Pasieka w lesie lipowym
Lipa od setek lat dawała ludziom schronienie i spokój, jej pięknem zachwycali się poeci. Nasz wieszcz Jan Kochanowski opisywał jej zalety i wdzięk. Lasy lipowe w Polsce nie należały do rzadkości. Bartnicy zachwycali się miodem lipowym, a szlachta wznosiła toasty podnosząc puchary z modem pitnym. Pszczelarze z nostalgią wspominają lasy lipowe.
Brać pszczelarska może przywrócić do życia lasy lipowe, wykorzystując postęp w ogrodnictwie do ich odbudowania.
fot. © Roman Dudzik
Sadzenie lasu lipowego
Teren przeznaczony pod las lipowy nie może być podmokły, musi mieć minimum 1 hektar – im więcej drzew, tym większe korzyści będą miały pszczoły a my większe profity finansowe. Teren pod las lipowy powinien być od strony zawietrznej, jeśli takiego nie mamy, musimy od północy i wschodu (z tych stron wieją najzimniejsze wiatry nawet latem) osłonić las. Sadzimy drzewa zaporowe, które będą osłoną przed zimnym wiatrem naszych lip. W tej roli najlepiej sprawdzą się topole włoskie lub brzeziny.
Drzewa zaporowe sadzimy 3 lata wcześniej od lasu lipowego. Topole włoskie możemy sadzić w ziemie o wilgotnym podłożu. Brzozę tam, gdzie teren suchy. Topole i brzozy sadzić będziemy co 3,50 m. Brzozom, jeśli nie mają gałązek od samego dołu, musimy przyciąć czubki wiosną następnego roku o 1/3 wysokości. Drzewa na żywopłot sadzimy wczesną jesienią, od połowy do końca września. Dołek pod nie powinien być szerszy i głębszy, drzewka posadzimy 10 cm niżej niż rosły w szkółkach. Dobrze jest przed sadzeniem drzewek w dołki włożyć trawę lub słomę 2-3-letnią, przykryć 5-centymetrową warstwą ziemi i dopiero sadzić drzewka osłonowe. Próchnica powstała z trawy dobrze wpłynie na rozwój drzew. Pielęgnacja drzew zaporowych polegać będzie na wycinaniu suchych i połamanych gałęzi oraz wyrywaniu chwastów spod drzew i uzupełnianiu ubytków w drzewostanie. Jesienią, w trzecim roku po posadzeniu drzew zaporowych, będziemy sadzić lipy.
Wczesną jesienią przystępujemy do wytyczenia rzędów. Rośliny sadzimy co 6,50 m, a rząd od rzędu co 4,50 m. Na obsadzenie hektara potrzebować będziemy 330 sztuk drzew. Ceny drzew lipowych są bardzo różne, od kilkunastu złotych do 150. Różnica w cenie jest tak ogromna, ponieważ wyhodowano lipy, które mają od kilkunastu do kilkudziesięciu kwiatów na łodyżce. Lipy te są bardziej miododajne, informacje szczegółowe każdy kupujący otrzyma w szkółce.
Kupując drzewka pamiętać trzeba, jakie warunki panują na danym terenie, czy lipy kwitnące w końcu czerwca, na początku lipca lub we wrześniu mogą być posadzone. Sadzić będziemy na przemian rzędy, więc możemy zagęścić międzyrzędzie. Dołki wykopujemy o 50 cm szersze od bryły korzeniowej lip i głębsze o 30 centymetrów jak rosły w szkółce. Dołki musimy zaprawić – wrzucamy do dołków słomę 2-3-letnią lub trawę zleżałą grubo na 10 cm i posypujemy saletrą amonową w ilości łyżka stołowa na dołek. Słoma lub trawa powinna być wilgotna, a nawet mokra. Technicznie można to wykonać w następujący sposób:
- Wykopujemy dołki i przywozimy słomę, trawę i pozostawiamy przy dołkach. Jesienią często padają deszcze, zmoczoną słomę lub trawę wkładamy do dołków.
