NEWS:

  • w wydaniu tradycyjnym (papierowym) strona: 0

Infekcje wirusowe pszczół

Cz. I. Informacje ogólne. Infekcje, których rozwojowi sprzyja nosemoza

Termin wirus w języku łacińskim oznacza jad. Za czasów Pasteura stosowano go do określania czynnika zakaźnego obecnego w materiale pozbawionym bakterii (poprzez sączenie przez odpowiednie filtry).

Istnienie pierwszych wirusów jako cząstek odkryto dopiero w latach 1915-1917. Cząstki te inaczej zwane są wirionami. Nie posiadają one budowy komórkowej. Każdy wirion składa się z kwasu nukleinowego (RNA lub DNA) – genomu, który jest nośnikiem informacji genetycznej, zawieszonego w płaszczu białkowym –kapsydzie. Czasem na zewnątrz znajduje się osłonka białkowo-lipidowa. Wirusy są strukturami organicznymi na pograniczu materii ożywionej i nieożywionej. Nie są zdolne do rozmnażania się poza żywą komórką żywiciela.

Gospodarzami wirusów są komórki bakterii, roślin i zwierząt.  Wirusy mają wielkość od 10 do kilkuset nanometrów, rzadko powyżej 300 nm. Dla porównania najmniejsze bakterie – nanobakterie mają około 200 nm. Tylko wirusy o największych cząstkach mogą być widoczne w mikroskopie świetlnym – pozostałe jedynie w mikroskopie elektronowym. Kształt cząstek wirusowych jest bardzo zróżnicowany, od niemal kulistego (sferycznego, wielościennego) do pałeczkowatego (helikalnego).

Wirusy są z reguły wrażliwe na podwyższoną temperaturę (np. 60°C), wysuszenie (temperatura pokojowa) oraz promieniowanie UV. Natomiast temperatura poniżej 0°C sprzyja zachowaniu ich aktywności zakaźnej.

Pierwszy wirus pszczeli został wykryty dopiero w 1963 roku, chociaż objawy przez niego wywoływane (paraliż pszczół) były znane już za czasów Arystotelesa. Obecnie znanych jest około 18 wirusów występujących u pszczoły Apis mellifera i Apis cerana (ryc. 1.). Większość z nich do wirusy bardzo małe, wielkości 30 nm, o kształcie sferycznym (fot. 1.), zwierające RNA. Nazwy wirusów pszczelich pochodzą często od objawów, jakie infekcja może wywoływać w warunkach naturalnych bądź w badaniach laboratoryjnych (wirus chronicznego paraliżu pszczół, wirus choroby czarnych mateczników) lub od cech związanych z wyglądem czy budową wirusa (wirus włókienkowy). Często zamiast pełnych nazw stosowane są ogólnie przyjęte skróty (pochodzące od nazw angielskich). W Polsce do tej pory stwierdzono występowanie 7 wirusów pszczoły Apis mellifera.

Ustalanie pozycji systematycznej wirusów pszczelich rozpoczęło się dopiero pod koniec XX wieku wraz z poznawaniem ich budowy genetycznej. Kiedyś większość tych wirusów określano jako picorna-like, ponieważ są w pewien sposób podobne do wirusów z rodzaju Picorna, wywołujących między innymi wirusowe zapalenie wątroby, chorobę Heinego-Medina czy przeziębienia. Jednakże wirusy pszczele są bardziej podobne do roślinnych niż zwierzęcych. Atakują one z reguły tylko jeden gatunek pszczół. Wirusy pszczoły miodnej Apis mellifera, których genom już znamy, umieszczono wraz z wirusami kilku innych owadów w nowoutworzonej rodzinie Dicistroviridae (rodzaj Cripavirus) lub przypisano do odrębnego rodzaju Iflavirus.

zablokowane [...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów


dr wet. Grażyna Topolska
SGGW, Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Katedra Nauk Klinicznych
Oddział Chorób Owadów Użytkowych


<?php $pas='2007nr3str39'; $pasCov='images/stories/Pasieka/2007_3/Pasieka_2007nr03_[23].jpg'; include('./goto/art_footer.php'); ?>

 Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"


Czym jest e-Prenumerata? e-Prenumerata to pełny dostęp do książek i numerów czasopisma „Pasieka” w aplikacji mobilnej oraz w serwisie w www.pasieka24.pl Wszystkie numery czasopisma „Pasieka” oraz książek w „Biblioteczce...

Prenumerata „Pasieki” Czasopismo „Pasieka” to pismo dla pszczelarzy z pasją. Wydawane jako dwumiesięcznik w ciągu roku ukazuje się 6 numerów. Zamawów prenumeratę roczną - obejmuje...

Ostatnio dodane

Rekordowe straty rodzin pszczelich w USA Zdjęcie poglądowe...

ze świata

Kobiałka Teresa , 15-04-2025

Dobre wibracje! O 8 sprytnych sygnałach stosowanych przez pszczoły ...

ze świata

Kobiałka Teresa , 15-04-2025

Botaniczny seksizm pogłębia problemy z alergiami? Fot. Freepik ...

ze świata

Kobiałka Teresa , 11-04-2025

Pomoc finansowa dla pszczelarzy do przezimowanych rodzin pszczelich ...

z Polski

Kobiałka Teresa , 11-04-2025

Licealistki z I LO w Kartuzach sadzą rabatę kwietną...

z Polski

Wydawnictwo Pasieka, 10-04-2025

Ocena praktyk pszczelarskich – prośba o wypełnienie ankiety ...

z Polski

Wydawnictwo Pasieka, 03-04-2025

W Gruzji wzrost zachorowań pszczół, pszczelarze proszą państwo o...

ze świata

Wielińska Agnieszka, 03-04-2025

Wypełnij ankietę COLOSS Na łamach „Pasieki”...

z Polski

Wydawnictwo Pasieka, 03-04-2025

Pszczoły na uczelni – Pasieka IMMUNO Uniwersytetu Szczecińskiego ...

z Polski

Wydawnictwo Pasieka, 03-04-2025