UWAGA! Artykuł pochodzi ze starych wydań Pasieki. Część wiedzy może być już nieaktualna.
Pamiętaj by zawsze sprawdzić informacje w nowszych numerach "Pasieki". Wiele informacji z zakresu leczenia pszczół lub gospodarki pasiecznej uległo zmianie. Informacje zawarte w tym artykule utrzymujemy na stronie w ramach archiwizacji wiedzy pszczelarskiej.
Kiślica, czyli zgnilec europejski, łagodny
Kiślica jest zakaźną i zaraźliwą chorobą przewodu pokarmowego czerwiu otwartego i zasklepionego, wywoływaną przez wiele gatunków bakterii. Najważniejszym czynnikiem patogennym jest bakteria Melissococcus pluton, powodująca zamieranie larw, natomiast inne bakterie (Achromobacter euridice, Streptococcus faecalis, Bacillus alvei i inne) są odpowiedzialne za powikłania procesu chorobowego.
Do zakażeń zdrowych rodzin kiślicą może też dochodzić
za pośrednictwem wodopojów. fot.© Milan Motyka
Bakterie M. pluton w martwym czerwiu i miodzie wykazują żywotność przez około 1 rok, a giną w temperaturze 79°C. Inne bakterie żyją w przewodach pokarmowych pszczół jako saprofity lub występują naturalnie w przyrodzie.
Do zakażenia dochodzi na skutek karmienia czerwiu zanieczyszczoną bakteriami mieszaniną miodu i pyłku. Zarazek rozmnaża się masowo w przewodzie pokarmowym larwy. Część larw zamiera, część przechodzi dalsze przeobrażenia.
Przeobrażające się larwy wydzielają ciecz, w której znajdują się duże ilości zarazków i rozprowadzają ją na ścianach komórek. Pszczoły wychowywane później w takich plastrach zakażają się drogą doustną w momencie wygryzania, a gdy po paru dniach stają się karmicielkami, przekazują zarazki wraz z mleczkiem młodym larwom. Od momentu zakażenia młodszych larw choroba zaczyna się gwałtownie szerzyć.
Zakażone larwy matowieją i żółkną, przez oskórek larwy prześwituje układ tchawkowy i białe skupiska bakterii w jelicie środkowym. Następnie larwa na skutek silnych ruchów zmienia położenie w komórce na zupełnie nienaturalne: jest poskręcana w korkociąg lub leży na jednej ścianie komórki; może też być przymocowana do dna komórki jednym końcem.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Postać łagodna może ustąpić po podkarmieniu chorej rodziny lub po wystąpieniu pożytku. Jednak nawet takiej postaci choroby nie można lekceważyć, ponieważ może się ona przerodzić w postać ostrą.
Kiślicę łatwo rozpoznać ze względu na wyżej opisane charakterystyczne objawy, przede wszystkim zapach. Ze względu na dziurawienie zasklepu na zamarłym czerwiu może być mylona ze zgnilcem złośliwym i chorobą woreczkową.
Jednak czerw zamarły na zgnilec złośliwy ma zupełnie inny zapach (kleju stolarskiego) i daje się wyciągać w długie, cienkie nitki, natomiast przy chorobie woreczkowej czerw przyjmuje postać brązowego woreczka z widoczną segmentacją, wypełnionego płynem.
Można też pomylić kiślicę z zaziębieniem czerwiu, ale czerw zaziębiony zamiera najczęściej na skrajnych komórkach plastra i giną głównie poczwarki, u których ciemnieją oczy. W każdym przypadku podejrzenia kiślicy należy wykonać badanie laboratoryjne czerwiu.
Rozwój choroby prawie zawsze spowodowany jest czynnikami środowiskowymi: ochłodzeniem gniazda, brakiem pokarmu, znacznym ubytkiem pszczół dorosłych. Nierzadko przyczynia się do tego sam pszczelarz, przesadnie poszerzając gniazdo wiosną, zwłaszcza w okresach niepogody i ochłodzeń.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Zwalczanie łagodnej (kwaśnej) postaci kiślicy można ograniczyć do zmniejszenia gniazd i podkarmienia rodzin. Plastry z rodzin, które chorowały należy przetopić. Natomiast przy postaci ostrej (cuchnącej) stosuje się zabieg polegający na przesiedleniu na węzę z przegłodzeniem, identycznie jak przy zwalczaniu zgnilca złośliwego. Ule po chorych rodzinach, sprzęt, pasieczysko oraz odzież należy odkazić. Wosk wytopiony z plastrów nadaje się tylko na świeczki, a miód do przerobu.
Nie wolno go używać do karmienia pszczół nawet po
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Sławomir Trzybiński
<?php $pas='2012nr4str10'; $pasCov='images/stories/Pasieka/2012_4/Pasieka_2012nr04_[54].jpg'; include('./goto/art_footer.php'); ?>
