Prawie wszystko o mrówkach, cz. 1.

fot.© Teresa Kobiałka

Życie mrówek i ich znaczenie jest mało znane szerszemu ogółowi pszczelarzy. Ze względu na skąpą informację i może zbyt jednostronne własne obserwacje, wielu pszczelarzy może mieć błędny pogląd o tych owadach.

Najlepszym tego dowodem jest fakt, iż niektóre starsze podręczniki i czasopisma pszczelarskie wyrażają opinie, że mrówki to wrogowie pszczół i zaleca się rożne sposoby walki z nimi – aż do zupełnej ich zagłady przez zniszczenie mrowisk.

Jeżeli jednak wnikliwie i skrupulatnie przyjrzymy się życiu mrówek, to zaczynamy powątpiewać, czy rzeczywiście mrówki są wrogami pszczół? Aby na to odpowiedzieć, należy przede wszystkim wspomnieć, że jest bardzo dużo gatunków mrówek o charakterystycznych cechach odróżniających je miedzy sobą oraz chociażby pobieżnie poznać życie mrowiska.

Życie mrowiska

Nasze mrówki polne budują gniazda w ziemi. Składają się z wielu korytarzy i chodników rozgałęzionych we wszystkich kierunkach. Często też gniazda są budowane pod kamieniami, obok których usypywane są ziemne kopce.
Wielkie gniazda mrówki leśnej – rudnicy składają się z głównej części umieszczonej pod ziemią i z dużego naziemnego kopca. Kopce zbudowane są z zeschłych liści, igliwia i innych starannie dobranych części roślin. W mrowisku występują trzy rodzaje mrówek: jedna lub kilka królowych, samce oraz stanowiące większość robotnice.

Królowa jest...

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Mrówki w pasiece

Spośród rozmaitych gatunków mrówek zamieszkujących rożne środowiska, w pasiece spotyka się małe czarne mrówki, pospolicie zwane ogrodowymi. Pasieki położone na skraju lasu lub wywiezione na pożytki leśne odwiedzane są przez duże, rude mrówki leśne.

Pszczelarza zazwyczaj...

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

fot.© Milan Motyka

Masowemu pojawieniu się mrówek w pasiece sprzyja nieporządek w pasiece. Do rabunku w pasiece, jak też i do pojawienia się mrówek stwarza okazje zwykle sam pszczelarz przez rozlewanie syropu, zostawianie okruchów miodu i plastrów w pasiece, przez pozostawianie na ziemi zmiotek zawierających cząsteczki miodu lub cukru. Te i inne okazje pozwalają mrówkom zakosztować łatwego „chleba”.

Do pasieki ściąga mrówki słodycz i martwe pszczoły zalegające przed wylotami uli. Brak porządku w pasiece umożliwia mrówkom zakładanie mrowisk na pasieczysku a nieraz także w ulach.

Na zaniedbanym zarośniętym pasieczysku mrowiska pojawiają się często niedostrzeżone przez pszczelarza. Na chwastach pojawiają się rożne drobne owady – szkodniki roślin, które są pożerane przez polujące na nie mrówki.

Jeżeli jeszcze przed wylotami uli mrówki napotykają wyrzucone larwy i na wpół żywe pszczoły – znajdują tam doskonale warunki do zakładania swoich gniazd. Najczęściej zakładają je pod cegłami lub płytami, na których ustawione są ule, lub pod deską (względnie papą) przed wylotami uli ułożoną przez niektórych pszczelarzy, aby nie rosła trawa.

Jeżeli ule są stare i spróchniałe lub nieszczelne, przenoszą się wtedy do uli zakładając gniazda między ich podwójnymi ścianami lub ścianą boczna i matą, a nawet pod górną poduszką, jeżeli nie często zagląda się do uli. Wyrzucają one izolację, co zwiększa wilgotność w ulach.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Jan Plewa

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"