Prawne aspekty lokalizowania pasiek w miastach wojewódzkich

Pszczelarstwo miejskie jest coraz bardziej popularną odmianą (jeśli tak to można określić) sztuki pszczelarzenia. Uważam, że z racji umiejscowienia rodzin pszczelich na terenie o większym zagęszczeniu ludności, wymaga się od pszczelarza ogromnego doświadczenia i umiejętności, w tym tych związanych z eliminowaniem nastroju rojowego pszczół.
Razem ze wzrostem popularności omawianej profesji należy pamiętać, że każda gmina, w tym miejska, może ograniczać utrzymywanie zwierząt gospodarskich. Dotyczy to terenów niestanowiących gospodarstw rolnych lub tych, na których prowadzone są działy specjalne produkcji rolnej.
W artykule skoncentruje się wyłącznie na regulacjach prawnych w poszczególnych miastach, czyli na prawie miejscowym. W celu poszerzenia wiedzy w zakresie umiejscowienia pasiek na innych terenach, względach bezpieczeństwa, aspektach praktycznych polecam artykuł mojego autorstwa pod tytułem Lokalizacja pasieki w numerze specjalnym „Pasieki” (wydanie pierwsze „Jak zostać pszczelarzem?”).

fot.© AJEL, Pixabay

Problematyka pszczoły miodnej w polskim prawie

Według art. 2. ust. 1. Ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich pszczoły miodne w Polsce są zwierzętami gospodarskimi. W związku z tym podlegają pod szereg regulacji, podobnie jak inne zwierzęta utrzymywane w gospodarstwach rolnych – np. świnie, kury czy krowy. Każda gmina jest zobligowana do uchwalania regulaminu utrzymania czystości i porządku na swoim obszarze, w którym także należy uwzględnić zasady utrzymywania zwierząt gospodarskich.

Obowiązek ten został nałożony na rady gmin w Ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymywaniu czystości i porządku w gminach. Szczegółowy przepis znajduje się w art. 4. ust. 2. pkt. 7. ww. ustawy i obliguje rady gmin do określenia „wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach”.

Regulamin, o którym mowa, ma charakter aktu prawa miejscowego. Oznacza to, że w każdej gminie zakres regulacji w nim zawartych może być różny, w tym także zasad zachowania ostrożności czy zachowania takich warunków, by zwierzęta gospodarskie nie stanowiły uciążliwości dla otoczenia.

Dlatego też zastanawiając się nad rozpoczęciem pszczelarzenia w mieście, należy zapoznać się z daną miejscową uchwałą rady miasta. Aby zobrazować zróżnicowanie zapisów w regulaminach, dokonam analizy przepisów w osiemnastu miastach wojewódzkich (czyli tych, w których albo ma siedzibę urząd marszałkowski i/albo urząd wojewódzki).

Białystok

Informacje o możliwości ustawienia rodzin pszczelich w Białymstoku znajdują się w Uchwale nr XIV/199/15 Rady Miasta Białystok z dnia 23 listopada 2015 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Białystok.

W dziale VII wprowadzono zakaz utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej. A mianowicie na terenach przeznaczonych do użytku publicznego, o zabudowie wielorodzinnej, ale także na małych działkach, których powierzchnia jest do tysiąca metrów kwadratowych.

Bydgoszcz

Jeśli chodzi o Bydgoszcz, to szczegóły odnoszące się do utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenie tego miasta znajdują się w uchwale nr XI/140/15 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Bydgoszczy.

W regulaminie znajdują się również warunki usytuowania rodzin pszczelich na terenie miasta. A mianowicie teren pasieki powinien być ogrodzony. Same rodziny pszczele muszą być oddalone co najmniej 10 metrów od granicy zamieszkałych nieruchomości albo dróg publicznych.

Odległość tę można zmniejszyć do 3 metrów (bliżej od granicy działki nie mogą stać), jeśli nie ma możliwości zachowania odległości 10 metrów. Należy jednak wtedy oddzielić pasiekę stałą przeszkodą. Jej wysokość jednak nie została określona.

Gdańsk

W rozdziale siódmym Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Gdańska znajduje się zakaz utrzymywania zwierząt gospodarskich w granicach gminy (które są wyłączone z produkcji rolniczej). Również w Gdańsku przewidziane są wyjątki.