- Na rozsypany nawóz sypiemy 5 cm ziemi. Jeśli jest sucha, poczekajmy kilka dni, aby w dołki napadał deszcz. Mokra słoma czy trawa wraz z nawozem przeobrażą się w próchnicę.
- Drzewka, które wymagają podpór, tj. palików wbijamy w dołek na 10 cm i wraz z korzeniami przysypujemy i ugniatamy.
Drzewa lipowe sadzimy o 15 cm głębiej niż rosły w szkółce. Poziom wody gruntowej bardzo się obniżył, głębsze sadzenie ma za zadanie utrzymać jak najwięcej wilgoci przy korzeniach. Lipy praktycznie ukorzeniają się 3 lata, system korzeniowy w tym czasie musi rozprzestrzenić się i stworzyć bryłę korzeniową. Przez następne 4 lata po posadzeniu musimy ściółkować wkoło drzew zabezpieczając je przed utratą wilgoci, niszczyć chwasty i ograniczać rozwój szkodników, które zjadają liście. W trzecim roku po posadzeniu możemy rozsypać w końcu marca, jak pozwoli pogoda, 200 kg saletry amonowej i w połowie maja 200 kg Polifoski wieloskładnikowej. Nawozy rozsiewamy co 3 lata. Ściółkujemy drzewa lipowe do 7 roku po wsadzeniu, jeśli jest zbyt mało suchych liści jesienią pod drzewami, to musimy zabieg ten powtarzać do 10 lat. Prawidłowe przygotowanie ziemi przed sadzeniem oraz pielęgnacja do 10 roku życia jest konieczna, aby rozwój lip był prawidłowy. Duże zdrowe lipy to więcej miodu z pasieki.
Pielęgnacja kosmetyczna lasu lipowego
Pielęgnacja kosmetyczna polega na corocznym, wiosennym usuwaniu połamanych i suchych gałęzi, nawożeniu po 10 latach po posadzeniu i co 4 lata nawozem wieloskładnikowym, np. wiosną Polifoską 300 kg na 1 hektar. Nawóz rozsiewamy do 20 lat po posadzeniu lip. Praktycznie to będzie w 14 roku po posadzeniu i w 18 roku po posadzeniu. Połamane i suche gałęzie z lip i drzew osłonowych możemy zmiażdżyć rębakiem i sprzedać producentom brykietów drzewnych, za m3 zrębków płacą 25 zł. Grube gałęzie, tj. 10 cm i więcej można sprzedać na giełdzie drzewnej.
Korzyści z lasu lipowego
Pszczelarz może się spodziewać większych ilości miodu lipowego w 7 roku po posadzeniu lip. Czas wydaje się długi, ale korzyści z lasu lipowego mogą mieć następne pokolenia. Kwiat lipowy skupują firmy zielarskie, drewno lipowe jest i będzie w cenie. Następne pokolenia, jeśli nie będą chciały prowadzić pasiek, to chętnie skorzystają z dobrodziejstw lasu lipowego.
Lipy można też sadzić nie posiadając ziemi. Właściciele pasiek stojących blisko lasów mogą za zgodą nadleśnictwa posadzić lipy na obrzeżach lasu uzgadniając miejsca ich sadzenia. Również jeśli pasieki są usytuowane blisko nieużytków, to ich właściciele mogą w urzędach gmin danej miejscowości w wydziale rolnictwa dowiedzieć się czy mogą na nich posadzić lipy. Koszt zakupu lip może zrefundować ochrona środowiska. Rozmowy na pewno nie będą łatwe, ale spróbować warto. Drzewa lipowe kupuje się już dobrze wyrośnięte, odpowiednio wsadzone mogą dać korzyści pszczelarzom nie mających ziemi. Sadzenie alei lipowych na działkach i blisko pasiek jest alternatywą dla pszczelarzy, którzy nie chcą poszerzać swoich nieruchomości.
Krzysztrof Lewandowski
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
