Ogródek pszczelarski
W poprzednim artykule przybliżyliśmy nieco wykorzystanie roślin jednorocznych i bylin w naszej pasiece. Kolejną grupę stanowią krzewinki i półkrzewy. Krzewinki to rośliny trwałe niewielkich rozmiarów o częściowo zdrewniałych łodygach i zimozielonych liściach. Należą do nich między innymi macierzanki, wrzosy, wrzośce, borówki.
Półkrzewy to rośliny trwałe o pędach w części dolnej zdrewniałych, ale ich część wierzchołkowa nie drewnieje i często przemarza zimą, np. lawenda, szałwia lekarska i hyzop lekarski.
Wrzosy i wrzośce
fot.© Teresa KobiałkaZ tej grupy roślin kilka zasługuje na szczególną uwagę, bo możemy je z powodzeniem wykorzystać w naszym ogródku pszczelarskim. Są to przede wszystkim często mylone wrzosy i wrzośce. Dla laika najprostszą metodą na odróżnienie tych roślinek od siebie jest to, że wrzośce kwitną wczesną wiosną, a wrzosy jesienią. Dzisiaj nie jest żadnym problemem skomponowanie z nich pięknej rabaty, bo w każdym sklepie ogrodniczym jest bardzo wiele odmian tych ciekawych roślin. Możemy spotkać odmiany o różnych kolorach kwiatów. Mamy do wyboru roślinki kwitnące na biało, w odcieniach różu i bordowe. Ich liście są nie tylko zielone, ale również żółte, przebarwiające się późną jesienią na rudo. Wrzosy rosną często w środowisku naturalnym, ale niestety nie każdy znajdzie je w swoim sąsiedztwie.
Wrzośce mają mniejszą paletę barw, ale to nie znaczy, że są mniej piękne. Rozrastają się szeroko w duże kępy, łatwo ukorzeniając się, dlatego wrzośce możemy spróbować rozmnożyć samemu, oddzielając pędy z korzonkami i sadząc w nowym miejscu. Obydwie grupy roślin lubią kwaśną glebę, ale na innej też się udają. Zarówno wrzośce jak i wrzosy kwitną w okresie niedoboru roślin miododajnych.
Lawenda
Kolejną rośliną o walorach pszczelarskich jest lawenda wąskolistna i szerokolistna. Rośliny te rzadko występują jako czysty gatunek, często są mieszańcami pomiędzy sobą. Jest to półkrzew o wysokości 60 cm o wąskich liściach o podwiniętych brzegach. Kwiaty zebrane w nibyokółki na szczycie łodygi są najczęściej fioletowe. U odmian ozdobnych kwiaty są w różnych odcieniach fioletu i purpury oraz białe. Zasuszone kwiaty lawendy często trzymane są w szafach dla pięknego zapachu i odstraszania moli. Dzięki świeżemu i czystemu zapachowi była ulubionym dodatkiem do kąpieli stosowanym przez Greków i Rzymian, a jej nazwa łacińska pochodzi od lavo, lavare co oznacza kąpać się, myć się.
Lawenda najpiękniej prezentuje się na rabatach, zwłaszcza w dużych grupach, ale jeżeli nie dysponujemy aż takim miejscem, to wystarczą 2-3 rośliny. W czasie kwitnienia jest bardzo chętnie odwiedzana przez pszczoły.
Roślinę tę możemy rozmnażać wegetatywnie, odcinając i ukorzeniając pędy o długości 10-20 cm jesienią lub wiosną, dzieląc sadzonki lub robiąc odkłady, ale najprostsza jest uprawa z nasion wysiewanych wiosną na rozsadniku. W tym celu należy ściąć dojrzałe kwiatostany zanim zaczną się z nich osypywać dojrzałe nasiona i wysuszyć rozłożone na papierze, najlepiej w miejscu przewiewnym. Po wymłóceniu nasion, wiosną siejemy je na rozsadniku, a po podrośnięciu sadzonki wysadzamy na miejscu stałym. Należy pamiętać o wiosennym przycinaniu starszych roślin, co gwarantuje trwałość rabaty i jej ładniejszy wygląd. Na obszarach o łagodniejszych zimach można rośliny przycinać po kwitnieniu.
Hyzop lekarski
Kolejną rośliną miododajną jest hyzop lekarski. Jest to aromatyczny podkrzew o wysokości do 60 cm, o liściach lancetowatych i kwiatach fioletowoniebieskich, rzadziej różowych lub białawych, zebranych w pozorne kłosy. Można go rozmnażać przez wiosenny podział karp, sadzonkowanie od wiosny do jesieni lub wysiew nasion. Uprawa hyzopu jest więc bardzo podobna do uprawy lawendy. Podobnie jak ona, hyzop pięknie się prezentuje na rabatach nawet jednogatunkowych. Zresztą obydwie te rośliny uprawiane są na wielką skalę dla przemysłu, zwłaszcza kosmetycznego.
