„Pasiecznik Wzorowy” - organ prasowy Polskiego Towarzystwa Pszczelarskiego we Lwowie, cz 1.

Pomimo trwającej I wojny światowej, już z początkiem roku 1918 zaczęło ukazywać się we Lwowie fachowe czasopismo pszczelarskie „Pasiecznik Wzorowy”. W tym samym czasie i mieście wznowiono również wydawanie sławnego „Bartnika Postępowego”. Rozpoczął się okres odbudowy galicyjskiego pszczelarstwa, chociaż wydarzenia historyczne najbliższych lat nie stworzyły dogodnych do tego warunków.

Ozdobna winieta tytułowa czasopisma „Pasiecznik Wzorowy”, wykonana przez Tadeusza Rybkowskiego.
fot.© Leszek Kośny

Nowa nadzieja

Śmierć lidera pszczelarstwa ggalicyjskiego, Teofila Ciesielskiego (8 maja 1916 r.) i trwająca I wojna światowa, uśpiły działalność Zjednoczonego Galicyjskiego Towarzystwa dla Ogrodnictwa i Pszczelnictwa. Tymczasem właściciele zniszczonych pasiek potrzebowali interwencji silnej instytucji pszczelarskiej, która zdobędzie środki na odtworzenie inwentarza oraz cukier do zakarmiania ocalałych rodzin pszczelich.

Wtedy też naprzeciw oczekiwaniom pszczelarzy wyszła nowo utworzona organizacja: Polskie Towarzystwo Pszczelarskie oraz jej założyciel i redaktor organu prasowego „Pasiecznika Wzorowego”, Ludwik Pierzchała. Już w sierpniu 1917 r. na łamach prasy lwowskiej L. Pierzchała apelował do zarządu nieczynnego Zjednoczonego Galicyjskiego Towarzystwa dla Ogrodnictwa i Pszczelnictwa o zajęcie się odbudową pasiecznictwa galicyjskiego.

Ponieważ wezwanie to nie przyniosło skutku, zorganizował 1 września poufne zebranie hodowców i miłośników pszczół. Powzięto na nim decyzję o założeniu nowego stowarzyszenia pszczelarskiego, a opracowanie statutu powierzono Pierzchale.

Przedstawiony dorobek i doświadczenie L. Pierzchały w prowadzeniu czasopism, wzbudzały i wzbudzają podziw. Jego kwalifikacje pszczelarskie wynikały natomiast z dobrego przygotowania teoretycznego i nauk pobieranych od samego Teofila Ciesielskiego, (którego L. Pierzchała poznał w 1907 r.) oraz nauczyciela slojdu z męskiej szkoły wydziałowej im. św. Antoniego we Lwowie, Jana Kotuskiego.

Praktyczne doświadczenia z gospodarki pszczelarskiej L. Pierzchała zaczął zdobywać w roku 1915 r., budując od podstaw własną pasiekę złożona z kilkunastu pni.

Z kart „Pasiecznika Wzorowego” przez cały okres jego istnienia, przebijają dbałość o wysoki merytoryczny poziom czasopisma, a także jego estetykę. Redaktor naczelny i odpowiedzialny (w jednej osobie) postarał się o piękną winietę tytułową a wykonał ją znakomity artysta-malarz, profesor Państwowej Szkoły Przemysłowej, Tadeusz Rybkowski.

Kliszę z tego rysunku sporządził zakład reprodukcyjny „Tęcza” ze Lwowa. Przygotowana została także druga winieta z przeznaczeniem na okładkę inseratową. Jej autorem był artysta-malarz, nauczyciel lwowski Marian Malski. Ze względów finansowych nie wprowadzono jej od razu, a później nie została już wykorzystana.

Czasopismo powielano czcionkami Drukarni Udziałowej, natomiast po 6 miesiącach drukarni L. Wiśniewskiego – Lwów, ul. Piekarska 32.

Sprawy formalne

Polskie Towarzystwo Pszczelarskie od samego początku weszło w ścisłe porozumienie z c.k. Galicyjskim Towarzystwem Gospodarskim i jego Sekcją Pszczelarską.

Inicjatorem wspólnych narad był dr Pawlikowski (Sekretarz Tow. Gosp.) i hr. Szembek (przewodniczący Sekcji Pszczelarskiej Tow. Gosp.). Jako datę rozpoczęcia działalności Pol. Tow. Pszcz. przyjęto termin 1 stycznia 1918 r. natomiast działania wcześniejsze uznano za przygotowawcze. Zatwierdzenia statutu dokonało c.k. Namiestnictwo, reskryptem zezwalającym na zawiązanie Pol. Tow. Pszczelarskiego z dnia 28 stycznia 1918 r.

Pierwsze działania nie były łatwe. Początkowo Towarzystwem kierował Zarząd Tymczasowy, który stanowili L. Pierzchała, dr H. Bukowska, Karol Batsch, Stanisława Jadowska, Józef Stenzel i dr. Henryk Szymański (trzeba się zdecydować i ujednolicić w tekście. Albo będą pełne imiona albo same skróty.).

Tymczasowy Zarząd Towarzystwa spotkał przykry zawód – Pierwsze Walne Zgromadzenie Członków Pol. Tow. Pszcz., zaplanowane na 2 lutego 1918 r. w Sali Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie (ul. Zimorowicza 17), nie mogło się odbyć z braku wymaganej frekwencji. W maju 1918 r. dokonano wyboru Wydziału.

Portret Jana Leciejewskiego, Prezesa Polskiego Towarzystwa Pszczelarskiego we Lwowie.
fot.© Leszek Kośny

Plany i działania

„Pasiecznik Wzorowy” drukował ogłoszenia zachęcające do udziału w Walnych Zgromadzeniach Członków Polskiego Towarzystwa Pszczelarskiego, a w dziale Sprawy Towarzystwa, szczegółowe sprawozdania z posiedzeń Wydziału, które ukazywały zamierzenia i program działalności na najbliższą przyszłość.

Na łamach „Pasiecznika Wzorowego” został opublikowany statut Pol. Tow. Pszcz. Według niego, celem organizacji było: rozpowszechnianie, podniesienie i rozwój pszczelarstwa w Galicji, a jednym ze środków wiodących do celu: wydawanie polskiego pisma fachowego, jako organu Towarzystwa.

W statucie wytłumaczono również, kto może przystąpić do Towarzystwa: Mimo dodanej przydawki „Polskie” i mimo postanowienia w § 2-gim, że językiem urzędowym stowarzyszenia jest j. polski, powiadamy w § 5-tym, iż członkiem zrzeszenia może być każdy (a) – bez względu na narodowość.

Okoliczność tę przewidzieli założyciele Towarzystwa i pragnąc z góry uchronić nową organizację od bezpłodnych sporów „językowych”, zastrzegli jej urzędowy język polski, w którym też redagowany jest nasz Pasiecznik Wzorowy”.

• uruchomienie fabryki stolarskiej dla wyrobu uli i przyborów pszczelarskich
• założenie hurtowni handlowej dla zbytu miodu i produktów miodowych
• założenie warzelni miodów pitnych
• założenie biblioteki i Muzeum Pszczelarskiego.

Cdn.

Leszek Kośny
Starszy kustosz Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"