7 aspektów, które powinna zawierać etykieta na miód

Ten temat wciąż króluje na liście zapytań od pszczelarzy. Kilkukrotne zmiany w prawie, wiele pytań i wątpliwości – co tak naprawdę powinna zawierać etykieta na miód? Wyjaśnijmy to raz jeszcze. W artykule tym zebraliśmy wszystkie najważniejsze kwestie dotyczące etykietowania miodu, wynikające z przepisów prawa. Po pierwsze wskażemy, co bezwzględnie na etykiecie miodu znaleźć się musi oraz jak te informacje poprawnie zaprezentować. Poruszymy również kwestie informacji, których wskazanie na etykiecie jest fakultatywne. Najbardziej aktualne informacje – tylko na portalu Pasieka24!

Etykiety samoprzylepne na słoiki z miodem

Czy etykiety na miód ze sklepu Pasieka24 są zgodne z prawem?

W zakresie informacji, które koniecznie na etykiecie miodu znaleźć się muszą, należy w pierwszej kolejności sięgnąć do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych. Zgodnie z §15 ust. 2 przywołanego aktu na etykiecie opakowania zawierającego miód bezwzględnie znaleźć się musi:

1. Pełna nazwa rodzaju i odmiany miodu – warto pamiętać, że pełną nazwę rodzaju i odmiany miodu można na etykiecie zastąpić słowem „miód”. Powyższe nie będzie miało jednak zastosowania do miodu przefiltrowanego, miodu sekcyjnego, miodu z plastrami i miodu piekarniczego (przemysłowego). W oznakowaniu miodu podaje się pełną nazwę rodzaju i odmiany miodu. W praktyce oznacza to, że kiedy na etykiecie napisano, że jest to np. „miód nektarowy”, „miód kwiatowy”, „miód spadziowy” albo po prostu „miód” lub „miód pszczeli”, to takie eliptyczne określenia mogą zostać zakwestionowane podczas kontroli. W nazwie miodu musi się pojawić zarówno rodzaj (nektarowy/kwiatowy lub spadziowy, lub nektarowo-spadziowy (uwaga! Nie: kwiatowo-spadziowy), jak i odmiana (określana nazwą rośliny, której procentowa zawartość pyłku w miodzie znajduje się w znacznej przewadze lub miód wielokwiatowy – pochodzący z nektaru wielu roślin). Można więc napisać: miód nektarowy lipowy, miód nektarowy faceliowy itd., miód wielokwiatowy, miód spadziowy ze spadzi iglastej, miód spadziowy ze spadzi liściastej, miód nektarowo-spadziowy (w tym przypadku nie ma obowiązku określania, z jakiego nektaru i z jakiej spadzi powstał). Jeśli producent/pszczelarz na etykiecie chciałby doprecyzować, że pozyskany przez niego miód powstał np. na terenach leśnych, to oczywiście może taką informację dopisać, ale dodatkowo, a nie zamiast pełnej nazwy miodu (czyli musi być podany również rodzaj i odmiana, o czym pisałam powyżej). Popularny „miód leśny” to również przykład niepoprawnego nazwania tego produktu. Należy dookreślić, czy jest on nektarowy (np. pozyskany z roślin z runa leśnego z konkretnej rośliny – co mało prawdopodobne– czy wielokwiatowy), spadziowy (ze spadzi iglastej czy liściastej), czy nektarowo-spadziowy.

Jeszcze innym, równie ważnym aspektem jest grafika na etykiecie. Z reguły wskazuje ona pochodzenie gatunkowe miodu. Jeżeli nasz produkt to miód wielokwiatowy czy taki, w którym nie da się wskazać dominującej rośliny, z której pochodzi, jako głównego motywu wówczas na etykiecie miodu nie powinniśmy prezentować np. wrzosu. Takie działanie może być postrzegane jako wprowadzające w błąd. Konsument może bowiem mylnie założyć, że skoro na etykiecie widnieją wrzosy, to kupuje miód wrzosowy.

Etykiety samoprzylepne na słoiki z miodem

2. Kraj pochodzenia – w przypadku miodu polskiego należy napisać: „Kraj pochodzenia: Polska”. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku miodów pochodzących z kilku państwach należy wymienić na etykiecie nazwy owych krajów. Umieszczenie takich informacji jak:

„mieszanka miodów pochodzących z UE” albo
„mieszanka miodów niepochodzących z UE”, albo
„mieszanka miodów pochodzących z UE i niepochodzących z UE”

już nie jest możliwe. 18 kwietnia 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi które nakazuje wymienić państwa pochodzenia patoki.

