Książki pszczelarskie, które warto przeczytać
Z roku na rok pojawia się coraz więcej publikacji, które pomagają zarówno początkującym, jak i doświadczonym pszczelarzom rozwijać swoje umiejętności i prowadzić pasiekę w sposób bardziej świadomy. Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę z ulami, czy prowadzisz pasiekę od lat, warto sięgać po literaturę, która inspiruje, uczy i pozwala spojrzeć na pszczelarstwo z nowej perspektywy. Dobrze dobrana lektura może stać się prawdziwą inwestycją w rozwój pasieki, dlatego przygotowaliśmy zestawienie książek o tematyce pszczelarskiej, które naprawdę warto przeczytać. Jest to idealny sposób spędzania czasu wolnego w długie, jesienne wieczory, kiedy pszczelarz ma więcej wolnego czasu i może poświęcić się zdobywaniu nowej wiedzy. Jakie książki o tematyce pszczelarskiej powinienem przeczytać?
„Biotechniczne zwalczanie warrozy – współczesne możliwości «archaicznych» metod” Krzysztofa Olszewskiego
Książka ta jest odpowiedzią na największy problem współczesnego pszczelarstwa, jakim są gwałtownie narastające trudności z opanowaniem warrozy. Została w niej zawarta zdecydowana większość współczesnej wiedzy dotyczącej zarówno podstaw teoretycznych, jak i praktycznych aspektów wykorzystania biotechnicznych metod kontroli populacji pasożyta Varroa destructor. Metody te należy traktować jako profilaktykę istotnie wspierającą naturalne mechanizmy odporności rodzin pszczelich. Książka zawiera propozycje gotowych rozwiązań, które mogą jednak wymagać dostosowania do specyfiki poszczególnych pasiek. Dlatego autor ma nadzieję, że będzie ona także inspiracją do dalszego doskonalenia metod biotechnicznej walki z warrozą.
„Ul optymalny termicznie. «Rewolucja w pszczelarstwie»”
Wychodząc z założenia, że nowoczesne ule są „termicznymi sitami” prowadzącymi do zwiększonej śmiertelności zimowej, Marc Guillemain poświęcił 30 lat swojego życia na opracowanie skutecznego systemu izolacji, inspirowanego naturalnym środowiskiem pszczół: dziuplą.
Stopniowo opracował technikę, która stała się znana w świecie pszczelarskim: PIWW (przegroda izolacyjna wysokiej wydajności), nadającą się do stosowania w nowoczesnych pasiekach produkcyjnych. Technika ta łączy izolację refleksyjną i termiczną, aby zapobiec przewodnictwu cieplnemu materiałów. Oprócz ciągłego doskonalenia innowacji technicznej Marc Guillemain opracował również szczegółową instrukcję jej stosowania.
Ta książka szczegółowo przedstawia jego metodę, która wzbudza coraz większe zainteresowanie zarówno wśród zawodowych pszczelarzy, jak i zaawansowanych amatorów, poszukujących sposobów na poprawę dobrostanu i przeżywalności pszczół.
„Letnie przerywanie czerwienia matki w walce z chorobami pszczół”
Ta książka przedstawia nowatorską wizję i praktyczne kroki, jak prowadzić walkę z warrozą podczas opieki nad rodziną pszczelą bazującą na naturalnym podejściu do pszczelarstwa. Dzięki jasnym diagramom, które krok po kroku obrazują, co robić i kiedy, a także dzięki kodom QR, które odsyłają do krótkich filmów pokazujących, jak używać danej metody, książka umożliwi pszczelarzom wprowadzenie technik pewną ręką i ze zrozumieniem naturalnych zachowań pszczół miodnych.
Na podstawie swojej głębokiej wiedzy o biologii pszczół, autorzy opisali trzy różne metody kontroli populacji V. destructor, bazujące na przerwaniu czerwienia matki w lecie. Są nimi: usuwanie czerwiu, zamykanie matki w klateczce i izolowanie plastrów. W książce zawarli wiele praktycznych porad, jak zredukować ryzyko straty matki lub osypania się rodziny pszczelej podczas przeprowadzania zabiegów.