Zakaz nie dotyczy przypadków utrzymywania zwierząt gospodarskich w celach takich jak oświatowe, rehabilitacyjne, rekreacyjne, sportowe, ale nie mogą one być uciążliwe do otoczenia.

Gorzów Wielkopolski

Uchwała nr XLIII/498/2017 Rady Miasta Gorzowa Wlkp. z dnia 29 marca 2017 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Gorzowa Wlkp. określa zasady utrzymywania zwierząt gospodarskich w tymże mieście w województwie lubuskim.

Katowice

Uchwała nr XLVII/871/17 Rady Miasta Katowice z dnia 21 września 2017 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Katowice jest kolejnym aktem prawa miejscowego, w którym znajdują się regulacje dotyczące, tym razem, gminy miejskiej Katowice.

W rozdziale siódmym regulaminu wprowadza się całkowity zakaz chowu i utrzymywania w określonych rodzajach nieruchomości, ale w dalszej części dopuszczone jest ich utrzymywanie m.in. na terenach prowadzonej działalności rolniczej.

Dopuszcza się również chów pszczół na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej. Pszczelarz powinien spełnić następujące wymagania: posiadać pszczoły z obniżoną agresywnością oraz niską rojliwością, należy uniemożliwić swobodny dostęp osobom trzecim, jednocześnie nie zakłócać z możliwości korzystania z nieruchomości sąsiednich, nie stwarzać zagrożenia dla ludzi.

Zabronione jest natomiast umiejscowienie rodzin pszczelich na balkonach budynków wielorodzinnych.

Kielce

Regulacje dotyczące Kielc i utrzymywania zwierząt gospodarskich znajdują się w rozdziale siódmym Uchwały nr VI/99/2015 Rady Miasta Kielce z dnia 19 marca 2015 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Kielce.

Nie ma określonych zasad bezpośrednio odnoszących się do pszczół, więc należy zapoznać się z ogólnymi warunkami, jakie w tym zakresie są opisane w uchwale dotyczącej regulaminu.

Zabronione jest utrzymywanie zwierząt gospodarskich na takich terenach jak zieleń miejska czy z zabudową mieszkaniową. Nie wolno także prowadzić chowu i hodowli wewnątrz mieszkań czy pomieszczeń, które są przeznaczone na pobyt stały ludzi.

Zakaz dotyczy również pomieszczeń, które nie są do celu przeznaczone. Natomiast dopuszczony jest chów na terenach ogródków działkowych, jeśli zostało to uzgodnione z zarządcą. O warunkach dotyczących utrzymania pszczół na terenach rodzinnych ogródków działkowych można przeczytać w artykule Lokalizacja pasieki w numerze specjalnym „Pasieki” nr S1/2016 („Jak zostać pszczelarzem?”).

Kraków

W Gminie Miejskiej Kraków Uchwała nr XLVII/846/16 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej Kraków oraz Uchwała nr LXXIII/1770/17 Rady Miasta Krakowa z dnia 31 maja 2017 roku w sprawie zmiany uchwały Nr XLVII/846/16 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej Kraków nie zakazuje się chowu czy hodowli pszczół. Zakaz dotyczy innych zwierząt, całkowicie lub w ograniczonym zakresie.

Kraków.
fot.© DzidekLasek, Pixabay

Lublin

Uchwała nr 485/XVIII/2016 Rady Miasta Lublin z dnia 19 maja 2016 r. w sprawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Lublin określa w sposób stosunkowo szczegółowy zakres utrzymywania pszczół miodnych. W paragrafie 13. ustęp 1. znajduje się określenie obszaru wyłączonego z utrzymywania zwierząt gospodarskich.

Lublin.
fot.© frolicsomepl, Pixabay

Jest to obszar ograniczony ulicami: al. Unii Lubelskiej, ul. Lwowską, al. Wł. Andersa, al. Smorawińskiego, Al. Solidarności, ul. Klonową, ul. Nałęczowską, ul. Głęboką, ul. Narutowicza, al. Piłsudskiego oraz al. Zygmuntowskimi, a także poza nim teren z zabudową wielorodzinną.

