Emil Mariusz Szymański
Zmiany w Krajowym Programie Wsparcia Pszczelarstwa na sezon 2022
Piętnastego marca 2021 roku Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) wysłało do Komisji Europejskiej zmieniony Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa (KPWP) dotyczący sezonu 2022. Jak wskazuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, związane jest to ze zmianą wysokości kwoty wkładu Unii Europejskiej w finansowanie pszczelarstwa w programach wsparcia państw członkowskich. Dlatego pragnę przybliżyć Państwu najważniejsze zmiany, które mogą pojawić się w następnym sezonie (czyli już jesienią przy składaniu zapotrzebowań). Jeśli Komisja Europejska je zatwierdzi, to będą podstawą do zmian w mechanizmie „Wsparcia Rynku Produktów Pszczelich”. Według informacji przekazanej z MRiRW wartość wsparcia na sezon w Polsce ma wzrosnąć z około 32 mln zł na 45 mln zł.
Fot. sergeysushitskyi, freepik
Oprócz zwiększenia finansowania, najbardziej znaczącą zmianą w Krajowym Programie Wsparcia Pszczelarstwa jest brak szczegółowego katalogu sprzętu pszczelarskiego, który miałby podlegać refundacji. Oznaczałoby to, że każdy rodzaj sprzętu służącego do prowadzenia gospodarki pasiecznej i pozyskiwania produktów pszczelich podlegałby refundacji. Należy jednak pamiętać, że pszczelarz raczej nie będzie mógł kupić wszystkiego, o czym marzy. Związane jest to głównie z warunkami szczegółowymi umów zawieranych z pszczelarzami na zakup sprzętu pszczelarskiego, w których znajdują się zapisy o konieczności utrzymania sprzętu przez 5 lat kalendarzowych następujących po roku zakupu. Brak katalogu sprzętu z jednej strony będzie pozwalał na realizacje różnorodnych zakupów, bardziej dostosowanych do indywidualnych potrzeb. Z drugiej zaś może być przyczyną wielu niedomówień i nieporozumień, czy sprzęt rzeczywiście zostanie zrefundowany. Planowane jest także podniesienie limitu wsparcia na rodzinę pszczelą i ma on wynieść 100 zł. Maksymalne wsparcie w sezonie dla jednego pszczelarza nie będzie mogło wynieść więcej niż 15 tys. zł (oczywiście tylko w tym projekcie). Ostatni limit w zasadzie dotyczy największych pasiek liczących powyżej 150 rodzin.
W realizacji zakupów urządzeń do gospodarki wędrownej zwiększono limity na jedną rodzinę pszczelą. W pasiekach, które posiadają co najmniej 25 rodzin, maksymalnie będzie można otrzymać 150 zł refundacji w przeliczeniu na pień pszczeli. W przypadku pasiek powyżej 150 rodzin ograniczeniem maksymalnym będzie 200 zł i łącznie nie więcej niż 40 tys. zł. Pierwotnie Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa zakładał, że limity te będą dotyczyć całej trzyletniej perspektywy finansowania, ale w przesłanym do Komisji Europejskiej dokumencie odniesienie jest wyłącznie do sezonu 2021/2022. Czy w takiej sytuacji osoby, które korzystały i wyczerpały limit na trzy lata, będą mogły ponownie skorzystać ze wsparcia w ramach projektu zakupu urządzeń ułatwiających prowadzenie gospodarki wędrownej? Na to pytanie, niestety, MRiRW nie odpowiedziało przy konsultacji proponowanych zmian.
W przypadku szkoleń najważniejszą zmianą będzie zwiększenie maksymalnych kosztów dotyczących wynagrodzenia prelegentów – tj. do 300 zł/godzinę lekcyjną – oraz wyżywienia uczestników – tj. do kwoty 50 zł w przeliczeniu na osobę dziennie. Pozostałe koszty pozostaną na takim samym poziomie jak obecnie. Jednak czy uda się skorzystać ze zwiększonych stawek podlegających refundacji (szczególnie wyżywienia), przekonamy się za około rok. W najgorszym wypadku będzie to wyłącznie symboliczna zmiana.
Nowością, jaka pojawiła się w KPWP, jest środek wsparcia określony jako „Współpraca z wyspecjalizowanymi podmiotami w zakresie wdrażania stosowanych programów naukowo-badawczych w dziedzinie pszczelarstwa i produktów pszczelich”. Podmiotami uprawnionymi do składania projektów refundacyjnych w tym obszarze będą jednostki naukowo-badawcze zajmujące się tematyką pszczelarską. Refundacja ma wynosić 100% kosztów badań, wdrożeń czy innych analiz. Te ostatnie mają dotyczyć pszczelarstwa, rynku miodu czy zmian sektorowych dotyczących produktów pszczelich.
Początkowo MRiRW próbowało również dokonać istotnej zmiany refundacji kosztów dodatkowych. Są to koszty związane z zarządzaniem projektami i ich obsługą. Niestety z moich obserwacji wynika, że rokrocznie koszty związane z projektami rosną. Planowano określenie maksymalnej kwoty refundacji kosztów dodatkowych maksymalnie 15 zł na osobę, która otrzyma wsparcie lub bierze udział w projekcie szkolenia. Gdyby zmiany weszły w życie, znaczna część kosztów nie zostałaby zrefundowana organizacjom pszczelarskim, które mogłyby otrzymać nawet o ok. 2/3 środków mniej niż mają to zagwarantowane w obecnym sezonie. Mniejsza refundacja kosztów obsługi projektów równa się konieczność poszukania innych źródeł finansowania, a zakaz pobierania opłat od pszczelarzy z tytułu uczestnictwa w projektach zapewne przełożyłby się na wzrost składek członkowskich. Co prawda mniej środków dla organizacji, to więcej środków dla pszczelarzy z refundacji, ale mogłoby się okazać, że poprzez podwyższone składki, żadna dla pszczelarzy to korzyść. Dodatkowo składki są obowiązkiem członków organizacji, więc bez względu na to, czy korzysta się z „refundacji”, czy też nie, należy je wnieść. Ostatecznie jednak wycofano się z tego pomysłu, jedynie zmniejszając refundacje kosztów dodatkowych z 7% do 5% równowartości kwoty kosztów podstawowych. Zakładając, że budżet KPWP będzie taki, jak zaplanowało MRiRW na rok 2022, to takie rozwiązanie pozwoli otrzymać organizacjom pszczelarskim, w najlepszym wypadku, podobną kwotę refundacji kosztów dodatkowych. Przy znacznych wzrostach cen materiałów biurowych, usług księgowych, wynagrodzeń itd. zasadne jest pytanie, czy takie rozwiązanie pozwoli zapewnić profesjonalny poziom obsługi projektów refundacyjnych?
Emil Mariusz Szymański
prezes zarządu Górnołużyckiego Stowarzyszenia Pszczelarzy w Zgorzelcu
