funkcjonowanie.

Dzięki zawartości w swym składzie wszystkich niezbędnych aminokwasów, pierzga, ilością wielokrotnie przewyższa wiele cennych produktów białka zwierzęcego, jakimi są mięso wołowe czy wieprzowe. Podobnie jak pyłek posiada dobre właściwości lecznicze i odtruwające oraz regenerujące, w związku z tym można po nią sięgać w stanach chronicznego zmęczenia, po przebyciu chorób czy zabiegach operacyjnych.

Ponadto wzmacnia układ nerwowy, dlatego sprawdzi się w stanach przemęczenia psychicznego, przy depresji lub podczas intensywnego wysiłku umysłowego. Ze względu na zwartość witaminy K można ją stosować przy dolegliwościach wynikających ze złego stanu naczyń krwionośnych.

Zastosowanie pierzgi jest analogiczne jak pyłku.

Celina Habryka

Powiększanie stanu posiadania i przeciwdziałanie wytruciu pszczół

Spośród możliwych wariantów powiększania pasieki tworzenie odkładów i pakietów uznać należy za najbardziej racjonalne. Zaletą wykonywania odkładów jest szybkość działania i prostota. Odbieramy po 2-3 ramki z czerwiem, dokładamy 1-2 z zapasami, poddajemy matkę i zacieśniamy wylotek, a w przypadku najsłabszych odkładów, wywozimy z pasieczyska.

Możemy je też leczyć substancjami zakazanymi w okresie gromadzenia miodu, gdyż są one głównie tworzone z innym przeznaczeniem. Zaletą tworzenia pakietu jest możliwość kompletnego zniszczenia warrozy przy jednokrotnym odymieniu go Apiwarolem AS; minusem pracochłonność oraz konieczność poddania unasienionej matki.

Pakiet przyjmie także matkę jednodniową, lecz problemem jest czas – nim matka się unasieni i złoży pierwsze jaja, z których wygryzą się pszczoły karmiące kolejne pokolenia, w ulu zostanie już tylko garstka bardzo starej lotnej pszczoły, więc rozwój takiej rodziny będzie przez długi okres zaburzony.

Maj niestety jest też miesiącem, gdy nasz stan posiada nia może ulec dramatycznej redukcji. To właśnie na plantacjach rzepaku notuje się olbrzymią część wytruć pasiek. Takie przykre zdarzenie spotkało mojego dobrego kolegę prowadzącego pasiekę w miejscowości Dąbrówno w 2016 roku.

Metody postępowania w takich przypadkach były już opisywane na łamach czasopisma „Pasieka”, jednak nieskuteczność organów państwa i brak chęci zaangażowania się odpowiednich służb w szybkie poprowadzenie sprawy dowodzi, że tak naprawdę możemy liczyć na siebie.

Proponuję, by dużo rozmawiać z plantatorami – to w większości rozsądni ludzie.

Michał Piątek