„Pasieka” nr 6/2015 - pobierz bezpłatny ebook w formacie epub - na czytniki ebooków, smartfony i komputery. Sprawdź więcej ebooków z „Pasieki”.

Analiza strategiczna pasieki

Dla wielu z nas, pszczelarzy, pasieka jest czymś absolutnie wyjątkowym. Tkwi w sferze duchowej naszego życia. Nie oceniamy jej standardowymi miarami. Jest ona, naturalnie, sposobem na podratowanie domowych finansów, czasem staje się ich głównym filarem.

Do pszczół mamy jednak stosunek unikalny. Idąc w upalny dzień w kapeluszu i bluzie na przegląd uli, ociekamy potem i oddychamy z wysiłkiem. Mimo tego, mało kto w tej sytuacji pomyśli, że jest to ciężka i żmudna praca. Wręcz przeciwnie. Jesteśmy właśnie na drodze do kolejnej przygody.

fot.© Roman Dudzik

To wspaniałe, że można zarobkowo zajmować się aktywnością przysparzającą tak wiele radości i podekscytowania. W dziedzinie nauk ekonomicznych wypracowano wiele instrumentów, które poprawiają wyniki finansowe prowadzenia rozmaitych działalności.

Niektóre z nich można zastosować także w gospodarstwie pasiecznym. Wbrew pozorom, jego prowadzenie nie różni się zbytnio od zarządzania mikroprzedsiębiorstwem. W obydwu przypadkach przyjmuje się budżety inwestycyjne, szacuje ryzyko, antycypuje rozwój tendencji rynkowych, planuje czynności w czasie i zabiega o maksymalizację zysków.

Na pszczelarstwo można przecież spojrzeć czasem tak samo, jak na każdy inny segment rynku, czy branżę. Celem rozważań będzie poddanie gospodarstwa pasiecznego typowej analizie pod kątem jego szans rynkowych.

Czym jest analiza strategiczna?

Jest to zbiór rozmaitych działań zmierzających do diagnozy otoczenia podmiotu. W tym konkretnym wypadku jest nim pasieka. Celem ich przeprowadzenia jest taka diagnoza, która umożliwia budowę strategii. Plan działania jest nieodzownym fundamentem przyszłego sukcesu.

Bez założeń i wytycznych łatwiej popełniać inwestycyjne błędy. Istnieje ryzyko, że nasze decyzje nie będą spójne i nie wytworzymy mechanizmu synergii. Nasze działania i rozwiązania zastosowane w pasiece nie będą się zazębiać i w efekcie nie wyzyskamy w pełni potencjału projektu.

Makrootoczenie pasieki

W pierwszej kolejności badaniu trzeba poddać czynniki oddziałujące na naszą pasiekę w otoczeniu dalszym, niewynikające bezpośrednio z konkurencji panującej na rynku nieprzetworzonych produktów pszczelich. Odnajdziemy je w otoczeniu ekonomicznym.

Wynika ono z ogólnej sytuacji gospodarczej. Należy się zastanowić jak zamożni są nasi potencjalni klienci i czy rzeczywiście to oni właśnie stanowić mają grupę docelową dla naszych produktów. Zastanowić się należy także nad demograficznymi aspektami obszaru, w którym prowadzimy sprzedaż.

fot.© Roman Dudzik

To ułatwi dobór odpowiednich instrumentów informacyjnych, marketingowych i budowę odpowiednio przepustowych kanałów sprzedaży. Czynniki społeczne, takie jak moda na spożycie miodu, czy choćby szeroko pojęte zdrowe odżywianie, bez cienia wątpliwości sprzyjają nam pszczelarzom.

Musimy je tylko należycie wykorzystać. Potrzebne jest badanie otoczenia prawnego. Jest szereg rozwiązań legislacyjnych szczebla centralnego, a czasem także samorządowego, które odnoszą się do chowu pszczół. Bez ich znajomości nie sposób funkcjonować, a tym bardziej trudno jest planować rozwój gospodarstwa pasiecznego.

Proces ten może ułatwić także rozeznanie w kwestiach technologicznych. Rozwój techniki i wzrost poziomu dostępności coraz to szerszej gamy maszyn stawia wiele kolejnych pytań przed osobami opracowującymi model rozwoju pasieki.

Odpowiednia selekcja ekwipunku i należyty poziom usprzętowienia to przecież kolejne warunki uzyskania wysokiej sprawności, efektywności wykonywania działań pasiecznych. Wreszcie, nieco czasu i energii warto spożytkować na ocenę sytuacji międzynarodowej.

Można zasięgnąć opinii ekspertów z różnych płaszczyzn pszczelarstwa. W oparciu o nie przygotuje prognozę na przyszłość i zaplanuje model swej działalności. Ważne jednak jest, aby były to głosy niezależne. To sprawi, że analiza będzie szersza przedmiotowo.

Otoczenie konkurencyjne

Tak określić można bliższe środowisko, w którym działa pasieka. Nie chodzi jednak wyłącznie o konkurencyjne pasieki. Rywalizować o nabywców trzeba także z wielkimi sieciami handlowymi. Poprzez import taniego miodu, zwolnienia podatkowe i efekt skali sprzedaży obniżający cenę detaliczną, narzucają one pasiecznikom trudne warunki.

Walka w rynku nie toczy się jednak wyłącznie o zbyt produktów. Coraz większa rzesza pszczelarzy prowadzi gospodarkę wędrowną, a miejsc, gdzie warto wystawić pasiekę nie przybywa. Konkurencja wewnątrz sektora pszczelarskiego przybiera więc dwojaką postać.

Klienci również są elementem mikrootoczenia gospodarstwa pasiecznego. Mogą to być osoby indywidualne, ale także pośrednicy i hurtowi odbiorcy produktów pszczelich. Czasem klientami są przecież również inni pszczelarze. Jeśli pasieka wytwarza odkłady lub sprzedaje matki pszczele, to typowym odbiorcą będzie inna osoba z branży.

Nadrzędnym celem tak prowadzonej analizy jest zidentyfikowanie przewagi konkurencyjnej. Chodzi o wskazanie tego czynnika, który wyróżni nasze gospodarstwo, sprawi, że odniesie ono sukces rynkowy.

Ocena potencjału pasieki

Po zdiagnozowaniu otoczenia dalszego i bliższego należy w miarę rzetelnie i obiektywnie określić możliwości produkcyjne pasieki. Chodzi zarówno o stan obecny, jak i potencjał rozwoju. Trafne zanalizowanie pierwszego zagadnienia ułatwi przygotowanie planu działania w przyszłości.

Potencjał pasieki to tak naprawdę tkwiąca w niej możliwość odniesienia sukcesu. Konieczne jest zatem oszacowanie zasobów gospodarstwa pasiecznego. Mam na myśli czynniki materialne, takie jak wykorzystywany sprzęt, pogłowie owadów, pastwiska pszczele czy środki transportu.

Analiza strategiczna pasieki przeprowadzona wielopłaszczyznowo i obiektywnie jest punktem wyjścia do planowania strategicznego. Wierzę, że funkcjonuje wiele modeli rozwoju gospodarstw pasiecznych. Wybór tego najodpowiedniejszego musi jednak opierać się o solidne fundamenty.

Im więcej uwagi poświęcimy analizie strategicznej naszej istniejącej lub przyszłej pasieki, tym mniejsze prawdopodobieństwo rozczarowań w przyszłości.

Michał Piątek
www.pogodnypiatek.pl

„Pasieka” nr 6/2015 - pobierz bezpłatny ebook (cały numer) na czytniki, smartfony i komputery. Dowiedz się więcej.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"