Z artykułu dowiesz się:
- jakie znaczenie w gospodarce pasiecznej ma umiejętność rozpoznawania wieku pszczół
- jakiej rasy pszczoły żyją najdłużej
- kiedy pszczoły przestają rosnąć
Metody oceny wieku pszczół dorosłych, cz. 1.
Wiek zwierząt gospodarskich i dziko żyjących rozpoznaje się po zmianach w umaszczeniu, zachowaniu czy uzębieniu (tj. po takich, które następują wraz z wiekiem na powierzchni tnącej zębów). Rejestry, czyli zagłębienia w szkliwie poszczególnych typów zębów, z czasem podlegają ścieraniu, zanikowi, co bierze się pod uwagę, ustalając w przybliżeniu ich wiek. Długość życia krów określa się także na podstawie liczby przewężeń na rogach, a zwierząt dzikich – po wielkości poroża i liczbie odnóg na nim. Kolczykowanie zwierząt gospodarskich, podobnie jak znakowanie matek pszczelich, ma ułatwić dokładne określenie długości ich życia i wraz z zapiskami w księgach czy notesach pasiecznych stanowi pewną metodę potwierdzenia wieku i pochodzenia.
Pszczoła robotnica tuż po wygryzieniu. Fot. Artur Kania
Rzadziej wspomina się o sposobach rozpoznawania wieku u owadów. Czasami żartobliwie mówi się dzieciom, że jeśli biedronka ma dwie kropki, to ma dwa lata, a jeśli ma pięć kropek, to ma pięć latek. Oczywiście nie jest to zgodne z prawdą. Większość gatunków owadów strefy umiarkowanej żyje poniżej jednego roku, a ich cykl życiowy dostosowany jest do zmieniających się pór roku i jego kresem jest najczęściej zima. Do wiosny dożywa najczęściej „płeć żeńska” (która daje początek nowym rodzinom lub osobnikom potomnym) lub stadia rozwojowe poszczególnych gatunków owadów. Na przykład u mrówek matki mogą żyć 20–30 lat, termitów nawet 50 lat, a larwy drewnojadów w nieoptymalnych warunkach pokarmowych mogą rozwijać się w drewnie kilkadziesiąt lat. Najdłużej żyją robotnice tych gatunków, których matki zalicza się do długowiecznych. Robotnice niektórych gatunków mrówek mogą dożywać nawet kilkunastu lat, ale najczęściej osiągają wiek kilku lat. U owadów najkrócej żyją samce.
Młoda matka pszczela. Fot. Artur Kania
Jak długo żyją pszczoły?
Czasami wspomina się o długości życia pszczół, dzieląc i podkreślając, że robotnice pokolenia jesienno-zimowego, zimującego, ze względu na brak karmienia czerwiu, wypacania wosku, intensywnej pracy i dobrego przygotowania się do zimowli tj. dobrego odżywienia, zgromadziwszy właściwą ilość ciała tłuszczowego są długowieczne, a te pochodzące z pokolenia letniego, eksploatujące się na każdym etapie rozwoju fizjologicznego, charakteryzują się krótkim życiem. Pszczoły pokolenia letniego, czyli pszczoły karmiące, wydzielające wosk, żyją krócej, około 40 dni, maksymalnie 2–3 miesiące. Pszczoły zimujące, jeśli nie karmiły przed zimowlą, mogą żyć nawet 11 miesięcy. Robotnice rasy kaukaskiej należą do najbardziej długowiecznych pszczół miodnych. Trutnie rasy kaukaskiej mogą dożywać do 90 dni lub dłużej, zależnie od warunków. Według Vermy [1974] matki pszczele mogą żyć nawet 8–9 lat, jednak te intensywnie czerwiące tylko 2–3 lata. Pszczoły i matki z wadami genetycznymi żyją krócej. Zdarza się jednak, że z niektórymi mutacjami żyją porównywalnie długo jak pszczoły bez wad.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Określenie wieku pszczół dorosłych na podstawie wyglądu, miejsca w gnieździe, aktualnie wykonywanej pracy wymaga także pewnej wiedzy i zwykle określa się go mniej precyzyjnie, najczęściej przedziałowo. Cdn.
Dr inż. Artur Kania
Literatura:
LiteraturaDade H.A., (1994) Anatomy and dissection of the honeybee. IBRA, Cardiff, pp. 158
Gerlt-Seifert (1973) Uber den Einfluss des Futters auf die Spermaproduktion der Drohnen. Garten und Kleintierzucht C 12 (20): 67
Kovac H., Stabentheiner A., Brodschneider R., (2009) Contribution of honeybee drones of different age to colonial thermoregulation. Apidologie 40: 82–95
Kurennoj N.M., (1954) O strojeni i żiwuczesti żiwczikow trutnia. Pczełowodstwo 10: 41-44
Verma L.R., (1974) Honeybee spermatozoa and their survival in the queens spermatheca. Bee World 55 (22): 53-61
Woyke J., (1958) Histologiczna budowa organów rozrodczych trutnia. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Matematyczno- Przyrodniczy. Prace Komisji Biologicznej 19 (2): 1-51
Zmarlicki C., ( 1956) Wpływ różnych czynników na pobudliwość płciową trutni. Praca dyplomowa. Skierniewice, pp. 44
