Łąkę kosi się wówczas, kiedy jej najbardziej żal.
Ludowa sentencja
Łąka - nieocenionym warsztatem pszczelej pracy
Bazę pożytkową dla pszczołowatych stanowi roślinność dostarczająca tym owadom pyłku kwiatowego, nektaru i spadzi. Zasób występujących w przyrodzie surowców pochodzenia roślinnego wykorzystywanych przez pszczołowate jako pokarm oraz służących im do wytwarzania miodu i pierzgi określa się mianem pszczelego pożytku. Są to rośliny pyłkodajne i nektarodajne, spadziodajne lasów, łąk, pól uprawnych oraz ogrodów kwiatowych i warzywnych, parków, przydroży, nieużytków.
fot.© Milan Motyka
Wyróżnia się pożytki leśne, łąkowe, polne i pożytki osiedlowe. Wg Bornus 1989, 1998 dla pszczelarstwa najważniejsze są te gatunki roślin i te zbiorowiska, które zajmują większe powierzchnie gruntów. Zależnie od pory występowania pożytek pszczeli dzieli się na wiosenne, letnie – główne i jesienne, czyli późne.
Mówi się również o pożytkach podtrzymujących tj. pozwalających pszczołom na przetrwanie, o pożytkach rozwojowych, które umożliwiają mniej lub bardziej harmonijny rozwój rodzin pszczelich oraz pożytkach głównych, które zapewniają pszczelarzowi zbiór miodu.
Za najważniejsze uważa się te zbiorowiska, które zajmują duże powierzchnie. W XVI-XVIII wieku panowała powszechnie opinia – podzielana przez Polaków i cudzoziemców, że ziemie polskie stanowią jedną wielką pasiekę.
Zasięg produktywnego lotu pszczół szacuje się do 1,5 km a dalej do 2 km. Powierzchnia koła o takim promieniu, czyli powierzchnia pastwiska pszczelego wynosi od ok. 700 do 1200 ha. W celu zapewnienia harmonijnego rozwoju rodzin pszczelich i zbiorów miodu ważne jest orientowanie się w wielkości zasobów surowca miodowego na pastwisku pszczelim.
KALENDARZ KWITNIENIA ROŚLIN ŁĄKOWYCH - wg Szafera
W okolicach, gdzie przebieg pożytków w ciągu sezonu zbliżony jest do idealnego (tzn. od wczesnej wiosny następuje ich stopniowe nasilenie aż do pożytku głównego, następnie ma miejsce stopniowy spadek do jesieni), wystarczy ocenić zasoby całoroczne. Do oceny tej konieczna jest znajomość wielkości powierzchni zajmowanej przez rośliny miododajne występujące w zasięgu lotu pszczół oraz wydajność miodowa tych roślin.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Jednakże ilości pyłku i nektaru, jakie są potencjalnie możliwe do pozyskania z nich przez pszczołowate, zależą od wielu czynników, który w efekcie wyznacza pozyskiwanie miodu łąkowego.
Ruń łąk trwałych wykazuje duże zróżnicowanie ilościowe i jakościowe w okresie wegetacji. Różny jest w niej udział poszczególnych gatunków. Różna jest pora i czas kwitnienia (kwiatów i kwiatostanów) roślin nektarodajnych i pyłkodajnych.
Poniżej przedstawiam rycinę roślin łąkowych cennych dla pszczołowatych (czas kwitnienia podany przez Szafera). Różny jest pyłkowy i nektarowy potencjał gatunków ziół. Zróżnicowana jest też zawartość monosacharydów w kwiatach roślin łąkowych. Niewątpliwie różna jest też ich atrakcyjność dla pszczołowatych wyrażona oblatywaniem.
Oblatywanie kwiatów przez pszczoły
Na oblatywanie kwiatów roślin przez pszczoły składa się szereg czynników przyrodniczych. Wzrost temperatury powyżej optymalnej zmniejsza nektarowanie, a przy temperaturze powyżej 35°C zupełnie ustaje. Nektar wydzielany jest obficie, kiedy wilgotność powietrza jest dostatecznie duża.
Suche powietrze chłonie wilgoć i wysusza nie tylko nektar w kwiatach, ale przyczynia się także do większych strat wody w całej roślinie. Nektarowanie ustaje, gdy wilgotność powietrza spadnie poniżej wartości krytycznej, różnej dla różnych roślin.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Znikają pszczoły i zapylane przez nie kwiaty – alarmują naukowcy, dlatego też nieoceniona jest także rola łąk jako środowiska bytowania dziko żyjących pszczołowatych, zwłaszcza trzmieli.
dr inż. Zofia Kaczmarek
