Monitorowanie mikroklimatu rodziny pszczelej
system WMA, cz. 6.
W piątej części artykułu dokonano charakterystyki mikroklimatu rodziny pszczelej podczas stosowania kwasu mlekowego i preparatu BeeVital HiveClean zawierającego kwas szczawiowy w celu ograniczenia populacji pasożyta Varroa destructor. Tym razem zostanie omówiony mikroklimat rodziny pszczelej na początku zimowli, kiedy pszczelarze już zakończyli prace w pasiece.
W listopadzie pszczoły są już zakarmione na zimę, mają ograniczoną aktywność, o czym świadczy temperatura w gnieździe pszczelim. W centrum gniazda średnia temperatura w pierwszej połowie listopada wynosiła 26,6°C, a w drugiej połowie listopada i w grudniu wynosiła około 20°C i jej wartość nie zmieniała się znacznie, mimo obniżenia temperatury zewnętrznej z 9,6 do 1,3°C.
Podwyższenie temperatury zewnętrznej w drugiej połowie listopada nie miała wpływu na zachowanie rodziny pszczelej, ponieważ temperatura w centrum gniazda spadła o prawie 5ºC. Na brzegu gniazda pszczelego temperatura w listopadzie wahała się od 13,8 do 17,1ºC, a w grudniu wynosiła około 10ºC i była bardziej uzależniona od temperatury zewnętrznej (wykres 1.).
Temperatura około 10ºC na brzegu gniazda jest temperaturą krytyczną, poniżej której następuje drętwienie pszczół. Dlatego pszczoły będące w otoczce kłębu zimowego ciągle się wymieniają wchodząc w kłąb, gdzie pobierają pokarm i ogrzewają się.
Panująca w centrum gniazda temperatura około 20ºC pozwala rodzinie przetrwać zimę i wydłuża okres krystalizacji zgromadzonych zapasów, co ułatwia pobieranie pokarmu. Wpływ temperatury zewnętrznej na poziom temperatur w rodzinie pszczelej obrazuje dobowy przebieg temperatur (wykres 2.).
Temperatura zewnętrzna miała duży wpływ na poziom temperatury brzegu gniazda gdy wzrastała jej wartość, to automatycznie podnosiła się temperatura brzegu gniazda z 13 do 21ºC. Natomiast temperatura w centrum gniazda była najbardziej stabilna w ciągu doby (wykres 2.).
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
W przypadku prognozy ciepłej i bezdeszczowej pszczoły będą miały możliwość oblecieć się jeszcze przed zimą i oczyścić z pobranego pokarmu. Jeśli aura im na to nie pozwoli, to istnieje pewne niebezpieczeństwo przepełnienia jelita prostego przy przedłużającej się zimowli.
Całoroczna charakterystyka monitorowania mikroklimatu rodziny pszczelej systemem WMA wskazała, że parametry mikroklimatu ulegają zmianom, zarówno w ciągu doby, jak i w poszczególnych miesiącach roku. Na mikroklimat rodziny mają wpływ warunki atmosferyczne, pożytkowe, jak i konstrukcja ula.
Jednak należy pamiętać, że rodzina pszczela sama reguluje środowisko wewnątrz ula. Jest tylko kwestią, jaki rodzina poniesie koszt energetyczny na zapewnienie sobie właściwego mikroklimatu. Pszczelarz poprzez obsługę ula może te koszty energii zmniejszyć lub zwiększyć, wpływając na przeżywalność i poziom produkcji rodziny pszczelej.
mgr inż. Maciej Howis
Instytut Hodowli Zwierząt Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
mgr inż. Michał Berezowski
absolwent kierunku informatyka na Wydziale Elektroniki Politechniki Wrocławskiej
prof. dr hab. Piotr Nowakowski
Instytut Hodowli Zwierząt,Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