W ustępie 2. tego samego paragrafu regulaminu określony jest dalszy zakres, w tym pozwolenie na umiejscowienie rodzin pszczelich wyłącznie na nieruchomościach o zabudowie jednorodzinnej, zabudowanej budynkiem mieszkalnym.

Warunkiem takiego utrzymania zwierząt gospodarskich jest również prowadzenie działalności w tym zakresie w sposób niepogarszający warunków zdrowotnych, sanitarnych, porządkowych na sąsiednich nieruchomościach, nie będą powstawać uciążliwe odory, zanieczyszczenia gleby, wody a także inne dokuczliwości dla osób, które znajdują się w obiektach przebywających na pobyt stały ludzi, a także w ich bezpośrednim sąsiedztwie.

W tym samym ustępie określono, że maksymalną liczbą rodzin pszczelich, jaką można posiadać na terenie na nieruchomości, jest pięć.

Regulacje ustępu 1. i 6. znajdujące się w paragrafie 13. nie dotyczą podmiotów, które realizują działania o charakterze edukacyjnym. W tym przypadku jednak konieczne jest utrzymywanie rodzin pszczelich, które cechują się obniżoną agresywnością oraz niską rojliwością.

Łódź

Należy również pamiętać, aby pszczoły nie zakłócały możliwości korzystania z sąsiednich nieruchomości, a także nie stanowiły zagrożenia dla ludzi. Zabronione jest umieszczanie pni pszczelich na balkonach budynków wielorodzinnych.

Olsztyn

Regulacje dotyczące lokalizowania pszczół w Olsztynie znajdują się w Uchwale nr XXXVII/641/17 Rady Miasta Olsztyna z dnia 28 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn.

fot.© AdinaVoicu, Pixabay

Opole

W Uchwale nr XXXI/571/16 Rady Miasta Opola z dnia 29 września 2016 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Opola dopuszczone jest utrzymywanie zwierząt gospodarskich w istniejących już na tych terenach gospodarstwach rolnych i miejscach prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu odpowiednich przepisów.

Wprowadzone zostały również trzy strefy miejskie, w których różnie zostały określony zakres utrzymania zwierząt gospodarskich.

Zabronione jest również utrzymywanie zwierząt gospodarskich na terenie nieruchomości będących zabytkami, na strychach, w piwnicach, komórkach, garażach, na balkonach, w mieszkaniach i pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi.

Dodatkowo zostały dookreślone inne obowiązki (podobnie jak w innych miastach) właścicieli takich zwierząt, np. niepowodowanie uciążliwości dla osób zamieszkujących sąsiednie nieruchomości.

Poznań

Uchwała nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania to kolejny akt, którego analiza odpowie na pytanie: jak wyglądają prawne możliwości utrzymywania pszczół.

Poznań.
fot.© MSP-123, Pixabay

Na terenach miasta, gdzie można utrzymywać zwierzęta, z zasady określonej w regulaminie, można utrzymywać tylko jeden gatunek zwierząt gospodarskich. Określone zostały również limity liczby sztuk określonego gatunku, ale nie dookreślono w nich liczby rodzin pszczelich.

Właściciele rodzin pszczelich powinni tak ustawiać ule, aby pszczoły wylatujące i wracające nie powodowały zakłóceń w korzystaniu z nieruchomości sąsiednich.

Uzupełnienie:

Obecnie w Poznaniu obowiązuje nowy "Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Poznania", wprowadzony Uchwałą nr LVI/1025/VII/2017 Rady Miasta Poznania z dnia 7 listopada 2017 roku. Rozdział 7, paragraf 3 niniejszego Regulaminu dopuszcza utrzymywanie pszczoły miodnej na terenie całego miasta Poznania, bez żadnych wyłączeń. Dodatkowo w paragrafie 15 Regulamin określa, że ule mogą być usytuowane na dachach budynków w odległości co najmniej 10 m. od otworów okiennych; ule w Poznaniu powinny być oznakowane i usytuowane w taki sposób, aby uniemożliwić podejście osobom postronnym na odległość bliższą, iż 10 m. od ula. Zmienia to całkowicie obowiązujące dotychczas regulacje; dzięki nowym zapisom w Poznaniu, w centrum miasta, mieszka coraz więcej pszczół miodnych, w tym w miejskich ulach prowadzonych przez Zarząd Zieleni Miejskich.

