Miód i propolis w leczeniu choroby przeziębieniowej

Choroba przeziębieniowa nazywana jest także przeziębieniem lub zaziębieniem. Jest to ostre wirusowe zapalenie błon śluzowych górnych dróg oddechowych, szczególnie nosa i gardła, często także krtani oraz zatok przynosowych.

Choroba ta jest następstwem wychłodzenia, które powoduje obniżenie odporności organizmu. Prowadzi to do namnożenia wirusów znajdujących się na błonach śluzowych górnych dróg oddechowych i w konsekwencji do wystąpienia choroby. Stąd jej nazwa – choroba przeziębieniowa.

W walce z chorobą przeziębieniową pomaga połączenie miodu i cytryny.
fot.© Pixabay

Przyczyny i objawy

Chorobę przeziębieniową wywołują wirusy należące do różnych rodzin i gatunków. Zalicza się do nich ponad 200 wirusów, przy czym różnią się one zasadniczo od wirusów grypy, które powodują inną jednostkę chorobową zwaną grypą.

Do wirusów wywołujących chorobę przeziębieniową zalicza się przede wszystkim: rynowirusy, koronawirusy, wirusy paragrypy, adenowirusy i enterowirusy. Zakażenia bakteryjne są następstwem zakażeń wirusowych. Grzyby praktycznie nie towarzyszą tej chorobie.

Do wczesnych objawów choroby przeziębieniowej zalicza się bóle mięśniowe, ból gardła, ból głowy, kichanie, a także gorączkę, uczucie zimna i dreszcze. W miarę rozwoju choroby pojawia się utrata apetytu i uczucie znużenia, wyciek z nosa i łzawienie oczu, obniżenie drożności przewodów nosowych i kaszel.

Okres wylęgania choroby przeziębieniowej trwa 3-14 dni, początek jest ostry lub umiarkowany, temperatura ciała nie przekracza 38°C, stan chorobowy błon śluzowych pojawia się równocześnie z zachorowaniem, szczyt stanu chorobowego przypada na 2-3 dzień i często chory jest niezdolny do pracy.

Jednym z objawów przeziębienia jest katar.
fot.© Pixabay

Miód pszczeli

Dobre efekty w początkowym okresie choroby przeziębieniowej osiąga się po zastosowaniu miodu z mlekiem. W tym celu łyżkę stołową miodu rozpuszcza się w szklance ciepłego mleka lub miód bierze się do ust i popija ciepłym mlekiem.

Czynność tę powtarza się 3-4 razy dziennie (Iojrisz 1958, Ochotskij 1977, Sinjakow 1989). Innym znanym sposobem jest przyjmowanie w chorobie przeziębieniowej miodu z sokiem z cytryny. Sok wyciśnięty z jednej cytryny miesza się ze 100 g miodu i całość wypija (Tereszin 1995).

Można również wycisnąć sok z jednej cytryny, zmieszać go z 800 ml przegotowanej wody i dodać 100 g miodu. Tak przygotowany napój wypija się w ciągu dnia (Sinjakow 1991).

W walce z chorobą przeziębieniową pomaga połączenie miodu, cytryny i ziół.
fot.© Pixabay

Ziołomiód sosnowy wchodzi także w skład dwóch syropów, takich jak Apitussic (syrop dla dzieci) i Apipulmol (syrop dla dorosłych), zawierających w swoim składzie także mleczko pszczele. Rozluźniają one wydzielinę oskrzelową, zmniejszają lepkość śluzu i pobudzają ruch rzęsek aparatu migawkowego, przyczyniając się do łatwiejszej ewakuacji wydzieliny oskrzelowej z dróg oddechowych (Somerville 1999).

W chorobie przeziębieniowej dobre efekty uzyskuje się dzięki stosowaniu ziołomiodu tymiankowego. Substancje lecznicze pochodzące z ziela tymianku pospolitego wykazują działanie wykrztuśne oraz pobudzające ruch rzęsek aparatu migawkowego.

Dzięki temu następuje łatwiejsza ewakuacja wydzieliny oskrzelowej. Ziołomiód tymiankowy stosuje się szczególnie u dzieci i młodzieży w przewlekłym zapaleniu dróg oddechowych (Koper i Roik 1992). Preparat podaje się chorym 3-5 razy dziennie po jednej łyżeczce przed jedzeniem.

Pomocny w leczeniu choroby przeziębieniowej jest także ziołomiód rumiankowy (zwłaszcza u dzieci) oraz ziołomiód świerkowy (stosowany u dorosłych). Stosowane są one w zapaleniu jamy ustnej, gardła, krtani i migdałków podniebiennych (angina).

Dawkowanie wymienionych ziołomiodów jest takie, jak w przypadku ziołomiodu sosnowego i tymiankowego.

W zapobieganiu chorobie przeziębieniowej ważną rolę odgrywają preparaty złożone z miodu i ziół o właściwościach podnoszących odporność organizmu na zakażenia, tzw. preparaty immunostymulujące. Do takich preparatów zaliczyć można Alovin-N i Grindemel -N.