„Kalendarz Pszczelarza z Pasją 2026”
„Kalendarz Pszczelarza z Pasją” to pozycja, która od lat cieszy się ogromną popularnością wśród polskich pszczelarzy. To coś znacznie więcej niż zwykły terminarz – to codzienny przewodnik po świecie pszczelarstwa. Każdy miesiąc zawiera praktyczne wskazówki dotyczące prowadzenia pasieki, nowoczesnych metod gospodarki pasiecznej i aktualnych trendów w branży. To nie tylko kalendarz, ale także kompendium wiedzy, które wspiera w planowaniu pracy przy ulu przez cały rok.
„Kalendarz Pszczelarza z Pasją 2026” wzbogacono o artykuły ekspertów publikujących w serii „Biblioteczka Pszczelarza z Pasją”, a także inspirujące treści edukacyjne i ciekawostki o pszczołach. Dzięki przejrzystemu układowi dat i czytelnej formie pszczelarz może szybko zaplanować najważniejsze prace w pasiece i jednocześnie czerpać wiedzę z rzetelnych źródeł. Atutem tego wydania jest papier niepowlekany, matowy, który sprawia, że można swobodnie pisać notatki, a tusz i długopis się nie rozmazują.
„Anatomia i fizjologia pszczoły miodnej” – wyd. II
Pierwsza od 150 lat tak kompleksowa publikacja w języku polskim poświęcona budowie i funkcjonowaniu pszczoły miodnej. Książka w przystępny, a jednocześnie szczegółowy sposób przedstawia wszystkie układy anatomiczne i procesy fizjologiczne, od głowy i skrzydeł, po układ nerwowy, oddechowy czy pokarmowy.
Dzięki bogatym ilustracjom, precyzyjnym rysunkom i zdjęciom mikroskopowym stanowi niezastąpione źródło wiedzy dla zaawansowanych pszczelarzy, studentów pszczelarstwa oraz biologii. Publikacja pozwala lepiej zrozumieć, jak działają organizmy pszczół, co przekłada się na bardziej świadome prowadzenie pasieki i skuteczniejszą ochronę zdrowia rodzin pszczelich.
Doceniona przez środowisko naukowe — zdobyła srebrny medal na międzynarodowym kongresie pszczelarskim Apimondia w 2022 r. To książka, która otwiera przed czytelnikiem fascynujący, „wewnętrzny” świat pszczoły miodnej.
„100 ciekawostek o pszczołach”
Książka „100 ciekawostek o pszczołach” – Martyny Walerowicz to wyjątkowy album, który zabiera czytelników w fascynującą podróż do świata pszczół. Publikacja łączy krótkie, lekkie w odbiorze informacje z pięknymi zdjęciami, dzięki czemu stanowi doskonałą lekturę zarówno dla początkujących pszczelarzy, jak i osób, które dopiero odkrywają tajemnice życia tych niezwykłych owadów.
W książce znajdziesz wiele zaskakujących faktów o biologii pszczół, ich zwyczajach, znaczeniu w przyrodzie i kulturze. To idealna propozycja dla osób, które chcą poszerzyć swoją wiedzę o pszczołach w przystępnej formie i czerpać inspirację z niezwykłych fotografii. „100 ciekawostek o pszczołach” sprawdzi się jako piękny prezent dla każdego miłośnika przyrody, pasjonata ekologii czy początkującego pszczelarza. To także wartościowe uzupełnienie Biblioteczki Pszczelarza z Pasją, dostępnej w ofercie sklepu Pasieka24.
