O zjawisku dwóch matek czerwiących w tej samej rodzinie pszczelej
Czy w rodzinie pszczelej w czasie trwania sezonu produkcyjnego może pojawić się druga matka, czy obie mogą czerwić i czy taka sytuacja będzie tolerowana przez pszczoły zachowujące się przyjaźnie wobec obu matek?
fot. © Jerzy Jóźwik Tak. Zdarza się to w metodzie izolatorowej, po zamknięciu starej matki w izolatorze, jeśli po ośmiu dniach pszczelarz nie skontroluje jeszcze raz wszystkich ramek z czerwiem i nie zlikwiduje ewentualnych mateczników.
W powyższej sytuacji pszczoły zakładają tego rodzaju mateczniki w około 30% przypadków (w mojej pasiece).
Jest to w głównej mierze spowodowane niedoborem feromonów (substancji matecznej) starej matki, które nie docierają w dostatecznej ilości do pszczół znajdujących się w najdalszych zakątkach ula. Wynika to z faktu, że matka jest zamknięta w izolatorze na ograniczonej przestrzeni 2-3 plastrów i nie może czerwić na wszystkich plastrach.
Z tego powodu część pszczół odczuwa tak zwane osierocenie. Dzisiaj już wiemy, że o zachowaniu pszczół (np. zakładaniu mateczników) decyduje nie tylko dostateczna ilość feromonów matki docierających do nich, ale i feromony czerwia (Lipiński). Ilość tych feromonów i ich jakość (intensywność zapachów) ma decydujący wpływ na zachowania rodziny pszczelej, w tym nastrój roboczy, jak również na zakładanie mateczników.
Jedynym pozytywnym rezultatem tej sytuacji w rodzinie produkcyjnej jest fakt, że matki z takich mateczników są najczęściej bardzo duże i dorodne, bo wychowane od pierwszej chwili swego życia w silnej rodzinie z dużą ilością młodych pszczół, w trakcie dużego wiosennego pożytku. Ich wartość wielokrotnie wzrasta, jeśli pochodzą z rodzin rekordowych, o wybitnie dodatnich cechach genetycznych.
Przy okazji przypominam, że gospodarka matkami we własnej pasiece powinna brać swój początek od matek reprodukcyjnych, zakupionych w dobrej stacji hodowlanej, które każda pasieka powinna posiadać w ilości co najmniej 2-3 sztuki.
Uwaga! Może się zdarzyć po pewnym czasie, że zapach młodej matki, wygryzionej z takiego matecznika, będącej na wolności i czerwiącej w całym ulu, stanie się tak dominujący w rodzinie, że pszczoły zabiją starą matkę w izolatorze i zostawią tylko młodą. Aby uniknąć straty starej, ale dobrej matki czerwiącej, należy w porę ją wycofać.
Gospodarkę matkami możemy uzupełnić gospodarką matecznikami. Ponieważ pszczoły zakładają często parę takich mateczników, pozostałe możemy wykorzystać do wymiany matek w najgorszych rodzinach.
Wystarczy wieczorem zabić matkę, usuwając jednocześnie izolator, i po upływie godziny wprawić do plastra tej rodziny kawałek wyciętego plastra z wybranym matecznikiem.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Janusz Mazurek
Kiełpińska 6/15
01-707 Warszawa
tel. 022 835-29-96 dom
022 782-32-55 pasieka
