Metoda gospodarki oraz rasa i linia pszczół do pasieki miejskiej

Pogłowie pszczół w pasiece powinno być przystosowane do warunków pożytkowych, w jakich gospodarujemy oraz do kierunku produkcji. Nietrudno zatem określić, jaka rasa i linia pszczół powinna być użytkowana w pasiece stacjonującej w środowisku miejskim. Cechy pszczół użytkowanych w takiej pasiece na pewno będą przydatne w każdej innej, ponieważ musi to być pogłowie posiadające cechy przydatne z gospodarczego punktu widzenia.

fot.© Weronika Czech

Wykorzystanie miejskich pożytków

Pożytki miejskie mogą być różne, ale doświadczenia pszczelarzy od lat działających w tym środowisku przekonują, że nie są one najgorsze. Bogactwo drzew, krzewów i roślin zielnych uprawianych w miastach dla celów estetycznych zapewnia całkiem niezły wziątek nektarowy i pyłkowy, i to przez cały sezon pasieczny.

Już od pierwszych dni wiosennych zakwitają derenie, ałycze, klony oraz wierzby, a na klombach i trawnikach krokusy, sasanki, zawilce i mniszki. W maju najpierw kwitną kasztanowce, potem robinie, a w międzyczasie irgi. W czerwcu śnieguliczki i szałwie, a w drugiej połowie miesiąca i na początku lipca kwitną lipy.

W pełni lata w mieście nasze pszczoły znajdą rośliny, których próżno szukać na terenach rolniczych: parczeliny, oliwniki, amorfy, kolkwicje, o czym szerzej napisała Aneta Sulborska w artykule “Przestrzeń miejska siedliskiem bytowania pszczoły miodnej” (str. .).

Te wszystkie gatunki dają wielkie możliwości produkcyjne pasiece zlokalizowanej w środku miasta bogatego w parki, ogrody, zieleńce oraz aleje.

Z reguły jednak polskie miasta są dość zielone, co daje nadzieję na duże możliwości utrzymywania w nich pszczół. Rozkład pożytków jest podobny, jak na większości terenów naszego kraju, a więc dominować będą pożytki wczesne, wiosenne, potem może być pożytek wczesnoletni (robinie i lipy).

Późniejszy pożytek, w trakcie kalendarzowego lata może być słaby lub umiarkowany. Mając to na uwadze, pszczoły w miejskiej pasiece powinny mieć intensywny rozwój wiosenny, ale w drugiej części sezonu powinien on nieco zwolnić.

Najlepsza rasa na tereny miejskie

Takie cechy mają hodowane w polskich pasiekach pszczoły rasy kraińskiej. Spośród wielu dostępnych linii hodowlanych należy wybrać te, które dobrze zimują, wiosną tworzą umiarkowanie silne rodziny, a w lipcu nieco zwalniają tempo rozwoju.

Do takich należą najbardziej popularne linie Krainek: Nieska, Victoria, Kortówka, Aga, Zosia, Karolinka, CT46, Ca, Cr, Cp oraz kujawska. Zawsze należy pytać hodowcę o cechy oferowanej przez niego linii hodowlanej i po dokładnej analizie właściwości danej pszczoły podjąć decyzję o wprowadzeniu jej do pasieki.

Pszczoły nierojliwe

Co może sprawić ogromny kłopot pszczelarzowi gospodarującemu w terenie zurbanizowanym? Oczywiście uciekające roje. W mieście taka sytuacja może generować problemy z jego mieszkańcami, którym takie wszędobylskie pszczoły naprawdę mogą przeszkadzać, a nawet zagrażać.

Rój pszczół to dziki organizm, którego zachowaniem w żaden sposób nie można kierować. Może się uwiązać i osadzić wszędzie, co raczej nikomu nie będzie się podobać.

Pasieka na dachu zlokalizowana w Wilamowie.
fot.© Sławomir Trzybiński

Te zasady powinny dotyczyć każdej pasieki, czy to miejskiej, czy też wiejskiej. Naturalną właściwością każdego organizmu jest dążność do jak największego rozmnażania się, by nie doszło do wyginięcia gatunku. Ale w warunkach racjonalnej gospodarki to człowiek decyduje o liczebności populacji zwierząt hodowlanych, a takimi są pszczoły.

Dlatego ewentualne powiększanie pasieki ma przebiegać pod nadzorem pszczelarza, a nie może przybrać formy żywiołowego i niekontrolowanego rojenia.

Pszczoły łagodne

W polskiej pasiece, amatorskiej, zawodowej czy też miejskiej albo wiejskiej, przywykliśmy uważać pszczoły za nasze przyjaciółki. Jesteśmy na ich potrzeby otwarci, a one traktują pszczelarzy jako swoich opiekunów. Nie ma tam miejsca na obronę czy tym bardziej agresję.

Dlatego od lat dąży się do szerokiego użytkowania pszczół łagodnych, pozwalających wykonywać wszelkie konieczne zabiegi pasieczne, do tego nie zagrażających postronnym osobom.

By wyeliminować takie kłopoty, w każdej pasiece powinno być użytkowane łagodne pogłowie. Osiąga się to przez utrzymywanie w rodzinach matek, od których pszczółki są łagodne, a do tego nierojliwe i pracowite. Tutaj również jest ważny wiek matki, o czym pisano powyżej.

Metoda gospodarki

Do warunków pożytkowych musi być dostosowana metoda gospodarki i będący jej elementem sposób kierowania rozwojem pszczół. Rodzina pszczela musi być silna na czas występowania obfitego pożytku, ale po jego zakończeniu pszczół powinno być mniej.

Jeśli nie dopasujemy do siebie tych elementów, wyniki będą niezadowalające. Zbyt słabe pszczoły w czasie głównego pożytku nie przyniosą miodu, lecz wykorzystają go na rozwój. Z kolei później, gdy pożytek się skończy, rodzina będzie już silna, ale będzie głodować i trzeba będzie ją karmić.

Pszczoły mogą też wejść w nastrój rojowy, który w warunkach braku pożytku trudno będzie opanować. Dlatego rozwój pszczół w miejskiej pasiece powinien przebiegać pod ścisłym nadzorem pszczelarza.

Można śmiało stwierdzić, że sposób prowadzenia pasieki miejskiej niczym się nie różni od tego stosowanego w pasiece na wsi czy w naturalnym siedlisku. To po prostu nowoczesna gospodarka pasieczna, polegająca na właściwym kierowaniu rozwojem pszczelej rodziny i jak najlepszym wykorzystaniu produkcyjnego potencjału pszczół.

Zasady współczesnej gospodarki zakładają minimalną ingerencję w życie pszczół, co chroni je przed niepotrzebnym stresem, a ze strony pszczelarza prowadzi do zmniejszenia kosztów prowadzenia pasieki. Taka gospodarka wymaga dokładnej znajomości biologii rodziny pszczelej i doskonałego rozumienia procesów rządzących otaczającą nas przyrodą.

Sławomir Trzybiński
tel. 501-432-752
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.