„Jak leci? – niecodzienne fakty o codziennym życiu ptaków”
Choć książka „Jak leci?” Martyny Walerowicz nie dotyczy bezpośrednio pracy w pasiece, to pozycja wyjątkowa – łączy miłość do przyrody z refleksją nad światem ptaków. Autorka w przystępny sposób opowiada o codziennym życiu skrzydlatych bohaterów, ich zwyczajach, sposobach komunikacji i niezwykłych zachowaniach. Nie tylko pokazuje, że gęś tybetańska lata ekstremalnie wysoko, ale też wyjaśnia, jak to w ogóle możliwe. Nie tylko wspomina o sowich oczach – nieruchomych i tak wielkich, że widać je przez kanały słuchowe – ale i dokładnie wyjaśnia, dlaczego tak jest. Obala również mity o pustych ptasich kościach i jerzykach, które przez 3 lata rzekomo nigdzie nie przysiadają, bo cały ten czas spędzają w powietrzu. Słowem, odkrywa tajniki wiedzy na temat pięknej ptasiej maszynerii! To idealna lektura na spokojne, zimowe wieczory, kiedy pszczoły odpoczywają w ulach, a pszczelarz może oderwać się od obowiązków i zanurzyć w świecie przyrody. „Jak leci” inspiruje, uczy wrażliwości na otaczające nas życie i przypomina, że pszczelarstwo to także część większego ekosystemu.
„Pszczoła linii Dobra” (Adriana Mirecka)
Książka "Pszczoła linii Dobra" autorstwa dr n. rol. Adriany Mireckiej to wyjątkowa publikacja poświęcona jednej z najcenniejszych rodzimych linii pszczół – Apis mellifera carnica Dobra. Autorka, specjalistka w dziedzinie hodowli pszczół i genetyki, przedstawia historię, cechy oraz znaczenie tej linii w kontekście ochrony bioróżnorodności i dziedzictwa przyrodniczego Polski. Publikacja rozpoczyna się od omówienia miejsca pszczoły miodnej w prawie hodowlanym oraz konieczności zachowania różnorodności genetycznej podgatunków. Następnie autorka szczegółowo opisuje historię pszczoły linii Dobra, jej naturalne środowisko występowania oraz cechy charakterystyczne, takie jak wysoka odporność na choroby, łagodność czy zdolność do efektywnego wykorzystania pożytków.
Doktorka Adriana Mirecka dzieli się również wynikami swoich badań prowadzonych w latach 2014–2019, które potwierdzają unikalne walory tej linii pszczół. Książka zawiera także informacje o programach ochrony zasobów genetycznych oraz certyfikacji pszczoły linii Dobra, podkreślając jej znaczenie dla polskiego pszczelarstwa.
„Miód Pitny – Kompendium wiedzy o najstarszym alkoholu świata i metodach jego wytwarzania”
W książce tej znajdziecie wszystko, co wiąże się z szeroko pojętym tematem miodu pitnego: od jego historii, przez systematykę gatunków, aż po metody produkcji i sposoby jego oceniania. Jakkolwiek jest to rozbudowana pozycja, przeznaczona w głównej mierze dla osób początkujących i średniozaawansowanych, to również i doświadczeni miodosytnicy oraz miłośnicy miodów pitnych znajdą w niej dla siebie wiele ciekawych informacji. Przedstawione tu zagadnienia nie tylko pozwolą czytelnikom na tworzenie własnych miodowych trunków, ale także dogłębne zrozumienie tradycji tworzenia miodów pitnych, kultury miodosytników, „miodopijców” i „miodofilii”.
Autor Mateusz „maTEJ” Błaszczyk swoją przygodę z miodem pitnym rozpoczął ponad 20 lat temu od domowej produkcji, którą praktykuje do dzisiaj. Pomysłodawca i współorganizator Europejskiej Konferencji Miodosytników oraz największego w Europie konkursu miodów pitnych Mead Madness Cup.
„Życie pszczół. Historia niezwykłych owadów”
„Życie pszczół” to wyjątkowy, bogato ilustrowany przewodnik po fascynującym świecie pszczół – zarówno dzikich, jak i udomowionych. Autorzy w przystępny sposób prezentują wiedzę o fizjologii, zachowaniach, ewolucji i ekologii tych niezwykłych owadów. Książka ukazuje również kulturowe, ekonomiczne i przyrodnicze powiązania między pszczołami a człowiekiem. Album zawiera zachwycające fotografie i szczegółowe ilustracje, które czynią z niego nie tylko źródło wiedzy, ale i prawdziwą przyjemność dla oka. To lektura obowiązkowa dla każdego pszczelarza i miłośnika przyrody i dobry pomysł na prezent.
