Nowoczesna gospodarka Palmera

Nie da się ukryć, iż zainteresowanie pszczelarstwem znacząco wzrosło w ostatnich kilku latach. Na szczęście trend nie spowodował wzrostu liczby osób, które „trzymają” pszczoły lecz nie dbają o nie. Coraz więcej pszczelarzy podchodzi bardzo poważnie do tematu, jakim jest gospodarka pasieczna, poszukując jednocześnie odpowiedzi na niełatwe pytania i wypatrując na zachodzie sprawdzonych rozwiązań.
Chcąc czerpać korzyści z produkcji miodu, pszczelarz musi zwiększać liczbę rodzin, jednakże bez obniżania jakości, ponieważ słabe rodziny nie są produktywne. Mike Palmer, guru pszczelarstwa z Vermontu, który od 1974 roku zajmuje się pszczołami zawodowo, wprowadził w swojej pasiece przełomowe rozwiązanie pozwalające na jeszcze wydajniejsze gospodarowanie.

Początkowo źródłami dochodu Palmera były zyski z kontraktów na zapylanie sadów jabłoniowych w Vermoncie oraz wpływy ze sprzedaży pozyskiwanego miodu. Pierwotnie jego pasieka opierała się wyłącznie na ulach Langstrotha, zimowanych na dwóch korpusach.

fot. Dragos Iliescu

Straty po zimowli wynosiły około 10–15%, a co więcej, część rodzin okazała się niewystarczająco silna, aby pracować przy zapylaniu sadów. Rozwiązaniem, jakie stosował Palmer, było zimowanie znacznie większej liczby rodzin, niż wymagał tego kontrakt, a także masowe sprowadzanie pakietów z Florydy, co wiązało się z ogromnymi kosztami i nikłymi zyskami.

Właśnie to pchnęło Palmera do poszukiwania lepszej metody gospodarowania.

Czym jest nucleus?

Nucleus (nuc) to rodzaj ula odkładowego, który jeszcze nie jest zbytnio znany w Polsce, za to cieszy się ogromną popularnością za Atlantykiem. To nic innego, niż odkład pszczeli, a nazwa odnosi się zarówno do pomniejszonego ula odkładowego, w którym są zimowane owady, jak i do samej pomniejszonej rodziny.

Nucleusy koncentrują się głównie na królowej, będącej rdzeniem kolonii pszczelej (z łac. nucleus – jądro).

Przykładowy schemat ula odkładowego typu nucleus.

Dlaczego warto wybrać nucleusy?

Zamiast podawać wiosną słabej rodzinie cenny czerw i rozczarować się śmiercią matki latem, można zabić starą królową i zasilić rodzinę przezimowanym odkładem z nucleusa. Zabieg ten natychmiast wzmacnia rodzinę w sezonie i jednocześnie pozwala na wymianę matki.

Wystarczy podać jedynie 3 lub 4 ramki czerwiu i słaby ul zamieni się w silną rodzinę ze sprawdzoną matką i 8 do 9 ramkami czerwiu. Rezultaty mogą być zaskakujące. Mimo, iż rozwiązanie to może początkowo wywoływać obawy, Palmer udowadnia, iż jest ono znacznie wydajniejsze i przynosi widocznie większe zyski niż zimowanie w zwykłym ulu.

Jak zimować nucleusy?

Odkłady do zazimowania powinny składać się z:

• 1 ramki wygryzających się pszczół,
• 1 ramki miodu,
• 1 ramki pierzgi,
• 1 ramki węzy oraz matecznika na wygryzieniu lub młodej matki w klateczce.

Można więc powiedzieć, że nuc Palmera służy w pewnym sensie za ulik weselny. System ten podobny jest do gospodarki Leszka Stępnia (Polbart).

Matki w nucleusach Palmera zaczynają czerwić z początkiem sierpnia. Oczywiście powinniśmy być przygotowani na różne okoliczności i wypadki, więc należy mieć więcej matek niż nucleusów. Przez sierpień do połowy września Palmer podkarmia odkłady jedynie syropem 1:1, aby nie ograniczyć matki w czerwieniu.

Potem przechodzi na syrop 2:1, który podaje tak długo, jak długo trwają loty i karmienie jest możliwe. Czasami zdarza się, iż pszczoły pobierają tylko galon (niewiele ponad 4 litry), a czasami przy długiej, ciepłej jesieni aż 3 galony syropu. Według Palmera zimowla nucleusów jest możliwa, jeżeli pszczoły pobiorą ponad 1,5 galona (około 6 litrów) syropu.

Zimowanie nucleusów odmieniło gospodarkę pasieczną Palmera – wybrał on lepszą drogę dla siebie i swoich pszczół. Zaledwie kilka lat po wprowadzeniu nowego planu zarządzania pasieką zbiory miodu wzrosły o 100%. I to jest różnica, która powinna motywować.

Jak twierdzi, jego pszczoły są silniejsze wiosną, zdrowsze i bardziej produktywne, a on posiada podstawy do rozbudowywania kolonii. Mike uważa, że nucleus pozwala na pewnego rodzaju selekcję naturalną.

Czym są Beebombs?

Niezależnie czy pszczelarstwo to hobby, czy źródło dochodu, warto zoptymalizować pracę w pasiece, powiększyć dochody i pogłowie pszczół. Jednak to możliwe jedynie wtedy, gdy mądrze podejdzie się do tematu gospodarki pasiecznej i sięgnie po sprawdzone rozwiązania.

Paulina Witkowska
Pasieka „Pod Wiatrakiem”
Zródło: Better Way artykuł Mike’a Palmera, American Bee Jurnal, 2013

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"