3. Data minimalnej trwałości również z pozoru nie nastręcza większych problemów. A jednak jest jeden niuans, przez który pszczelarze są „straszeni” mandatami (lub zostali nimi ukarani). Dla produktów długoterminowych, których trwałość jest dłuższa niż 18 miesięcy (czyli takich jak miód) wystarczy podać rok. Jest to korzystne z punktu widzenia producenta, ponieważ data minimalnej trwałości obowiązuje do końca roku, który jest wskazany na etykiecie. Może więc dłużej oferować swoje produkty. Sęk w tym, że niektórzy pszczelarze podają datę dzienną (dzień, miesiąc, rok), poprzedzając ją sformułowaniem „Najlepiej spożyć przed końcem”, a tego robić nie wolno. Jeżeli na etykiecie koniecznie producent/pszczelarz koniecznie chciałby zamieścić datę dzienną (ale tak jak pisałam, nie ma takiej potrzeby ani wymogu), to powinien ją poprzedzić słowami „Najlepiej spożyć przed” (bez słowa końcem). Przy dacie miesięcznej (miesiąc, rok) należy użyć dłuższej wersji.

4. Masa netto miodu – Czyli informacja, ile miodu znajduje się w słoiku, nie licząc masy opakowania, np. 1,25 kg lub 400 g.

Przyjęto, że miód sprzedajemy w jednostkach masy, nawet jeśli jest w postaci patoki (płynnej). W kontekście wskazywania ilości nominalnej (zawartości netto) towaru paczkowanego warto dodać informację o zasadzie ujętej w zaleceniu Międzynarodowej Organizacji Metrologii Prawnej OIML Nr R79, gdzie dla masy od 1 g do 1000 g określono jednostkę miary g; a dla masy równej i powyżej 1000 g określono jednostkę miary kg.

Ponadto w załączniku nr 2 § do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 lipca 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych (Dz. U. Nr 122, poz. 1010) wskazano, jaka powinna być minimalna wysokość cyfr i liter w oznakowaniu ilości nominalnej towaru paczkowanego:

Ilość nominalna towaru paczkowanego [g lub ml]	Minimalna wysokość cyfr i liter
do 50	2 mm
powyżej 50 do 200	3 mm
powyżej 200 do 1000	4 mm
Powyżej 1000	6 mm

5. Jak przechowywać miód – jeżeli wymagane są jakieś specjalne sposoby przechowywania, które wpływają np. na zachowanie danych właściwości miodu. Na naszych etykietach widnieje zapis „Chronić przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych”.

6. Numer partii – tutaj można podać np. datę (może być dzień, miesiąc, rok) miodobrania lub rozlewania miodu do słoików, lub inny numer, który umożliwi odróżnienie poszczególnych partii miodu.

7. Nazwa lub firma podmiotu odpowiedzialnego za miód – nie zawsze musi to być pszczelarz, może to być np. podmiot pakujący miód albo podmiot, który zakupił miód od pszczelarza i zamierza sprzedawać go pod swoją nazwą (w tej sytuacji konieczne jest ustalenie sprzedaży takiego miodu z pszczelarzem, od którego się go kupuje). Warto pamiętać o adresie i numerze telefonu – wtedy klient łatwiej wróci po kolejne zakupy. Poza tym jest to obowiązek prawny, aby dane podmiotu odpowiedzialnego za produkt zostały umieszczone na etykiecie z miodem.

Należy mieć na uwadze, że na kwestię czytelności składają się takie elementy jak rozmiar czcionki, odstępy między literami, odstępy między wierszami, grubość linii pisma, barwa czcionki, rodzaj czcionki, stosunek szerokości liter do ich wysokości, powierzchnia materiału oraz kontrast między pismem a tłem. Zgodnie jednak z art. 13 ust 2 i 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 wysokość rozmiaru czcionki powinna wynosić co najmniej 1,2 mm dla tzw. znaku x. W przypadku jednak opakowań, których największa powierzchnia ma pole mniejsze niż 80 cm2, wysokość rozmiaru czcionki powinna wynosić co najmniej 0,9 mm. Oczywiście nie odnosi się to do informacji o masie netto – te muszą być większe.

Jakie informacje dodatkowo może zawierać etykieta z miodem?

1. Informacja o krystalizacji – nie jest obowiązkowa, ale warto ją umieścić. Na naszych etykietach widnieje zapis „krystalizacja jest procesem typowym dla miodu”.

2. Wartość odżywczą – pszczelarz w ogóle nie ma obowiązku podawania informacji o GDA (czyli wartości odżywczej), ponieważ miód jest produktem nieprzetworzonym jednoskładnikowym. Oczywiście na zasadzie dobrowolności może taką informację zamieścić.

3. Region lub terytorium , z którego miód pochodzi np. miód faceliowy z Mazur, pod warunkiem że miód faktycznie stamtąd pochodzi.

