UWAGA! Artykuł pochodzi ze starych wydań Pasieki. Część wiedzy może być już nieaktualna. By zapoznać się z AKTUALNYMI zaleceniami weterynaryjnymi sprawdź:

Pszczelarskie kompedium wiedzy o warrozie cz. 1

Pszczelarskie kompedium wiedzy o warrozie cz. 2

Dlaczego są problemy z wyborem zarejestrowanego leku przeciwko warrozie

Pamiętaj by zawsze sprawdzić informacje w nowszych numerach "Pasieki". Wiele informacji z zakresu leczenia pszczół lub gospodarki pasiecznej uległo zmianie. Informacje zawarte w tym artykule utrzymujemy na stronie w ramach archiwizacji wiedzy pszczelarskiej. 

Biologia pasożytniczego roztocza pszczół Varroa destructor

Otwór płciowy samicy znajduje się między biodrami nóg III i IV pary. Na brzusznej stronie położone są wydłużone przetchlinki, służące do oddychania, gdy zanurzy się ona w mleczku pszczelim. Samiec jest białawo-żółtawy, prawie okrągły i znacznie mniejszy od samicy. Długość jego ciała (0,76 mm) jest większa niż szerokość (0,71 mm). Końce szczękoczułków są przekształcone w organ kopulacyjny.

Samica Varroa destructor usadawia się między segmentami odwłoka pszczół dorosłych i odżywia się ich hemolimfą. Na krótko przed zasklepieniem czerwia samice wchodzą do komórek plastra, przy czym preferują czerw trutowy. Stosunek porażenia czerwia trutowego do pszczelego wynosi około 7 : 1. Samica wchodzi pod larwę i zanurza się w papce. Brzuszną stroną, gdzie znajdują się przetchlinki, zwraca się w kierunku otworu komórki. W ten sposób może oddychać. Po zasklepieniu komórki i wyjedzeniu mleczka przez larwę pszczelą wychodzi i pasożytuje na czerwiu.

Varroa destructor jest groźnym szkodnikiem pszczół. Pasożytuje zarówno na pszczołach dorosłych, jak i na czerwiu. Jego samica jest brązowa, spłaszczona, poprzecznie owalna, o długości 1,2 i szerokości 1,7 mm. Posiada narządy gębowe typu kłująco-ssącego. Szczękoczułki służą jej do przebijania oskórka pszczół i pobierania hemolimfy.

Samica składa pierwsze jajo po 60 godzinach, tj. po 2,5 dniach od wejścia do komórki, następne co 30 godzin. W sumie składa 5-6 jaj w komórce z czerwiem pszczelim i 6-8 w komórce z czerwiem trutowym. Ostatnie jajo zostaje złożone 2 dni przed wyjściem dorosłej pszczoły z komórki. Pierwsze jajo jest zapłodnione i rozwija się z niego samica. Drugie nie jest zapłodnione i rozwija się z niego samiec. Wszystkie następne są zapłodnione i rozwijają się z nich samice.

Jajo roztocza jest białe, owalne, o wymiarach 0,5 x 0,4 mm. Wewnątrz rozwija się larwa z 3 nogami. Rozwój jaja z larwą trwa średnio 34 godziny. Potem opuszcza ona jajo, przeobrażając się w protonimfę. Różni się ona tym od larwy, iż posiada już 4 pary odnóży. Jest biała, długość jej wynosi 0,90 mm, szerokość 1,15 mm. Protonimfa jest mało ruchliwa. W końcu tego stadium następuje okres znieruchomienia. Charakteryzuje się ono wyciągnięciem nóg w kierunku ku przodowi i nieco na boki. Długość okresu ruchomego samicy protonimfy wynosi średnio 52 godziny, nieruchomego 16 godzin.

Jerzy Woyke
Zakład Pszczelnictwa, SGGW, Warszawa

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"