19. Sprzedajemy dobry miód

Miód jest produktem o szczególnych właściwościach dietetycznych. Ze względu na zawartość łatwo przyswajalnych cukrów ma dużą wartość odżywczą. Działa na organizm wzmacniająco i jest stosowany do wspomagania leczenia wielu chorób.

Jego właściwości bakteriostatyczne sprawiają, że zapobiega rozwojowi wielu mikroorganizmów chorobotwórczych atakujących organizm człowieka. Jego właściwości i skład są dokładnie określone w przepisach.

Według obowiązującego obecnie Rozporządzenia MRiRW z 2003 roku miód jest naturalnym słodkim produktem wytwarzanym przez pszczoły Apis mellifera przez łączenie z własnymi specyficznymi substancjami nektaru roślin lub wydzielin żywych części roślin lub wydalin owadów ssących soki żywych części roślin, składowanym, odparowywanym i pozostawionym do dojrzewania w plastrach.

Nakrop, z którego powstanie miód. Fot.© Milan Motyka

Według obowiązującej przed 2003 rokiem Polskiej Normy miód pszczeli jest to produkt spożywczy wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwiatowego lub spadzi, lub z obu tych surowców jednocześnie.

W zależności od materiału, z którego zostały sporządzone miody dzielą się na nektarowe, spadziowe i nektarowo-spadziowe. Miody nektarowe dzielą się na odmianowe, zależnie od rośliny, z której został zebrany nektar. Wyznacznikiem odmiany jest przewaga ziaren pyłku, określona w analizie pyłkowej.

Jeżeli udział pyłku wskazanej rośliny przekracza 50% liczby wszystkich ziaren pyłku, miód można uznać za odmianowy. Wyjątkiem jest miód lipowy, w którego ogólnym obrazie pyłku musi być nie mniej niż 20% ziaren pyłku z lipy. Miody, w których nie ma pyłku przewodniego charakteryzuje się jako wielokwiatowe.

Miody spadziowe dzieli się na miody ze spadzi iglastej oraz liściastej. Wyróżnia się też miód nektarowo-spadziowy.

Miód powinien charakteryzować się określonymi wskaźnikami chemicznymi:

Liczba diastazowa, określająca aktywność enzymów w miodzie nie może być mniejsza niż 8; w miodzie przegrzanym ta wartość spada.

Zawartość 5-hydroksymetylofurfuralu maksymalnie 40 mg/kg, a w miodach pochodzących z tropików do 80. W miodzie przegrzanym wzrasta.

Zawartość wody maksymalnie do 20%, a w miodzie wrzosowym i piekarniczym 23%. Dobry miód ma 15-17% wody.

• konsumentowi końcowemu w miejscach prowadzenia sprzedaży bezpośredniej, w tym znajdujących się na terenie gospodarstw rolnych;
• konsumentowi końcowemu na targowiskach;
• do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego.

Sprzedaż bezpośrednia produktów pochodzenia zwierzęcego może być prowadzona na obszarze województwa, na obszarze którego jest prowadzona produkcja lub na obszarze sąsiadujących z nim województw. Produkty pszczele można sprzedawać poza terenem, na którym są one wytwarzane, tj. na terenie całej Polski, podczas różnego rodzaju wystaw, festynów, targów czy też kiermaszów, które organizowane są w celu promocji takich produktów.

Sprzedaż bezpośrednia może być też prowadzona przez inny podmiot prowadzący taką działalność, jeżeli prowadzony zakład został wpisany do rejestru zakładów w tym samym powiecie. Dopuszczalna jest również sprzedaż przez osoby trzecie podczas festynów, wystaw, targów czy kiermaszy, które mają na celu promocje produktów.

• być skonstruowane w sposób zapewniający przestrzeganie zasad higieny;
• być wyposażone w:
• • sprzęt i urządzenia zapewniające ochronę przed gromadzeniem się zanieczyszczeń i przestrzeganie zasad higieny,
  • wentylację wykluczającą powstawanie skroplin na ścianach i sufitach oraz na powierzchni urządzeń,
  • naturalne lub sztuczne oświetlenie nie powodujące zmiany barw produktów,
  • bieżącą ciepłą i zimną wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, w ilości wystarczającej do celów produkcyjnych i sanitarnych; lód używany do produkcji lub przechowywania produktów powinien być pozyskany wyłącznie z takiej wody;

Fot.© Teresa Kobiałka

Pomieszczenia muszą być zabezpieczone przed dostępem zwierząt, w szczególności owadów, ptaków i gryzoni. Muszą mieć ściany, posadzki, sufity, drzwi i okna w dobrym stanie technicznym oraz łatwe do czyszczenia i dezynfekcji; okna i drzwi powinny być szczelne.

W pomieszczeniach tych zapewnia się możliwość zmiany odzieży własnej na odzież roboczą lub ochronną, zmiany obuwia oraz oddzielnego przechowywania odzieży własnej.

