„Pasieka” nr 2/2015 - pobierz bezpłatny ebook w formacie epub - na czytniki ebooków, smartfony i komputery. Sprawdź więcej ebooków z „Pasieki”.
Czy możliwe jest określenie pochodzenia geograficznego miodu?
Rozwój przemysłu motoryzacyjnego, metod i technik komunikacyjnych wpłynął na wzrost obrotu w handlu międzynarodowym, na wzrost ogólny importu i eksportu, co przyczyniło się także do większego zbytu produktów pszczelich, głównie miodu. Handel tańszym nieoznakowanym miodem przysparza pośrednikom dużych zysków. Pośrednicy zarabiają nie tylko na różnicach cenowych miodów w różnych krajach, ale także dzięki dolewaniu miodów tanich do droższych. Dzięki takiemu postępowaniu mogą uzyskiwać wielokrotność sumy wcześniej zapłaconej.
Niska cena produktu u producenta związana jest najczęściej z niższymi kosztami produkcji, brakiem możliwości zbytu oraz często z jego niższą jakością.
Brak wiedzy, wrażliwości, a przede wszystkim lekceważenie norm, stosowanie niewłaściwych naczyń (ocynkowanych), dekrystalizacja miodu w wysokich temperaturach, obecność resztek zapasów w miodzie przyczynia się do obniżenia jakości miodu.
Asortyment polskich miodów na imprezie promującej miód. fot.© Artur Kania
Wielu pszczelarzy nieznających pełnego składu leków stosowanych w zwalczaniu chorób pszczół a dostępnych w nielegalnym obiegu chętnie i/lub nieświadomie je stosuje, mimo że niektóre ich składniki mogą być szkodliwe.
Wyższe wymagania, normy, kursy, literatura, wykłady dotyczące miodu przyczyniają się z czasem do podwyższenia jakości oferowanego produktu. Dzięki tym wszystkim wymaganiom, jeśli się im poddamy, możemy uzyskać miód wysokiej jakości.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
W analizie danych wykorzystuje się potężne narzędzia, jakimi są metody statystyczne, a wynik analizy jest oszacowany i podawany z pewną dokładnością, która często wynosi 100%. Analizy pochodzenia wykonuje się dla miodów odmianowych, wielokwiatowych, a także miodów filtrowanych (pozbawionych pyłku, zanieczyszczeń).
W jakim celu dokonuje się analiz pochodzenia geograficznego?
Identyfikacja pochodzenia geograficznego żywności w dobie łatwego międzynarodowego handlu jest bardzo ważnym zagadnieniem w chemii i kontroli jakości żywności. Określenie pochodzenia miodu jest ważne dla producentów i konsumentów, ponieważ potwierdza jego pochodzenie oraz jakość.
Kilka odmian miodu na rynku europejskim.
fot.© Artur Kania
Analiza może być wykonywana w przypadku stwierdzenia dużych różnic w cenach miodu, braku na etykiecie kraju pochodzenia.
Może dotyczyć produktów tradycyjnych lub regionalnych wytwarzanych w określonych warunkach wg historycznie ugruntowanych przepisów, które mogą być łatwo zastąpione produktem o niższej jakości i cenie.
Analizę pochodzenia produktów dotychczas z powodzeniem wykorzystuje się do określenia pochodzenia oliwy z oliwek, wina, herbaty, soków, produktów mlecznych (np. serów), innych produktów pochodzenia zwierzęcego, przypraw, artykułów przetworzonych, syropu klonowego, a nawet ziemniaków.
Identyfikacja geograficzna miodu pozwala określić czy dana odmiana miodu pochodzi z określonego kraju, czy pod etykietą miodu o nazwie chronionej lub regionalnej nie jest sprzedawany ten sam odmianowo miód, ale pochodzący z innej części kraju lub nawet innego państwa. Ze względu na inne warunki wzrostu roślin miododajnych, miód lipowy z Puszczy Białowieskiej (lipiec) lub miód lipowy z SGGW będzie różnił się smakiem i składem od miodu lipowego pozyskanego w Niemczech.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Analiza pyłkowa może dotyczyć rzadszych odmian miodów, np. takich jak miód koniczynowy, nostrzykowy lub miodów, których pszczelarz nie jest pewny, w przewadze z jakiej rośliny pochodzą, np. miód lipowy czy spadź lipowa? Określenie odmiany miodu może mieć duże znaczenie w przypadku jego skutecznej sprzedaży.
Często klienci decydując się na zakup miodu częściej wybierają miód odmianowy. Motywacją do takiego zakupu jest najczęściej skład miodu związany z jego specyficznymi właściwościami zdrowotnymi, co ma wpływ także na jego wyższą cenę. Pszczelarz decydując się na analizę pochodzenia miodu, czyli rozróżnienia odmiany, np. miodu z chabra bławatka, od miodu nieoznaczonego (uważanego za wielokwiatowy) może otrzymać wyższą cenę.