W skład preparatu Alovin-N wchodzi miód lipowy, ekstrakt z aloesau drzewiastego i wino czerwone (1:1:1). Natomiast preparat Grindemel-N zawiera: miód pszczeli oraz ekstrakty z grindelii, biedrzeńca, pierwiosnki, omanu, anyżu i tymianku.

Preparaty te osłaniają ponadto błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Również cukierki szałwiowe z miodem i witaminą C działają osłaniająco na błony śluzowe gardła i krtani.

Propolis

Szmeja i wsp. (1989) próbowali leczyć chorobę przeziębieniową propolisem. Terapią objęto 50 osób, w tym 39 dzieci do 18 roku życia i 11 osób dorosłych. Chorych podzielono na 2 grupy po 25 osób. Jedna grupa (badana) otrzymywała miód z zawartością 6% ekstraktu etanolowego z propolisu (EEP).

Preparat propolisowy podawano im 3 razy dziennie w ilości 1 g (60 mg EEP/dawkę). Druga grupa chorych (kontrolna) otrzymywała w takich samych dawkach czysty miód (placebo). Wyniki leczenia oceniano codziennie.

Wyniki badań przedstawione na ryc. 1. wskazują, że preparat propolisowy spowodował wyleczenie 20% osób już pierwszego dnia terapii. W drugim dniu wyzdrowieniu uległo 64% osób, a trzeciego pozostałe 16% osób. A zatem wszyscy chorzy zostali wyleczeni preparatem miodowo-propolisowym w ciągu 3 dni.

Natomiast chorzy otrzymujący placebo dochodzili do zdrowia dopiero 4 dnia (40% osób) i 5 dnia (60% osób).

Według autorów powyższych badań klinicznych, rozpoczęcie leczenia choroby przeziębieniowej propolisem, już pierwszego dnia, kiedy pojawiają się jej objawy, pozwala na szybkie opanowanie zmian chorobowych (w ciągu 3 dni). Brak leczenia wydłuża okres trwania choroby do 4-5 dni.

Z badań tych wypływa także inny wniosek praktyczny, a mianowicie, jeśli dysponujemy 10% ekstraktem etanolowym z propolisu, zwanym często nalewką propolisową, to podobna dawka propolisu co w preparacie propolisowo-miodowym, będzie zawarta w 40 kroplach takiego preparatu.

Oznacza to, że w momencie pojawienia się pierwszych objawów przeziębienia należy rozpocząć leczenie, przyjmując po 40 kropli 10% nalewki propolisowej 3 razy dziennie na 30 min przed posiłkami.

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że preparat Chizukit, zawierający płynne ekstrakty z propolisu i jeżówki purpurowej oraz witaminę C, w dużym stopniu zabezpiecza małe dzieci przed występowaniem choroby przeziębieniowej w okresie jesienno-zimowym, a także jest bezpieczny w stosowaniu.

W naszych warunkach wydaje się możliwe zastosowanie do tego celu równocześnie 10% kropli propolisowych (zwanych także nalewką, wyciągiem lub ekstraktem propolisowym) i soku otrzymanego ze świeżego ziela jeżówki purpurowej stabilizowanej etanolem.

Każdy z tych preparatów należy dodać do niewielkiej ilości wody z miodem w ilości uwzględniającej wiek dzieci (tyle kropli preparatu ile wynosi wiek dziecka). Równocześnie należy podawać dzieciom witaminę C w dawkach dla nich przeznaczonych.

Wymienione preparaty podaje się dwa razy dziennie, rano i wieczorem przed posiłkami. Osoby dorosłe mogą przyjmować oba preparaty płynne w ilości 30 kropli i witaminę C w dawce przynajmniej 100 mg dwa razy dziennie. Do tego celu można także stosować inne preparaty roślinne o działaniu immunostymulującym, zawierające w swym składzie np. żeń-szeń, cytryniec chiński czy różeniec górski.

Czosnek i cytryna wspomagają walkę z przeziębieniem.
fot.© ©Pixabay

Podsumowanie

Z przedstawionych powyżej danych piśmiennictwa wynika, że zarówno miód pszczeli, jak i propolis z powodzeniem nadają się do łagodzenia objawów choroby przeziębieniowej. Z dobrym skutkiem mogą one także przyczyniać się do podwyższania odporności immunologicznej organizmu i wspomagania w ten sposób jego walki z zakażeniem.

Produkty te zapobiegają ponadto powstawaniu choroby przeziębieniowej, jeśli stosowane są do tego celu z dużym wyprzedzeniem, np. przed pojawieniem się okresu przeziębieniowego, tj. na przełomie zimy i wiosny oraz jesieni i zimy.

Prof. Dr hab. Bogdan Kędzia,
mgr Elżbieta Hołderna-Kędzia
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"