Rzeszów

W Uchwale nr XXVI/567/2016 Rady Miasta Rzeszowa z dnia 17 maja 2016 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miasto Rzeszów wprowadzono pięć obszarów (A, B, C, D, E), na terenie których wprowadzono całkowity zakaz utrzymywania zwierząt gospodarskich.

Obszar D zawiera się w granicach Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego nr 74/4/2004 przy cmentarzu komunalnym Wilkowyja w Rzeszowie 5) Obszar E zawiera się w granicach Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego nr 191/3/2010 w rejonie ul. Hetmańskiej i ul. Matuszczaka w Rzeszowie.”

Szczecin

Kolejnym analizowanym miastem jest Szczecin i dotycząca tego miasta Uchwała nr VI/81/15 Rady Miasta Szczecin z dnia 24 marca 2015 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miasto Szczecin.

Na terenie gminy miejskiej Szczecin ogólnie jest wprowadzony zakaz utrzymywania zwierząt gospodarskich, ale nie dotyczy on m.in. pszczół miodnych (można go prowadzić wyłącznie na działkach zabudowanych budynkami jednorodzinnymi wolnostojącymi, mieszczącymi jeden lokal mieszkalny, a także w innych przypadkach opisanych w dalszej części).

Szczecin
fot.© neufal54, Pixabay

Toruń

Toruń
fot.© BadziolTV, Pixabay

Wymagania, jakie są stawiane w regulaminie, nie dotyczą wielu podmiotów, a wśród nich są instytucje, które wykorzystują zwierzęta gospodarskie do celów badawczych czy naukowych, schroniska dla zwierząt, zwierzyńce, kluby sportowe czy cyrki.

Warszawa

Uchwała nr XIV/292/2015 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Stołecznego Warszawy dopuszcza utrzymywanie w Warszawie pszczół miodnych oraz określa warunki umiejscowienia pasieki.

Rodziny pszczele powinny być zlokalizowane na terenie, który nie pozwala na dostanie się osób postronnych. Teren pasieki należy oznakować tablicą informacyjną: „Uwaga – pszczoły! Osobom nieupoważnionym wstęp zabroniony”.

Wrocław

Uchwała nr XXVIII/567/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 7 lipca 2016 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Wrocławia dopuszcza utrzymywanie pszczół miodnych w stolicy Dolnego Śląska. Pszczołom należy zapewnić ule (przepisy prawa potrafią opisywać nawet „oczywiste oczywistości” opisywaćtak oczywiste aspekty).

Odległości, jakie są wymagane do zachowania, to 10 metrów od granic nieruchomości, ale należy również pamiętać, że należy zachować aż 30 metrów od budynków (brak określenia typu) na nieruchomościach sąsiednich. Dopuszczone jest zmniejszenie tych odległości, jeśli zostanie wyrażona zgoda właścicieli sąsiadujących nieruchomości.

Zastrzeżeń tych nie stosuje się do lokalizowania pasiek na dachach, gdzie wymagane jest zachowanie 10  m od okien na tym samym poziomie lub powyżej. W uchwale znajduje się również zapis oczywiście o tym, że nie będzie powodowało to uciążliwości dla otoczenia.

Zielona Góra

Podsumowanie

Lokalizowanie pszczół na terenach miejskich (najczęściej wyłączonych z produkcji rolniczej) bywa bardzo zróżnicowane w analizowanych miastach wojewódzkich. Na tej podstawie można przyjąć, że w mniejszych miastach kwestia lokalizowania pasiek pszczelarskich na terenach miejskich jest również bardzo zróżnicowana.

Każdorazowo wymaga to od osoby sprawdzenia aktualnych przepisów dotyczących utrzymywania czystości i porządku w danym mieście. Dodatkowym problemem jest fakt, że są to przepisy prawa miejscowego, które stosunkowo często mogą ulegać zmianom. W związku z tym należy pamiętać o sprawdzaniu aktualności tychże przepisów, nawet tych zawartych w treści tego artykułu.

mgr Emil Szymański