Najczęściej on sam określa, że ten miód jest wielokwiatowy, mimo że mógłby być zakwalifikowany jako miód odmianowy. Analiza pyłkowa w obrocie dużymi ilościami miodu pozwala potwierdzić czy jest to miód odmianowy czy wielokwiatowy. Niektórzy ze względu na niską cenę, słaby popyt lub niewiedzę sprzedają miód rzepakowy jako wielokwiatowy.
W rozróżnianiu odmiany miodu najczęściej bierze się pod uwagę pyłek przewodni. W zależności od budowy kwiatów rośliny nektarującej, pyłku zaprószającego nektar może być więcej lub mniej. Innymi składnikami miodu, które bierze się pod uwagę określając pochodzenie to obecne w miodzie zanieczyszczenia, cząsteczki sadzy, skrobi, cząsteczki roślin, pyłek z roślin nienektarujących.
W miodach spadziowych bierze się pod uwagę obecność rurek woskowych, zarodników i strzępek grzybów, glonów. Zarodniki grzybów mogą być rozróżniane jako zarodniki grzybów pasożytniczych lub zarodniki grzybów saprofitycznych – rozkładających ściółkę.
Dokładność określenia pochodzenia geograficznego miodu
Ukształtowanie terenu, wystawa terenu (północna, południowa) decyduje o ilości energii słonecznej, która dociera do roślin (ilość zaabsorbowanego CO2), gleby, wpływając na jej wilgotność, procesy w niej zachodzące oraz warunki wzrostu roślin, a tym samym o składzie nektaru, zawartości w nim cukrów.
Łan gorczycy. Obecność miodów wielokwiatowych na rynku może sugerować słabe warunki pożytkowe danej okolicy. fot.© Artur Kania
Nektar roślin dobrze nasłonecznionych będzie miał wyższą zawartość cukrów. Wysokość nad poziomem morza decyduje o klimacie, ilości opadów, a więc ma wpływ na wzrost roślin. Wszystkie czynniki, które mają wpływ na kształtowanie gleb i wzrost roślin będą miały wpływ na skład nektaru. Znajomość tych zależności, doświadczenie pomaga zweryfikować poprawnie pochodzenie próbki miodu.
Dokładność oceny próbek miodu zależy głównie od ilości zgromadzonych danych metod ich przetwarzania. Według informacji ustnych miejsce pochodzenia można ustalić dokładnie nawet w promieniu około 30 km.
Według literatury dokładność, z jaką rozróżniano próbki miodu wynosiła między 200-300 km. Niektórzy autorzy określają kraj pochodzenia na podstawie unikalnych składników obecnych w miodzie lub na podstawie obecności lub braku pewnych związków chemicznych. Cdn.
Artur Kania
Literatura:
- Aronne G., De Micco V., Scala M., (2004) Multivariate analysis of pollen spectra to identify geographical origin of honey. Udine
- Consonni R., Cagliani L. R., (2008) Geographical characterization of polyfloral and acacia honeys by Nuclear Magnetic Resonance and chemometrics. J. Agric. Food Chem., 56, 6873–6880
- Dufour E., Karoui R., Bosset J. O., Utilisation de la fluorescence frontale intrinsèque de fromages de type l’Etivaz AOC et Gruyère AOC pour reconnaître leur origine géographique.
- Giaccio M., Vicentini A., (2008) Determination of the geographical origin of wines by means of the mineral content and the stable isotope ratios: a review. J. commodity sci. technol. quality, 47 (I-IV), 267-284
- Ruoff K., (2006) Authentication of botanical origin of honey. Doctoral dissertation. pp. 203
- Stanimirova I., Ustun B., Cajka T., Riddelova K., Hajslova J., Buydens L.M.C., Walczak B., (2010) Analytical methods tracing the geographical origin of honeys based on volatile compounds profiles assessment using pattern recognition techniques. Food Chemistry 118 171–176
- Wei Z., Wang J., Wang Y., (2010) Classification of monofloral honeys from different floral origins and geographical origins based on rheometer. Journal of Food Engineering 96 469–479
- Artykuł: Determination of Age and Geographical Origin of African Elephant Ivory. 3rd African Elephant Meeting (01st to 3rd November 2010) Gigiri, Kenya
- Kelly S., Heaton K., Hoogewerff J., (2005) Tracing the geographical origin of food: The application of multi-element and multi-isotope analysis. Trends in Food Science & Technology 16: 555–567
„Pasieka” nr 2/2015 - pobierz bezpłatny ebook (cały numer) na czytniki, smartfony i komputery. Dowiedz się więcej.
