Z artykułu dowiesz się m.in.:
- dlaczego kanadyjscy pszczelarze wolą sprowadzać matki z USA i czy próbują hodować je lokalnie po zmianach politycznych;
- czy mikroplastik może skracać życie pszczół;
- jakie są rokowania dla amerykańskiego pszczelerstwa komercyjnego w opinii jednego z autorów „American Bee Journal”.
„American Bee Journal” 05/2025
Wojna celna obnaża słabości pszczelarstwa kanadyjskiego
W pszczelarskich czasopismach amerykańskich sporo czasu ostatnio poświęca się z jednej strony kryzysowi pszczelarstwa w USA wywołanemu ponad 60% stratami rodzin pszczelich, a z drugiej wojnie handlowej pomiędzy USA i Kanadą wywołanej przez obecny rząd Stanów Zjednoczonych.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Gdy transport matek pszczelich przez granicę zostanie zakłócony, komercyjni pszczelarze w Kanadzie nie mają żadnego planu awaryjnego. Spowodowane jest to dekadami bezrefleksyjnego stawiania nie na samowystarczalność i zrównoważony rozwój, a na sprowadzanie matek pszczelich. Już wcześniej kilkukrotnie zdarzały się tymczasowe blokady handlu np. w obliczu pojawienia się dręcza pszczelego na kontynencie amerykańskim lub w wyniku pandemii COVID-19 i zawsze kończyło się to sporymi stratami dla pszczelarzy amerykańskich.
Pomysł nastawiony na samowystarczalność w produkcji matek pszczelich nie jest nowy, ale pszczelarze przyzwyczajeni są do wyboru i wygody, nie są skłonni do tego typu rozwiązań. Cóż, wygląda na to, że pora przemyśleć na poważnie tę strategię. Tym bardziej że eksperymenty z lokalnie hodowlanymi matkami w chłodnych trudnych warunkach kanadyjskich trwają i okazuje się, że może to być opłacalne. Co prawda sezon na chów matek pszczelich w Kanadzie zaczyna się dużo później niż w południowych stanach USA, ale dzięki zimowaniu matek pszczelich w małych rodzinach w odpowiednich systemach docieplonych ulików jest możliwe wyprodukowanie ich na wewnętrzny rynek w wystarczającej ilości o odpowiedniej porze.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
„American Bee Journal” 04/2025
Terenowa średnia dawka pestycydów nie jest świętością
Alison McFee w kwietniowym numerze „American Bee Journal” wyjaśnia, czym właściwie jest dawka terenowa pestycydów, choć gdyby dosłownie tłumaczyć z języka angielskiego należałoby ją nazwać realistyczną. Sprawa dotyczy z jednej strony fundamentalnego problemu naukowego i badawczego, a z drugiej polityki rolnej, czyli np. ograniczeń w stosowaniu pestycydów.
Większość badań toksykologicznych na pszczołach na wstępnym etapie badań jest wykonywana w warunkach sztucznych, czyli laboratoryjnych. Uwiarygadnia to wynik badań eksperymentalnych, a nierzadko stwarza jedyne możliwe warunki do przeprowadzenia eksperymentu ekologiczno-toksykologicznego. Nowoczesna nauka opiera się bowiem na wysublimowanej statystyce i grupach kontrolnych i eksperymentalnych. A to musi się dziać w warunkach po pierwsze powtarzalnych, a po drugie standaryzowanych.
Łatwo wywnioskować, że w terenie, czyli w realnych warunkach ekologicznych, czy to w środowisku naturalnym, czy to na polu rolniczym lub sadzie, rzadko jest to możliwe. A jeśli tak, to jest dużo bardziej skomplikowane i bardziej kosztowne.
Autorka jako naukowczyni odpiera jednak zarzuty, aby nie można było uznawać wyników badań obserwacyjnych za niejednokrotnie wystarczające do podejmowania działań. Powołuje się na słowa innej entomolożki Judy Wu-Smart, która podaje przykład wytrucia pobliskich pasiek magazynami z pestycydami, które w bezpośrednim położeniu miały dużo większe oddziaływanie na pszczoły niż standardowy oprysk środkami ochrony roślin na polu, w dopuszczonym do użycia stężeniu. Wydarzyło się tak z powodu pobliskiego zakładu produkującego etanol, z nasion kukurydzy zaprawionych neonikotynoidami, które zostały uwolnione do środowiska. Nie zawsze więc badanie w terenie musi dać najlepszą wskazówkę dla polityki regulowania składowania i używania pestycydów, bądź ich zakazu stosowania. Badanie laboratoryjne, nawet klateczkowe (czyli tym bardziej sztuczne) przy zastosowaniu większych dawek niż potencjalnie takich, z którymi pszczoła miodna może się zetknąć w typowej sytuacji, jest w pełni uzasadnione. Nie jest to powód sam w sobie do krytyki takich badań. Może to bowiem odzwierciedlać zróżnicowanie w terenie i właśnie takie nietypowe sytuacje. W realnym świecie nigdy nie ma tak, że pszczoły są wszędzie narażone na takie same średnie dawki. Dostosowanie naszej polityki tylko do średnich dawek przy stosowaniu pestycydów zgodnie z procedurami w modelowych idealnych warunkach, mogłoby się skończyć właśnie nierealistycznym podejściem do potrzeby ochrony pszczół przed tym zagrożeniem. Tym bardziej że wśród naukowców nie ma zgody co do tego, czym jest owa „realna” dawka. Jest ona różnie rozumiana, w zależności od kryterium oraz modelu, jakie przyjęto w badaniach.