W miejscach prowadzenia sprzedaży bezpośredniej zapewnia się:

• wyodrębnione miejsce na sprzęt i środki do czyszczenia i dezynfekcji;
• co najmniej jedną umywalkę przeznaczoną do mycia rąk, z ciepłą i zimną wodą, zaopatrzoną w środki do mycia rąk i ich higienicznego suszenia;
• toaletę spłukiwaną wodą, której drzwi wejściowe nie otwierają się bezpośrednio do pomieszczenia, w którym znajdują się produkty pochodzenia zwierzęcego, wyposażoną w naturalną lub mechaniczną wentylację lub
• toaletę spłukiwaną wodą, zlokalizowaną w pobliżu miejsca produkcji lub miejsca prowadzenia sprzedaży bezpośredniej oraz wyposażoną w naturalną lub mechaniczną wentylację.

Podmioty zamierzające prowadzić działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej powiadamiają powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce planowanej produkcji o zakresie i wielkości produkcji oraz rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które mają być produkowane w zakładzie, co najmniej na 30 dni przed dniem rozpoczęcia prowadzenia tej działalności.

By móc sprzedawać miód i inne produkty pasieczne należy zarejestrować pasiekę i sprzedaż bezpośrednią. Najpierw rejestruje się pasiekę w Powiatowym Inspektoracie Weterynaryjnym ze względów zagrożeń epizootycznych. Rejestracja ta służy monitorowaniu i zwalczaniu chorób pszczół.

Rejestracji dokonuje się w Inspektoracie powiatu, na terenie którego znajduje się pasieka.

Potem rejestruje się sprzedaż bezpośrednią produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Rejestracji tej dokonuje się na 30 dni przed rozpoczęciem sprzedaży w inspektoracie, na terenie którego pozyskuje się produkty pszczele, czyli tam, gdzie znajduje się pracownia.

Przykładowy opis pracowni i procesu pozyskiwania produktów pszczelich przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej:

Wprowadzane na rynek produkty spożywcze muszą być oznakowane, czyli powinny posiadać etykietę. Dane, które powinny znaleźć się na etykiecie opakowania z miodem są następujące:

• nazwa środka spożywczego (miód);
• data minimalnej trwałości – dla miodu to 36 miesięcy;
• dane identyfikujące: producenta środka spożywczego lub wprowadzającego środek spożywczy w kraju oraz kraj, w którym został on wyprodukowany;
• zawartość netto;
• warunki przechowywania;
• oznaczenie partii produkcyjnej (określona ilość miodu wyprodukowanego, przetworzonego lub zapakowanego w praktycznie takich samych warunkach);
• etykieta musi być w języku polskim.

Minimalna wielkość liter na etykiecie w zależności od masy netto produktu (dotyczy oznakowania ilości nominalnej towaru). Pozostałe dane obowiązkowe na etykiecie muszą być nadrukowane czcionką o wysokości min. 1,2 mm (definicja znaku "x").:

Pszczelarski marketing

Rynek produktów pszczelich podlega takim samym mechanizmom jak rynek wszystkich innych towarów i usług powszedniego użytku. Jest rynkiem konsumenckim, czyli takim, na którym klient decyduje o wyborze produktu. W celu zwiększenia popytu na produkt stosuje się marketing, czyli technikę sprzedaży.

Pszczelarzy interesuje marketing rozumiany jako handel aktywny, wychodzący naprzeciw potrzeb klienta, próbujący odgadnąć skryte potrzeby klienta, usiłujący te potrzeby uświadamiać oraz pobudzać je, kreować i zaspokajać.

Będzie więc to nie tylko zaspokajanie potrzeb klienta oraz działalność mającą na celu sprzedanie oferowanego towaru (usługi). To również rozbudzanie potrzeb klienta, uświadamianie, że określone towary są mu potrzebne.

Bez marketingu klient (konsument) nie wiedziałby, że określone towary istnieją i że można z nich korzystać. Najczęściej korzystałby tylko z podstawowych produktów do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Przed rozpoczęciem działań marketingowych należy zapoznać się z rynkiem produktów pszczelich, a w szczególności miodu, gdyż on jest w naszym kraju najbardziej popularnym produktem pszczelim. Produkty pszczele są przez konsumentów i pszczelarzy postrzegane na kilku płaszczyznach:

• produktów pszczelich jako środków spożywczych
• produktów pszczelich jako środków wspomagających leczenie. Pamiętajmy przy tym, że miód nie jest lekiem, gdyż lekami są tylko produkty zarejestrowane przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych.

Fot.© Roman Dudzik

Przyczyn trudności na rynku produktów pszczelich jest kilka. Najważniejsza z nich to duża podaż tanich miodów importowanych. W krajach o cieplejszym niż w Polsce klimacie i tańszej sile roboczej produkuje się coraz więcej miodu i pszczelarstwo się tam dynamicznie rozwija.

W Polsce spożywa się mało miodu i innych produktów pszczelich. Nie ma tradycji spożycia miodu, miód przez większość Polaków jest postrzegany jako „lekarstwo”, które spożywa się w niewielkich ilościach, jedynie w sytuacji zagrożenia zdrowia lub gdy proces chorobowy już się rozpoczął. Nie ma też żadnego współdziałania pszczelarzy na rynku produktów pszczelich.

Fot.© Milan Motyka