Specyficzne właściwości jakościowe miodu – należy jednak pamiętać, że muszą być one możliwe do obiektywnego ocenienia, tak aby nie narazić się na wprowadzenie konsumenta w błąd. Tutaj można jako przykład wskazać chociażby specyficzny sposób zbioru miodu czy czas jego zbioru (Np. miód wielokwiatowy majowy). Nie należy jednak dopisywać do tego np. szczególnych właściwości zdrowotnych, jeżeli takowe nie zostały odpowiednio naukowo udowodnione.

Czego lepiej nie umieszczać na etykiecie z miodem?

Podczas projektowania etykiety należy też zastanowić się nad wszelkimi dodatkowymi informacjami, o których wyżej nie wspomniano. Mianowicie lepiej wystrzegać się wszelkich sformułowań typu „na lepszy sen”, „idealny na przeziębienie” itp. Zamieszczając jakiekolwiek dodatkowe informacje na etykiecie miodu, należy po pierwsze mieć na uwadze to, aby były one prawdziwe. Po drugie, aby nie przypisywać produktowi szczególnych właściwości, które i tak wynikają z jego natury, a u konsumenta mogą budzić przeświadczenie, że ten konkretny miód ma cechy wyjątkowe, których inny miód nie ma. Zatem zdecydowanie lepszym zatem rozwiązaniem będzie zawarcie na etykiecie jedynie tych informacji, na które uwagę zwraca sam ustawodawca, wówczas wtedy mamy pewność, że choćby nieopatrznie nie wprowadzimy nikogo w błąd.

Miód, podobnie jaki inne środki spożywcze wymaga odpowiedniego dostosowania w zakresie przekazywania konsumentom informacji o nim. Nieprawidłowe znakowanie może prowadzić chociażby do zarzutu wprowadzenia konsumenta w błąd i poniesienia w tym zakresie konsekwencji prawnych.

Należy pamiętać, że znaczenie ma nie tylko to, jakie informacje zawrzemy na etykiecie, ale również sposób, w jaki je zaprezentujemy.

Krótkie podsumowanie:

Informacje, które nie są obowiązkowe na etykiecie miodu:

Wykaz składników
Miód jest produktem jednoskładnikowym, więc nie ma obowiązku podawania listy składników.
Informacje dla alergików
Nie ma obowiązku umieszczania informacji o alergenach.
Informacje o wartości odżywczej
Dla miodu w czystej postaci (bez dodatków) nie ma obowiązku podawania wartości odżywczej.
Numer weterynaryjny pasieki
Nie jest obowiązkowy.
Informacja o rolniczym handlu detalicznym (RHD)
Nie ma obowiązku umieszczania takiej informacji na etykiecie.

Informacje, które nie powinny znaleźć się na etykiecie miodu:

Twierdzenia zdrowotne
Nie wolno przypisywać miodowi właściwości leczniczych, zapobiegających chorobom czy sugerujących specjalne korzyści zdrowotne.
Określenia wprowadzające w błąd
Nie należy używać sformułowań takich jak „dietetyczny”, „ekologiczny” (jeżeli nie posiadamy certyfikatu), „bez cholesterolu” czy „zdrowy”, które mogą sugerować wyjątkowe właściwości miodu. Grafiki sugerujące gatunek miodu, takie jak np. czerwone maki na miodzie wielokwiatowym itd.
Naruszenie praw autorskich
Nie wolno używać na etykiecie zdjęć, grafik czy wzorów bez zgody ich autora, ponieważ podlegają one ochronie prawnej. Nie należy również kopiować wzorów. Ochronie praw autorskich podlegają całe projekty etykiet. Nawet jeśli opracujesz wzór z innym zdjęciem, ale całość będzie bardzo podobna, to może zakrawać na plagiat i rodzić konsekwencje prawne.

Co powinno znajdować się na etykiecie z miodem?

Nazwa produktu, dane producenta, data minimalnej trwałości, numer partii, warunki przechowywania, kraj pochodzenia, masa netto.

Nazwa produktu
Np. „Miód pszczeli”, ewentualnie z doprecyzowaniem rodzaju: „Miód lipowy”, „Miód wielokwiatowy” itp.
Masa netto
Wyrażona w kilogramach, np. 1 kg lub gramach, np. 400 g.
Data minimalnej trwałości
Najczęściej zapisywana jako: „Najlepiej spożyć przed końcem...” z podaniem roku.
Warunki przechowywania
Zwykle stosuje się zapis: „Przechowywać w suchym i chłodnym miejscu”, „Chronić przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych” lub podobny.
Dane identyfikujące producenta
Imię i nazwisko lub nazwa gospodarstwa/pasieki oraz pełny adres.
Kraj pochodzenia
Np. „Kraj pochodzenia: Polska”. Jest to bardzo istotne i wymagane przez prawo.
Numer partii produkcyjnej
Może być dowolnie ustalony przez producenta, ale musi umożliwiać identyfikację partii miodu.

Zebrane na podstawie:

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"

Aktualności