Zastosowanie propolisu w kosmetologii

Kosmetyki upiększające zawierające ekstrakty z propolisu wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne, nie wymagają dodatku środków konserwujących i nie wywołują podrażnień skóry. Propolis jest zatem doskonałym składnikiem kremów, mydeł, pudrów, past do zębów czy kosmetyków do pielęgnacji włosów nie tylko ze względu na właściwości pielęgnacyjne, lecz również są skuteczne w leczeniu wielu chorób dermatologicznych.

Kosmetyki upiększające

Ekstrakty z propolisu stosowane są do produkcji szminek dekoracyjnych, błyszczyków do ust oraz tuszów i kredek do rzęs. Do tego celu stosuje się zwykle 0,1-0,5% ekstrakty wodno-etanolowo-glicerynowe z propolisu lub 1-5% olejowe ekstrakty z propolisu.

fot.© Teresa Kobiałka

W skład tuszu do rzęs, obok ekstraktu z propolisu, wchodzi zwykle wosk pszczeli, ale także witamina A, skrobia ziemniaczana, olej piżmowy, barwniki kosmetyczne i sadza.

Z tego względu, że kosmetyki upiększające zawierają ekstrakty z propolisu, wykazujące działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne, nie wymagają one dodatku środków konserwujących i nie wywołują podrażnień skóry.

Kosmetyki pielęgnacyjne

Najczęściej ekstrakty z propolisu stosuje się do wytwarzania kremów. Dość często są one składnikami lotionów, kosmetyków do pielęgnacji włosów, mydeł, pudrów i past do zębów. Niekiedy ekstrakty z propolisu wchodzą w skład maseczek kosmetycznych, toników, wód do ust, płynów do higieny intymnej, środków po goleniu i depilatorów.

Kremy

Ekstrakty z propolisu znalazły zastosowanie do produkcji wielu rodzajów kremów, w tym kremów do twarzy, rąk i stóp, nawilżających, odżywczych, dla dzieci i ochraniających przed promieniowaniem UV. Przykłady niektórych kremów podane zostały poniżej.

Kosmetyki do pielęgnacji włosów

W tej grupie kosmetyków propolisowych znajdują się zarówno płyny, lotiony, wody i aerozole przeznaczone do pielęgnacji włosów, jak i odżywki, szampony oraz płyny zapobiegające wypadaniu włosów.

Płyn do pielęgnacji włosów. Preparat zawiera wodno-etanolowo-glicerynowy ekstrakt z propolisu oraz olejki: cytrynowy i geraniowy. Służy do pielęgnacji włosów tłustych. Działa przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowo, odżywczo i wzmacniająco na cebulki włosowe oraz pobudzająco krążenie w naczyniach krwionośnych skóry głowy.

Zapobiega łupieżowi i nadmiernemu przetłuszczeniu włosów. Stosuje się go co drugi dzień przez okres 1-2 mies.

Mydła

Wytwarzane są mydła toaletowe (twarde) i płynne mydła z propolisem.

Mydło toaletowe. Zawiera 1% ekstraktu etanolowego z propolisu i witaminę C. Przeznaczone jest do codziennej pielęgnacji skóry oraz do higieny intymnej kobiet i mężczyzn. Przyspiesza odnowę skóry, pomocne w pielęgnacji skóry trądzikowej i opryszczkowej.

Służy do przemywania trudno gojących się ran oparzeniowych i odmrożeniowych, owrzodzeń i odleżyn. Łagodzi stany zapalne skóry i błon śluzowych narządów płciowych. Działa dezodorująco.

Pasty do zębów

Ekstrakt etanolowy z propolisu znalazł również zastosowanie do utrzymywania higieny zębów. Najczęściej ekstrakt etanolowy z propolisu dodaje się do tego kosmetyku w ilości 0,1-0,5%. Poza tym pasty mogą zawierać alantoinę, terpeny (eugenol, limonen, linalol) i fluorofosforan (1,1%).

Są one przeznaczone do codziennego użytku, wzmacniają dziąsła, działają dezodorująco, uśmierzają ból towarzyszący parodontozie, niszczą bakterie oraz mają właściwości przeciwzapalne.

Kosmeceutyki

Za kosmeceutyki można z powodzeniem uznać takie preparaty, jak 3 i 10% balsamy propolisowe lub piankę propolisową.

fot.© Teresa Kobiałka

Balsamy zawierają 3 i 10% zagęszczonego ekstraktu etanolowego z propolisu (EEP) oraz lanolinę, olej lniany, terpeny (linalol, cytronellol, limonen, geraniol) oraz kumarynę. Preparaty kosmetyczne działają przeciwzapalnie, oczyszczają rany z martwych tkanek, przyspieszają ziarninowanie i zmniejszają uczucie bólu.

Ponadto preparaty wykazują silne działanie przeciwdrobnoustrojowe, również na bakterie i grzyby oporne na powszechnie stosowane antybiotyki. Balsamy przeznaczone są do pielęgnacji i ochrony skóry przy oparzeniach, odmrożeniach, owrzodzeniach i odleżynach, w stanach zapalnych skóry, w trądziku i po ukąszeniu owadów.

Miejsca zmienione chorobowo pokrywa się cienką warstwą wymienionych balsamów 3-5 razy dziennie.

Preparat stosuje się w niewielkich ilościach bezpośrednio na miejsca zmienione chorobowo 3 razy dziennie.

fot.© Teresa Kobiałka

O dużej skuteczności kosmeceutyków propolisowych mogą świadczyć badania Chorążaka i wsp. (1971), którzy zastosowali 3% krem propolisowy u 50 osób z chorobami dermatologicznymi. Krem, obok ekstraktu etanolowego z propolisu zawierał cerezynę, olej parafinowy, parafinę miękką, wazelinę, olbrot i wodę destylowaną.

Dobre efekty leczenia trądziku różowatego za pomocą kremu zawierającego 1% ekstraktu etanolowego z propolisu i 0,5% mleczka pszczelego uzyskał Knor i wsp. (1999). Powodzeniem zakończyło się także leczenie za pomocą tego preparatu świądu wywołanego suchością skóry.

Zmiany chorobowe ustępowały po kilkakrotnym zastosowaniu kremu.

Powyższe dane wskazują, że kosmeceutyki propolisowe są dość skuteczne w leczeniu chorób dermatologicznych, ze szczególnym wskazaniem na zakażenia ropne skóry.

Prof. dr hab. Bogdan Kędzia
mgr. Elżbieta Hołderna-Kędzia
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"