WNIOSKI

Zebranie i uporządkowanie obowiązujących w polskim systemie prawnym regulacji z zakresu ochrony pszczół, w taki sposób, że stworzyły one spójną całość dotyczącą tej materii, pozwoliło na wyodrębnienie teoretyczne instytucji ochrony prawnej pszczół w Polsce.

Instytucja ta ma charakter kompleksowy. W doktrynie panuje przekonanie, że szczególnie w prawie ochrony środowiska istnieje potrzeba tworzenia instytucji prawnych o charakterze generalnym. Nie mają się one ograniczać do danej gałęzi prawnej, ale zawierać powiązania między poszczególnymi obszarami systemu prawa i łączyć wspólne cele służące ochronie prawnej.

Skonstruowanie instytucji ochrony prawnej pszczół pozwoliło na podjęcie próby oceny skuteczności tej ochrony. Przy czym ocena ta jest oceną cząstkową dokonaną przez autora spotykającego się z „prawem w działaniu”. Dla jej zupełności, należałoby uzyskać opinię innych podmiotów, którym w aksjologii prawa przypisuje się jego ocenę (organy stosujące prawo, „prawodawca”).

W projektowanej regulacji powinny być zdefiniowane i uporządkowane podstawowe pojęcia związane z ochroną pszczół i prowadzeniem gospodarki pasiecznej, takie jak: rój (naturalny, osiadły), ul (pusty, zasiedlony), pasieka (typy: produkcyjna, zapylająca, hodowlana, doświadczalna, szkoleniowa), pasieka wędrowna, gospodarstwo pasieczne (klasyfikacja pod względem wielkości, liczby uli: zawodowe, nie zawodowe, na własne potrzeby), pszczelarz, pszczelarstwo, baza pożytkowa, rośliny entomofilne (wykorzystywane do celów rolniczych, dziko występujące), środowiska ostojowe pszczół.

Zgodnie z projektowaną regulacją realizowane powinny być zadania z zakresu ochrony pszczół oraz ochrony środowiska życia pszczół. Zadania związane z ochroną pszczół to przede wszystkim: opracowanie „Krajowego planu działania na rzecz ochrony pszczół”, wprowadzenie „Krajowego rejestru gospodarstw pasiecznych” prowadzonego przez Głównego Lekarza Weterynarii, ustanowienie jednolitego systemu, który pozwoli na identyfikację uli oraz rozpoznanie gospodarstwa pasiecznego, do którego należą, diagnozowanie śmiertelności pszczół, zapewnienie zdrowia pszczół i ich dobrostanu przez zwalczanie chorób pszczół, niedopuszczenie do rozprzestrzeniania się chorób pszczół, wspieranie działań służących opracowywaniu i wprowadzaniu do obrotu dobrej jakości, bezpiecznych i skutecznych produktów leczniczych weterynaryjnych, produktów biobójczych i pasz, zachowanie genetycznej różnorodności pszczół przez ochronę zasobów genetycznych pszczół rodzimych, stosowanie zasady przezorności w stosunku do roślinności transgenicznej, zrównoważone stosowanie pestycydów, ograniczanie stosowania pestycydów wykazujących toksyczne działanie na pszczoły, aż do całkowitego ich wyeliminowania, wprowadzenie komisji arbitrażowych w sprawie wytrucia pszczół, unormowanie kwestii szacunku strat poniesionych w pasiece wynikających z zatrucia pszczół pestycydami.

Rejestr zawierałby między innymi: dane osobowe właściciela gospodarstwa pasiecznego, liczbę posiadanych przez niego pasiek i składających się na nie uli, lokalizację pasiek i ich typ, rasę pszczół. Informacje zawarte w rejestrze musiałby być uaktualniane do końca każdego roku, uwzględniając przede wszystkim liczbę zazimowanych uli, ewentualną zmianę lokalizacji pasieki lub jej przeznaczenia (typu).

Rejestracja gospodarstwa pasiecznego wiązałaby się z nadaniem unikatowego numeru gospodarstwa. Trzeba by przy tym wyłączyć prowadzenie gospodarki pasiecznej z obowiązku rejestracji jako działalności nadzorowanej, o której mowa w u.o.z.z.

Rejestr podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną nie uwzględnia bowiem gospodarstw pasiecznych prowadzonych na własne potrzeby, bez zamiaru umieszczania na rynku pszczół lub produktów pszczelich. Ponadto informacje podawane w procesie rejestracji nie są uaktualniane, toteż nie uwzględnia się w rejestrze zaistniałych zmian w strukturze gospodarstwa pasiecznego.

Wprowadzenie w życie ustawy o pszczelarstwie opracowanej w oparciu o wskazane propozycje założeń powinno usprawnić funkcjonowanie organów administracji publicznej i innych podmiotów realizujących zadania w sprawach ochrony pszczół oraz środowiska ich życia.

Przede wszystkim proponowana regulacja powinna spełniać funkcję pomocniczą i instytucjonalną w stosunku do prawa materialnego przez: wskazanie organów, podmiotów odpowiedzialnych i właściwych w sprawach ochrony pszczół, wskazanie zadań z zakresu ochrony pszczół, zintegrowanie i koordynację dotychczas stosowanych rozwiązań i wprowadzenie nowych instrumentów prawnych, co zapewniać powinno podstawę do realizowania zadań ochronnych.

Należy pamiętać, że projekt założeń projektu ustawy o pszczelarstwie powinien zostać poddany szerokim konsultacjom społecznym, nie tylko ze środowiskiem pszczelarzy, rolników, ekologów, ale wszystkich zainteresowanych stron, tak żeby, jak już podkreślano, całość stanowiła więcej niż suma jej części.