Szałwia
Znaną rośliną jest również szałwia lekarska. „Przeznaczeniem szałwii jest uczynić człowieka nieśmiertelnym”– te słowa możemy przeczytać w średniowiecznej rozprawie. Od wieków na wielu kontynentach szałwia była symbolem długowieczności. Jest to podkrzew o pokładających się pędach do 70 cm wysokości, balsamicznie pachnący, filcowato owłosiony o liściach częściowo zimotrwałych. Liście są podłużne, brzegiem delikatnie karbowane, a kwiaty znajdują się w nibyokółkach na szczycie łodygi o barwie fioletowej. Jest ona uprawiana w prawie całej Europie i Ameryce Północnej. Liście tej rośliny używane są w lecznictwie oraz jako cenna przyprawa kuchenna. W czasie kwitnienia jest bardzo chętnie odwiedzana przez pszczoły, a w związku z tym, że jest przydatna w kuchni i w apteczce, nie powinno jej zabraknąć w naszym ogródku. Podobnie jak pozostałe rośliny z tej grupy, możemy ją rozmnażać z nasion albo łatwo sadzonkować w lecie. Młode roślinki ukorzeniają się po około czterech tygodniach. Rośliny przycinamy po kwitnieniu, a zdrewniałe rośliny wymieniamy raz na cztery, pięć lat.
Macierzanka piaskowa i tymianek
Pospolitą rośliną występującą w naszym kraju jest tworząca niskie, gęste darnie, obsypana drobnymi liliowymi kwiatami macierzanka piaskowa. Jest ona również chętnie odwiedzana przez pszczoły. Rozmnażanie jej jest łatwe, bo o każdej porze roku (oczywiście za wyjątkiem zimy) wystarczy oddzielić kawałek macierzanki z korzonkiem od rośliny matecznej i wsadzić w nowym miejscu.
W naszym kraju uprawiana jest również macierzanka zwyczajna, czyli tymianek. Jest on nieco wyższy od macierzanki piaskowej o płożących się, rozgałęzionych, czerwonobrunatnych łodygach. Brzeg liści jest silnie podwinięty ku dołowi, co pozwala łatwo odróżnić ten gatunek od macierzanki piaskowej. Kwiaty macierzanki zwyczajnej są drobne, bladoliliowe, różowe, rzadziej białe, zabrane w przerywany groniasty kwiatostan. Rozmnażanie jest podobne jak u pozostałych wymienionych roślin: z nasion, przez sadzonki i podział starszych roślin. Tymianek to także znana wielu gospodyniom przyprawa kuchenna.
Ruta zwyczajna
Kolejną rośliną, którą możemy zaprosić do naszego ogródka jest ruta zwyczajna. Wymieniana jest ona w niektórych źródłach wśród bylin, w innych jako półkrzew. Jest dość wysoką rośliną, bo osiąga od 30-90 cm. Charakteryzuje się bardzo silną wonią, liśćmi 2-3-krotnie pierzastosiecznymi i kwiatostanem baldachokształtnym złożonym z zielonożółtych kwiatów.
Wprawdzie ten niezbyt przyjemny zapach oraz to, że może wywoływać uczulenie, może nas zniechęcić do jej uprawy. Jednak z uwagi na to, że obficie nektaruje nawet w czasie upałów, warto mieć chociaż kilka jej egzemplarzy. Rutę możemy uzyskać z podziału roślin wiosną, z sadzonek sporządzonych późnym latem lub z nasion, które zbiera się wtedy, gdy najstarsze torebki mają barwę brunatną.
Wszystkie wymienione rośliny towarzyszą ludziom od wielu wieków, od kiedy zaczęto dostrzegać ich znaczenie. Ciekawostką jest, że gałązkami ruty rozpryskiwano wodę święconą przed nabożeństwem, sypano ją w czasie uroczystości i jest również pierwowzorem trefli w kartach. Hyzop był używany do oczyszczania świątyń i rytualnych obmywań trędowatych. Szałwia uważana była przez Rzymian za święte zioło i zbierana była w uroczysty sposób.
Co ciekawe, większość wymienionych roślin znalazło zastosowanie w kosmetyce, lecznictwie i kuchni. Możemy połączyć wszystkie ich zalety i dodać jeszcze jedną, najważniejszą dla nas pszczelarzy – są bardzo chętnie odwiedzane przez nasze podopieczne.
Jeżeli uda nam się znaleźć skrawek wolnego miejsca w pobliżu pasieki – stwórzmy tam właśnie taki mały, zaczarowany, pachnący ziołami zakątek.
Maria i Grzegorz
Słowikowie
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
tel. (0)13 438-08-42
