Działania pszczelarza w powiązanych ze sobą problemach sezonowych
Staram się na bieżąco śledzić tematy na forach pszczelarskich. Stwierdziłem ostatnio, że często powtarzają się pytania związane z pracą pszczół w sezonie. Początkujący pszczelarze niepokoją się, gdy pszczoły nie odbudowują poddanych im ramek z węzą. Mają też wątpliwości, kiedy ujrzą mateczniki i nie wiedzą, co należy z nimi zrobić. Postanowiłem rozjaśnić powtarzające się co roku problemy i nakierować młodych adeptów pszczelarstwa do odpowiedniego działania w pasiece.
Nie mam zamiaru opisywać pory i poddawania ramek z węzą, lecz udzielić rozbudowanej porady w kilku konkretnych przypadkach. Zacznę od opisania sytuacji i rozwiązania problemu, kiedy pszczoły nie chcą odbudować ramek z węzą (nie ważne czy są poddane pierwszy czy kolejny raz). Możliwymi przyczynami takiego zaniechania jest:
- utrata matki,
- niewielkie pożytki lub ich całkowity brak,
- załamanie pogody,
- infekcje chorobowe,
- słabe rodziny,
- obecność w ulu nieunasienionej matki,
- woszczarki mogą być zajęte sprawowaniem opieki nad czerwiem,
- niedostateczna ilość młodych pszczół.
Bezkrólewie
Kiedy ramki z węzą nie są odbudowane po upływie dłuższego czasu, należy sprawdzić czy nie panuje w ulu bezkrólewie. Jeśli nie widzimy świeżego czerwiu, a także nie możemy odnaleźć matki (a nie ma mateczników ratunkowych), proponuję przełożyć z innej rodziny ramkę z czerwiem otwartym, najlepiej ze świeżymi jajeczkami (proszę zwrócić uwagę czy nie przenosi się przypadkowo matki z tego ula).
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Gdy nie ma pożytku
Pszczoły nie odbudowują także ramek, gdy nie ma w okolicy pożytku, albo jest on stanowczo za słaby. Pszczoły nie są wtedy zmobilizowane i nie mają potrzeby powiększania gniazda. Można je zmotywować do budowania plastrów poddając porcje syropu cukrowego, jednak należy wtedy zrezygnować z miodobrania.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Choroby
Kiedy mamy do czynienia z chorobami w ulu, nadrzędnym i uniwersalnym zabiegiem w przypadku wszelkich infekcji jest oczywiście ścieśnienie, ocieplenie gniazda (wycofanie nieodbudowanej węzy) oraz rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.
Innym przypadkiem jest spowolniony rozwój rodziny i osłabienie. Tutaj należy wspomagać rój poprzez dokładanie ramek z czerwiem z innych rodzin bądź przez zaopatrywanie słabych pszczół pokarmem. Nie należy poddawać węzy do słabych rodzin.
Celem poddania węzy jest rozładowanie nastroju rojowego, a także poszerzenie przestrzeni gniazdowej w silnym roju. W tym wariancie należy wpierw doprowadzić słaby rój do siły.
Obecność w ulu nieunasienionej matki
Pszczoły nie budują też świeżych plastrów w przypadku nieunasienionej matki. Ten aspekt łączy się z innym problemem. Chodzi o złapaną lub otrzymaną rójkę, w której matka nie czerwi. Często taka rójka to drużak lub trzeciak, w którym młoda matka jest nieunasieniona.
Należy poczekać, aż wyleci na lot godowy i zacznie
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Trzy typy mateczników
Innym ważnym i powiązanym zagadnieniem jest umiejętność rozróżniania mateczników. Ich klasyfikacja opiera się na trzech typach: rojowych, cichej wymiany i ratunkowych. Często pszczelarze, zwłaszcza początkujący, nie wiedzą jak postępować w przypadku zauważenia któregoś z ww. rodzajów.
Mateczniki rojowe charakteryzują się tym, że występują grupowo, zazwyczaj na skrajach, brzegach plastra. Są zlokalizowane tuż przy listewkach ramki. Może być ich nawet kilkanaście. Kołyski matek rojowych należy wyłamać! W przeciwnym razie rodzina się wyroi. Cechą charakterystyczną drugiego typu mateczników jest to, że matecznik cichej wymiany występuje pojedynczo, zazwyczaj na środku plastra.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
W środku sezonu można pozwolić pszczołom na wychów nowej królowej, można też zerwać mateczniki i poddać zakupioną nową matkę. Jesienią natomiast, kiedy zakup królowej jest utrudniony, można wyłamać mateczniki i połączyć bezmateczną rodzinę z innym rojem. Mateczniki ratunkowe występują hurtowo na środku plastrów.
Mam nadzieję, że po przeczytaniu mojego artykułu, każdy pszczelarz będzie wiedział, jak reagować w nietypowych sytuacjach w pasiece.
Piotr Nowotnik
<?php $pas='2012nr4str14'; $pasCov='images/stories/Pasieka/2012_4/Pasieka_2012nr04_[54].jpg'; include('./goto/art_footer.php'); ?>
