Koniczyny

Polepszanie bazy pożytkowej poprzez rośliny uprawne

Planując poprawienie bazy pożytkowej dla pszczół, aby jednocześnie umożliwić im prawidłowy rozwój oraz jeszcze coś z tego „uszczknąć” w postaci miodu, należy zastanowić się co siać, na jakich glebach oraz jaki będzie miało wymierny efekt nasze działanie. Jednymi z bardziej znanych roślin uprawnych dających pożytek pszczołom są koniczyny. To właśnie im poświęcony został niniejszy artykuł.

Koniczyna biała

fot.© Maria i Eugeniusz Sapiołko

Trifolium repenes

Jest mało wymagająca, jeśli chodzi o glebę i nadaje się do zasiewu na terenie całego kraju, gdzie bez problemu znakomicie rośnie i nektaruje. Nie udaje się tylko w zasiewie na jałowych, zbyt suchych ziemiach i piaskach.

Przedsiewne zwapnowanie podłoża oraz zasilenie go borem wpływa korzystnie na wzrost, krzewienie się oraz nektarowanie koniczyny białej. Nektar jest bardzo łatwo dostępny dla pszczół a wydajność miodowa zwarcie rosnącej koniczyny na plantacji potrafi przekroczyć 110 kg z hektara.

Koniczyna czerwona

Trifolium pratense

Roślina typowo pastewna, w wielu zakątkach kraju siana głównie dla wypasu bydła. Ma ona jednak spore znaczenie miododajne. Przy zasiewie, który wynosi minimum 60 główek na m2 potrafi w sprzyjających warunkach dać do 100 kg miodu z hektara, przy zasiewie przekraczającym podaną wcześniej ilość główek kwiatowych na m2 oraz w sprzyjających warunkach pogodowych można uzyskać nawet do 180 kg miodu z hektara zasiewu.

Dla pszczół obecnie utrzymywanych w pasiekach, szczególnie „Krainek”, jest jednak niewiele znaczącą rośliną, gdyż zbyt krótki języczek uniemożliwia pszczołom sięgnięcie po nektar i tylko w wyjątkowo sprzyjających warunkach atmosferycznych, gdy wydzielanie nektaru jest bardzo obfite mogą te pszczoły do niego się dostać.

By uzyskać obfite kwitnienie i prawidłowy rozwój koniczyny czerwonej, konieczne jest wapnowanie ziemi w okresie jesiennym poprzedzającym wiosenny zasiew. Nie należy nawozić zbytnio potasem, gdyż powoduje to zwiększenie masy liściowej przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości główek kwiatowych na metrze kwadratowym.

Przy podłożach wapiennych lub obficie wapnowanych należy razem z nawozem fosforowo-potasowym podać bor (ok. 3 kg/ha). Koniczyna czerwona dorasta do 50 cm wysokości, kwiaty są przeważnie po dwa na jednej łodydze okrągłe lub jajowate, jasnopurpurowe, przyjemnie pachnące. Liście eliptyczne lub jajowate, plamiste.

Koniczyna białoróżowa (szwedzka)

Trifoilium hibridum

fot.© Renata Łacek

Zaraz po koniczynie białej jest ona podstawową rośliną dającą pszczołom spore ilości nektaru. Wydajność miodowa w regularnym zasiewie waha się od 80 do nawet 120 kg z hektara.

Świetnie udaje się ona na nisko trawiastych, wilgotnych łąkach oraz gruntach uprawnych, które są „zbyt mokre” dla koniczyny białej i czerwonej.

Jako jedyna z koniczyn świetnie nektaruje, mimo nawet znacznego zacienienia. Jest również najbardziej mrozoodporna. Miód uzyskany z koniczyny białoróżowej jest jasnożółtego koloru, o aromatycznym zapachu.

Nawożenie stosujemy identycznie jak dla koniczyny białej, jednak przy wiosennym wysiewie należy do ziaren koniczyny szwedzkiej dodać jęczmienia lub owsa jako roślin ochronnych.

Koniczyna perska

Trifolium resupinatum

Jest to głównie odmiana paszowa koniczyny, szczególnie ceniona dla cieląt, drobiu, trzody oraz bydła mlecznego. Nie oznacza to jednak, iż nie jest ona rośliną miododajną, wręcz przeciwnie. Kwiaty tej koniczyny są w odcieniu różu do fioletu i bardzo intensywnie wydzielają nektar.

Wydajność miodowa koniczyny perskiej sięga 90 kg z hektara. Dorasta ona do nawet 70 cm wysokości jednak preferuje gleby cieplejsze, żyzne, dostatecznie wilgotne, bez zacienienia. Jest mało odporna na suszę i w naszych warunkach klimatycznych przeważnie uprawiana jest jako roślina jednoroczna. Wymaga gleby wilgotnej, ciepłej oraz silnie nasłonecznionej.

Inkarnatka

Trifolium incarnatum

Zwana również koniczyną szkarłatną lub krwistoczerwoną. Gatunek jednoroczny, miękko owłosiony, częściowo mrozoodporny. Główki kwiatostanów mają do 5 cm długości i 2 cm średnicy, o krwistoczerwonym kolorze. Nektar jest dla pszczół bardzo łatwo dostępny, dzięki czemu jest chętnie przez te owady odwiedzana.

W cieplejszych rejonach kraju może być wysiewana na zimę, w mieszance z osłoną w postaci żyta, w zimniejszych rejonach kraju siejemy ją wiosną. Nie rośnie dobrze na glebach podmokłych i kwaśnych. Przy zasiewie by uzyskać efektywny zbiór nektaru z inkarnatki należy międzyrzędzia zaplanować, co 15 cm. Świetnie nadaje się do podsiewania w wymarznięte miejsca innych koniczyn, gdzie ładnie się rozkrzewia i zdecydowanie uzupełnia braki po bezśnieżnej a mroźnej zimie. Niekoszona regularnie po przekwitnięciu szybko dziczeje.

Przemysław Grobelny
nick z Forum Pasieki Ambrozja: Cordovan
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"