„American Bee Journal” 04/2025, 06/2025
Przyszłość komercyjnego pszczelarstwa
Karol Linder, który jest zawodowym pszczelarzem z USA, w kwietniowym i czerwcowym „American Bee Journal” rozpisuje się na temat przyszłości swojej branży. Nie kreśli jej w różowych barwach. Zwraca uwagę na ogromny kryzys w pszczelarstwie produkcyjnym, który osiągnął apogeum w tym roku, kiedy mieliśmy do czynienia z rekordowymi stratami rodzin pszczelich (głównie na sadach migdałowców), które – jak sądzą niektórzy – przewyższyły straty w najbardziej krytycznych momentach wystąpienia syndromu CCD (od 2007 r.), a zatem straty są katastrofalne.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Eksperyment z mikroplastikami w paszy
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie mikroplastikami obecnymi w środowisku, żywności, a nawet w ciałach zwierząt, w tym ludzi. Zapylacze są stale narażone na tego typu cząsteczki, które stanowią zanieczyszczenie o nienaturalnym pochodzeniu. Pochodzić mogą one ze środowiska, a także z materiałów do budowli uli. Niedawno mikroplastiki znaleziono w 12% próbek miodu pochodzącego z Ekwadoru.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Źródło: Al Naggar, Y.; Sayes, C.M.; Collom, C.; Ayorinde, T.; Qi, S.; El-Seedi, H.R.; Paxton, R.J.; Wang, K. Chronic Exposure to Polystyrene Microplastic Fragments Has No Effect on Honey Bee Survival, but Reduces Feeding Rate and Body Weight. Toxics 2023, 11, 100. https://doi.org/10.3390/toxics11020100
Idealna pasza dla pszczół?
Inni naukowcy z Belgii postanowili opracować komplementarną paszę dla pszczół. Doszli bowiem do wniosku, że to, czego zwykle brakuje w komercyjnie produkowanych białkowych ciastach dla pszczół to niezbędne sterole, a konkretnie 6 różnych substancji. Aby sprawdzić, jak rodziny pszczele będą funkcjonowały na różnego rodzaju sztucznym pokarmie bez dostępu do źródła naturalnego, zamknęli małe ule z 2000 robotnic i matką pszczelą w namiotach. Naukowcy zadbali, aby plastry pszczele w zerowym dniu eksperymentu zawierały tylko śladowe ilości pyłku i pierzgi. Podawali im następnie 3 różne rodzaje ciast, z których jedno zawierało wszystkie 6 wybranych steroli w swoim składzie. Badanie trwało 134 dni. Pierwsze próbki pobierano po 84 dniach. W ostatnim dniu eksperymentu zbadano również wypreparowany zasklepiony czerw. Sprawdzano również produkcję czerwiu. Naukowcy zmierzyli także stopień spożycia paszy w formie ciasta, ocenili zachowanie pszczół wizualnie (ich naturalne zachowanie oraz po drażnieniu końcówką długopisu). Najlepiej wypadły rodziny pszczele żywione paszą składającą się z kompletu wszystkich 6 steroli. Inne doświadczyły drastycznego spadku liczebności pszczół.
Następne obserwacje przeprowadzono już w terenie w stanie Waszyngton w USA z większymi 64 rodzinami pszczelimi uformowanymi z pakietów na 8 ramkach. W warunkach naturalnych, czyli z możliwością korzystania z pobliskich pożytków, tj. pól borówki i słonecznika, gdzie pszczoły wykonują swoją pracę związaną z usługowym zapylaniem. Jednak monokultury upraw mogą być dietetycznym stresem dla pszczół, gdyż nie zawierają wszystkich niezbędnych składników odżywczych w optymalnych proporcjach. Rodziny dokarmiano sukcesywnie ciastem co kilkanaście dni przez kilka miesięcy. Następnie wizualnie oceniano ich stan podczas regularnych przeglądów.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Komentarz Jakuba Jarońskiego
Osobiście sceptycznie podchodzę do tego typu wniosków z popularnej platformy internetowej. Wydaje mi się, że badanie było na razie wstępne, czyli z konieczności fragmentaryczne. Należy poczekać na kontynuowanie projektu badawczego i wstrzymać się z tak daleko wybiegającymi wnioskami. Nie wydaje mi się, też, aby bez radykalnych zmian w sposobie produkcji żywności oraz eksploatacji i masowej koncentracji utowarowionych pszczół miodnych w intensywnym chowie dało się wyjść z kryzysu, opisanego zresztą wyżej przez pszczelarza z USA. W wypowiedzi pszczelarza da się zresztą zauważyć sprzeczności gospodarczo-konsumpcyjne, nie do pogodzenia na dłuższą metę.
Jakub Jaroński