„Chów i hodowla pszczół” (praca zbiorowa pod redakcją naukową Jerzego Wilde)
To nowoczesny podręcznik akademicki, którego Autorami są najwybitniejsi polscy specjaliści z zakresu pszczelnictwa. Przedstawiając najważniejsze zagadnienia związane z chowem i hodowlą pszczół, wykorzystali swoje wieloletnie doświadczenie, poparte najnowszymi doniesieniami z literatury fachowej.
Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla studentów uczelni rolniczych, ale mogą z niej korzystać również wszyscy hodowcy pszczół, zarówno profesjonaliści, jak i amatorzy, którzy chcieliby zgłębić swoją pszczelarską wiedzę i lepiej zrozumieć pszczoły – owady niezwykłe, funkcjonujące w idealnie zorganizowanym społeczeństwie i nieustannie intrygujące człowieka swoimi zachowaniami.
„Atlas roślin miododajnych” (Marek Pogorzelec)
Atlas prezentuje ponad 180 gatunków roślin łąk, pól i lasów.
To idealna baza wiedzy dla pszczelarzy prowadzących pasieki oraz dla wszystkich miłośników polskiej przyrody, tym bardziej że szczególną uwagę w Atlasie poświęcono gatunkom rodzimym. Obok opisu cech morfologicznych oraz wartości pszczelarskiej roślin przedstawione zostały metody ich rozmnażania i najkorzystniejsze dla uprawy warunki środowiskowe. Szybką ocenę cech poszczególnych gatunków ułatwia symbolika graficzna.
Dlaczego warto inwestować w książki pszczelarskie?
Dobra literatura pszczelarska to nie wydatek, lecz inwestycja. Regularne sięganie po fachowe publikacje pozwala lepiej rozumieć biologię pszczół, ich potrzeby oraz cykl życia rodziny pszczelej, co przekłada się na skuteczniejsze planowanie całego sezonu pasiecznego.
Czytanie pozwala również uniknąć wielu błędów, które często wynikają z braku doświadczenia lub powielania niesprawdzonych informacji z Internetu. Dobre książki pokazują, jak właściwie reagować na zmieniające się warunki pogodowe, jak rozpoznawać wczesne objawy chorób, kiedy i w jaki sposób wykonywać poszczególne zabiegi oraz jak dbać o równowagę między rozwojem rodziny a produkcją miodu. To wiedza, której nie da się zdobyć w krótkim czasie, ale którą można budować krok po kroku właśnie dzięki literaturze fachowej.
W książkach pszczelarskich tkwi jeszcze jedna, często niedoceniana wartość – inspiracja. Lektury takie jak „Letnie przerywanie czerwienia matki” czy „Ul optymalny termicznie” pokazują, że pszczelarstwo może być dziedziną nowoczesną, opartą na badaniach i technologii, a jednocześnie bliską naturze. Z kolei pozycje popularnonaukowe, jak „100 ciekawostek o pszczołach” czy „Jak leci?”, przypominają, że pszczelarstwo to także sposób życia, w którym jest miejsce na zachwyt nad przyrodą, refleksję i rozwijanie wrażliwości ekologicznej.
Inwestowanie w książki to również inwestycja w przyszłość pasieki. Wiedza o biotechnicznych metodach zwalczania warrozy, hodowli matek czy ekologicznych zasadach gospodarowania pozwala prowadzić pasiekę bardziej efektywnie, ograniczać straty i zwiększać odporność rodzin pszczelich. Dzięki lekturze takich publikacji pszczelarz może tworzyć własny system pracy, dostosowany do warunków lokalnych i indywidualnych potrzeb pasieki.
Książki są też niezastąpionym towarzyszem w zimowych miesiącach, gdy prace w pasiece ustają, a czas można poświęcić na planowanie nowego sezonu. To właśnie wtedy wiele osób sięga po literaturę, by podsumować miniony rok, poszukać inspiracji i przygotować się na nadchodzące wyzwania. Regularne czytanie i aktualizowanie wiedzy sprawia, że pszczelarz nie stoi w miejscu, lecz rozwija się wraz z całą branżą, która nieustannie się zmienia.