Zastosowanie nowych leków do zwalczania warrozy, cz. 2: Thymovar

W poprzedniej części artykułu omówiono dwa leki przeciwko roztoczom Varroa destructor - Apiguard i Api Life Var, wraz ze szczegółowymi zaleceniami ich stosowania. Ostatnim preparatem, o którym należy wspomnieć, jest Thymovar.

Ułożenie płytek Thymovaru w ulu.
fot.© Andrzej Jędruszuk

Jest produkowany przez Andermatt BioVet GmbH, Szwajcaria, Niemcy. Ma postać płytki (paska) z gąbki celulozowej nasączonej 15  g tymolu, do układania na górnych beleczkach ramek gniazdowych. Thymovar należy zastosować po odwirowaniu miodu i zdjęciu nadstawek magazynowych.

Cały cykl leczniczy obejmuje dwukrotne podanie leku i trwa 6-8 tygodni. W pierwszym zabiegu 1-2 paski (płytki) umieszcza się na górnych beleczkach ramek gniazdowych. Liczbę płytek (dawkę leku) należy dostosować do wielkości ula, zgodnie z załączonym opisem w instrukcji stosowania leku.

W ulu wielokorpusowym z 1 korpusem gniazdowym stosuje się dwukrotnie 1 płytkę. W ulu z 2 korpusami gniazdowymi należy podać dwukrotnie 2 płytki, a w ulu Dadanta dwukrotnie 1 i ½ płytki leku. W przypadku uli wielokorpusowych z 2 korpusami gniazdowymi płytki umieszcza się na ramkach w górnym korpusie.

W razie konieczności podzielenia pasków można je przecinać nożyczkami. Paski Thymovar powinny znajdować się w pobliżu czerwiu, ale nie bezpośrednio nad nim i w odległości co najmniej 4 cm od czerwiu. Należy pozostawić co najmniej 5-milimetrową przestrzeń pomiędzy paskami, a powałką (daszkiem ula).

W ten sposób umożliwia się stabilną sublimację i rozprzestrzenianie par tymolu oraz zapewnia bezpośredni dostęp pszczół do płytki i pobieranie leku drogą kontaktową, co zwiększa skuteczność zabiegu.

Drewniana rama (pierścień dystansowy) do umieszczenia leku z tymolem.
fot.© Andrzej Jędruszuk

Nie jest potrzebne stosowanie specjalnych aplikatorów – dozowników do odparowania kwasów organicznych albo przyrządów do spalania tabletek dymnych. Do podania leków z tymolem i olejkami eterycznymi wystarczy unieść daszek i powałkę ula oraz usunąć beleczki międzyramkowe, a porcje preparatu umieścić na górnych beleczkach kondygnacji gniazdowej pnia pszczelego.

W celu uzyskania optymalnej skuteczności tych leków, zapewnienia bezpieczeństwa dla pszczół i zagwarantowania wysokiej jakości produktów pszczelich, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

a) zwalczanie warrozy lekami z tymolem i olejkami eterycznymi należy przeprowadzić po zdjęciu nadstawek i po odwirowaniu miodu, a więc w praktyce od połowy lipca do końca września. Tymol, kamfora i olejek eukaliptusowy są bardzo słabo rozpuszczalne w wodzie, a mentol jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie.

Właściwości te wykluczają wysycenie miodu (który zawiera ok. 20% wody) składnikami opisywanych leków. Ponadto olejki jako substancje lotne nie wiążą się trwale z żadnym produktem pszczelim obecnym w ulu i odparowują nie stwarzając możliwości kumulowania się w produktach pszczelich, w tym w miodzie.

Ze względu jednak na intensywny zapach składników tych leków, nie zaleca się ich stosowania w okresie, kiedy w ulu znajduje się miód konsumpcyjny. Z tego samego powodu należy unikać rabunków w trakcie stosowania Api Life Var – utrzymywać w pasiece tylko silne rodziny i stosować preparat jednocześnie we wszystkich pniach w pasiece.

Nie przekraczać zalecanej dawki leku. W celu wykluczenia pozostałości zapachu tymolu i olejków eterycznych w wosku, wskazane jest wycofanie plastrów gniazdowych, na których był stosowany lek i nie wykorzystywanie ich do pozyskiwania miodu w następnym sezonie.

Opakowanie jednostkowe Thymovaru – 10 płytek.
fot.© Andrzej Jędruszuk

Leki te można stosować także w okresie wiosennym, ale przy temperaturze zewnętrznej poniżej 15°C skuteczność może być obniżona ze względu na osłabione odparowanie składników czynnych i mniejszą aktywność pszczół.

c) leki z tymolem i olejkami eterycznymi należy umieszczać na górnych beleczkach ramek korpusu gniazdowego, po usunięciu beleczek międzyramkowych, żeby zapewnić swobodną cyrkulację substancji lotnych preparatu pomiędzy plastrami.

Konieczne jest zapewnienie miejsca do sublimacji – odparowania leku i umożliwienie pszczołom dostępu do leku i bezpośredniego kontaktu z lekiem. Porcja preparatu nie może być przykryta „na styk” powałką lub ociepleniem górnym ula – należy zachować wolną przestrzeń wokół leku i nad nim.

W tym celu można wykorzystać prostą, drewnianą ramę (pierścień dystansowy) nakładaną na korpus ula, pozwalającą zachować kilkucentymetrowy odstęp pomiędzy górnymi beleczkami ramek, a powałką. Folia umocowana od góry ramy ogranicza parowanie składników leku poza część gniazdową ula, a ruchoma belka pozwala regulować zakres parowania leku w zależności od liczy ramek gniazdowych i objętości gniazda.

fot.© Milan Motyka

Dotychczas nie stwierdzono na świecie wystąpienia lekooporności V. destructor na Apiguard, Api Life Var i Thymovar pomimo kilkudziesięciu lat ich stosowania do zwalczania warrozy. Dzięki odparowaniu składników tych leków z produktów pszczelich, nie ma ryzyka pozostałości po zakończonym zwalczaniu warrozy.

Roztocze nie stykają się z dawkami podprogowymi i nie nabywają oporności na tymol i olejki eteryczne.

Dużym atutem tych leków jest stosunkowo długi okres przydatności: Apiguard – 3 lata, Api Life Var – 2 lata, a Thymovar nawet 4 lata. Opisane cechy i zalety leków: Apiguard, Api Life Var i Thymovar wskazują na uzasadnioną, doświadczalnie i w praktyce pszczelarskiej, sprawdzoną w Polsce przydatność do zwalczania warrozy, zwłaszcza przy uwzględnieniu konieczności naprzemiennego stosowania preparatów warroabójczych.

Leki te są sprowadzane do Polski przez firmę Vet-Animal, Starogard Gdański i można je zakupić wyłącznie u lekarzy weterynarii.

Apiguard, Api Life Var i Thymovar są refundowane ze środków pomocowych w ramach mechanizmu WPR „Wsparcie rynku produktów pszczelich – zakup leków do zwalczania warrozy”.

dr n. wet. Andrzej Jędruszuk
606-342-297, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"