Co zamiast dymu?
Komunikacja w rodzinie pszczelej
Społeczeństwo nie może dobrze funkcjonować bez należytej komunikacji pomiędzy jego poszczególnymi jednostkami. Te różne relacje międzyludzkie oparte są na wymianie wizualnych informacji, kontakcie fizycznym czy przekazywaniu dźwięku i smaku. Podobnie zachowują się pszczoły , które zaliczają się do zwierząt wykazujących zachowanie socjalne.
Prawidłowe funkcjonowanie rodziny pszczelej zależy od sprawnej wymiany informacji pomiędzy poszczególnymi pszczołami, między pszczołami a czerwiem, pomiędzy robotnicami a matką oraz pomiędzy poszczególnymi osobnikami a środowiskiem zewnętrznym. Bardzo ważną rolę odgrywają oczywiście wszystkie formy komunikowania się pszczół.
Doskonałym tego przykładem są...
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Zapach- przede wszystkim
Pszczoły przebywające w ulu wyczuwają wszystkie charakterystyczne dla niego zapachy. Ul zawiera zapach matki i innych pszczół oraz czerwiu, wosku, nektaru, pyłku, propolisu i miodu. W zależności od stadium zaawansowania rozwoju zmienia się też zapach larw i poczwarek a czerw porażony chorobami również zmienia zapach.
W sytuacji gdy występuje zagrożenie ,robotnice pszczoły miodnej bardzo aktywnie bronią swojego gniazda, ponieważ wejścia do ula stale strzeże grupa robotnic zwana strażniczkami. Jeżeli zostaną zaniepokojone, przyjmują charakterystyczną postawę i wydzielają feromony alarmowe. Te substancje informują pozostałe robotnice o obecności wroga i skłaniają je do ataku. Pszczoły oprócz tego że wykorzystują wzrok i najchętniej atakują włochate, ciemne i kontrastowo ubarwione obiekty , które gwałtownie się poruszają to przy rozpoznawaniu celu ataku kierują się także węchem .
Zaniepokojone pszczoły krążą oczywiście wokół potencjalnej ofiary wydając przy tym charakterystyczne brzęczenie. Jeżeli dojdzie do użądlenia to pozostawione w ciele ofiary żądło jest źródłem dużych ilości feromonów alarmowych wskazując innym robotnicom cel ataku.
Rola dymu
Na ataki pszczół najbardziej narażeni są pszczelarze. Aby zmniejszyć ryzyko użądlenia od dawna używają dymu, ponieważ w obecności dymu robotnice napełniają swoje wola miodem i stają się mniej agresywne. Ponadto na wylotku zmniejsza się ilość robotnic i spada ich wrażliwość na obecność feromonów alarmowych. Mechanizm działania dymu na pszczoły próbowano wyjaśnić tym, że robotnice z pełnym wolem mają trudności z użądleniem.
Okazało się jednak, że pszczoły, które wypełniły wole, pod wpływem innych niż dym bodźców są wciąż agresywne. Ponadto, niektóre robotnice nie opróżniają wola napełnionego pod wpływem dymu przez następne dwie godziny, a pomimo to, agresja szybko powraca z chwilą zniknięcia dymu. Właśnie dlatego w celu uspokojenia pszczół podkurzanie należy dość często powtarzać. Jeżeli pszczoła obciążona wypełnionym wolem wciąż jest zdolna do użądlenia to musi działać inny mechanizm, wyjaśniający zachowanie się pszczół.
Kluczem do wyjaśnienia...
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
A może zamiast dymu coś innego?
Dalsze badania tego zagadnienia doprowadziły do odkrycia przez autorów pewnych substancji, które szczególnie aktywnie blokują receptory węchu pszczół i posiadają podobne właściwości jak dym.
Dotychczasowe eksperymenty wykazują, że...
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Czas pokaże, czy zamiana podkurzaczy na rozpylacze przyjmie się w skomplikowanym, specyficznym i tradycjonalnym „światku” pszczelarskim
Mgr inż. Lek wet Tadeusz Czosnek
Lek med. Tadeusz Jakub Czosnek
