ROZDZIAŁ VI. ADMINISTROWANIE DZIAŁANIAMI ZWIĄZANYMI Z OCHRONĄ PRAWNĄ PSZCZÓŁ

1. Zadania i kompetencje publicznej administracji rolnej w ochronie pszczół miodnych

Analiza regulacji prawa polskiego o charakterze powszechnym (lex generalis) i szczególnym (lex specialis) w aspekcie ochrony pszczół miodnych i dziko żyjących ukazuje duże rozproszenie kompetencji administracji publicznej właściwej w zakresie wykonywania zadań ochronnych.

Niniejszy rozdział jest próbą systematyzacji zadań, właściwości, kompetencji organów administracji publicznej podporządkowanych administrowaniu działaniami związanymi z ochroną pszczół w Polsce. Należy przy tym zastosować podział na publiczną administrację rolną właściwą do działania względem ochrony pszczół miodnych oraz organy w zakresie ochrony przyrody właściwe dla ochrony pszczół dziko żyjących.

Wyspecjalizowane inspekcje rolne powoływane są przede wszystkim do spełniania funkcji kontrolnych połączonych z możliwością władczej ingerencji w działalność kontrolowanego podmiotu²⁷. Inspekcja w znaczeniu instytucjonalnym, to nie jeden podmiot, a cała struktura obejmująca powiązane ze sobą jednostki organizacyjne różnego szczebla – organy inspekcji²⁸. Szczegółowy zakres zadań i kompetencji Inspekcji Weterynaryjnej oraz Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa określają ustawy.

Zadania Inspekcji Weterynaryjnej, na podstawie przepisów odrębnych ustaw, wykonują Główny Lekarz Weterynarii, wojewódzcy lekarze weterynarii oraz powiatowi lekarze weterynarii (struktura trójszczeblowa). Organem Inspekcji Weterynaryjnej jest również graniczny lekarz weterynarii podległy Głównemu Lekarzowi Weterynarii.

Sprawy organizacji Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), regulują przepisy ustawy o ochronie roślin. Zgodnie z art. 78 u.o.r. PIORiN realizuje zadania związane z nadzorem nad trzema dziedzinami z zakresu ochrony roślin i nasiennictwa, mianowicie zdrowiem roślin, zapobieganiem zagrożeniom wynikającym z obrotu i stosowania środków ochrony roślin oraz nadzorem nad wytwarzaniem, oceną, obrotem, stosowaniem materiału siewnego.

Ważne z punktu ochrony pszczół, są urzędowe działania PIORiN w ramach nadzoru nad wprowadzaniem do obrotu i stosowaniem środków ochrony roślin. W szczególności w art. 80 u.o.r. wskazano na: kontrolę podmiotów produkujących środki ochrony roślin, kontrolę składu lub właściwości fizycznych bądź chemicznych tych środków, a także kontrolę składowania, przemieszczania, wprowadzania do obrotu i stosowania środków ochrony roślin. Zadania PIORiN wykonuje Główny Inspektor i wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora będącego kierownikiem wojewódzkiej inspekcji ochrony roślin i nasiennictwa (struktura dwuszczeblowa).

Do administracji rolnej na poziomie gminy należy zaliczyć sołectwa i wyodrębnione w urzędach wydziały ochrony środowiska i gospodarki rolnej, działające w ramach upoważnienia administracyjnego³¹. Z tym, że w doktrynie powoływanie komisji w sprawie zatrucia pszczół upatruje się bardziej w działaniu gminy z zakresu ochrony środowiska i przyrody, niż gospodarki rolnej.

2. Zadania i kompetencje organów w zakresie ochrony przyrody w ochronie pszczół dziko żyjących

Zadania związane z ochroną pszczół dziko żyjących, jako elementu środowiska przyrodniczego, powinny być realizowane przez państwo - władzę publiczną. Wynika to z przepisów Konstytucji, gdzie ochrona środowiska (przyrodniczego) jest jednym z podstawowych obowiązków państwa (art. 5), nałożonym na władze publiczne (art. 74 ust. 2), ciążącym ponadto na każdym kto podlega prawu RP (art. 86).

Mowa tu o strażach przyrodniczych - Straży Leśnej i Straży Parku Narodowego⁵⁷. O Straży Leśnej już wspominano⁵⁸. Straż Parku Narodowego, a właściwiej jej funkcjonariusze, na obszarze parku narodowego wykonują zadania związane ze zwalczaniem przestępstw i wykroczeń z zakresu ochrony przyrody oraz ochroną mienia (art. 108 ust. 1 u.o.p).

Funkcjonariusze Straży Parku, przy wykonywaniu powierzonych im zadań, mają między innymi prawo do: legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia (również świadków), zatrzymywania i przekazywania Policji bądź innym właściwym organom tych osób w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia oraz zabezpieczania dowodów rzeczowych.

Istotne względem ochrony pszczół dziko występujących na obszarze parku narodowego i ich siedlisk, jest uprawnienie do kontroli podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na tym obszarze, w zakresie przestrzegania przepisów u.o.p.⁵⁹. Szczegółowo kwestie funkcjonowania Straży Parku i jej współpracy z Policją regulują rozporządzenia⁶⁰.