Z artykułu dowiesz się m.in.:

• jakie zmiany dotyczące znakowania miodu niedługo wejdą w życie;
• jakie dane powinna zawierać etykieta miodu z dodatkami;
• czy miód przeznaczony na prezent lub dodawany jako gratis musi być opatrzony etykietą.

Etykietowanie miodu

Na łamach „Pasieki” poruszaliśmy już temat etykietowania miodu, jednak od tego czasu pojawiły się nowe regulacje prawne, jak również nowe wątpliwości dotyczące tego, jakie informacje powinny się znaleźć na etykiecie. Postanowiliśmy zatem ujednolicić aspekty związane z etykietowaniem miodu. W artykule tym zebraliśmy wszystkie najważniejsze kwestie dotyczące etykietowania miodu wynikające z przepisów prawa. Po pierwsze wskażemy, co bezwzględnie na etykiecie miodu znaleźć się musi oraz jak te informacje poprawnie zaprezentować. Poruszymy również kwestie informacji, których wskazanie na etykiecie jest fakultatywne. Ponadto opiszemy również problem etykietowania miodu nieprzeznaczonego do sprzedaży dla konsumentów.

Poprawne skonstruowana etykieta miodu to nie tylko doskonała reklama sama w sobie, ale przede wszystkim pewność, że nie zostaniemy pociągnięci do odpowiedzialności np. za wprowadzenie konsumenta w błąd, czy za nieprawidłowe oznaczenie miodu. Dlatego też warto zapoznać się z poniższymi kwestiami.

Obligatoryjne informacje, które muszą znaleźć się na etykiecie miodu

W zakresie informacji, które koniecznie na etykiecie miodu znaleźć się muszą, należy w pierwszej kolejności sięgnąć do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych¹. Zgodnie z §15 ust. 2 przywołanego aktu na etykiecie miodu bezwzględnie znaleźć się musi:

1. pełna nazwa rodzaju i odmiany miodu (w tym przypadku należy pamiętać o rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu² gdzie w §2 i 3 wskazano odmiany miodu i tym nazewnictwem należy się posługiwać). Warto pamiętać, że pełną nazwę rodzaju i odmiany miodu można na etykiecie zastąpić słowem „miód”. Powyższe nie będzie miało jednak zastosowania do miodu przefiltrowanego, miodu sekcyjnego, miodu z plastrami i miodu piekarniczego (przemysłowego).
2. kraj pochodzenia – należy zwrócić uwagę, że od 18 kwietnia 2024 r.³ w przypadku miodów zebranych w kilku państwach należy wymienić na etykiecie nazwy owych państw, bowiem przepis mówiący o możliwości zastosowania któregoś z poniższych zapisów zostanie zmieniony:
   • „mieszanka miodów pochodzących z UE” albo
   • „mieszanka miodów niepochodzących z UE”, albo
   • „mieszanka miodów pochodzących z UE i niepochodzących z UE”.

Kolejny akt prawny, który narzuca, jakie informacje powinny się znaleźć na etykiecie miodu to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011⁴, zgodnie z którym dodatkowo należy umieścić takie informacje jak:

1. ilość netto miodu w opakowaniu;
2. data minimalnej trwałości – w przypadku miodu należy stosować sformułowanie „Najlepiej spożyć przed końcem…” albo „Najlepiej spożyć przed…”. Po tym drugim sformułowaniu wskazujemy w kolejności dzień, miesiąc i rok. W przypadku, jeżeli trwałość produktu przekracza 3 miesiące, ale nie przekracza 18, wystarczy wskazać kolejno miesiąc i rok, natomiast jeżeli trwałość przekracza 18 miesięcy wówczas wystarczy wskazać jedynie rok (a więc ten zapis jest adekwatny do miodu, który jest produktem długoterminowym). W tych przypadkach należy użyć sformułowania „Najlepiej spożyć przed” (ponieważ zapis „Należy spożyć przed końcem” jest stosowany tylko wówczas, jeśli data minimalnej trwałości zawiera zapis z oznaczeniem dnia). Warto zaznaczyć, że data minimalnej trwałości może być np. zamieszczona na zakrętce słoika albo na dnie słoika, wówczas na etykiecie obok sformułowania „Najlepiej spożyć przed…” należy wskazać miejsce na opakowaniu, gdzie data się znajduje, np. „data minimalnej trwałości znajduje się na zakrętce słoika”;
3. jak przechowywać miód, jeżeli wymagane są jakieś specjalne sposoby przechowywania, które wpływają np. na zachowanie danych właściwości miodu;
4. nazwa lub firma podmiotu odpowiedzialnego za miód. Nie zawsze musi to być pszczelarz, może to być np. podmiot pakujący miód albo podmiot, który zakupił miód od pszczelarza i zamierza sprzedawać go pod swoją nazwą (w tej sytuacji konieczne jest ustalenie sprzedaży takiego miodu z pszczelarzem, od którego się go kupuje).

Miód z dodatkami

Ostatnio bardzo popularne i jednocześnie doceniane przez konsumentów zwłaszcza ze względu na walory smakowe są miody z dodatkami np. owoców czy orzechów. Należy jednak zaznaczyć, że poza informacjami, o których mowa była powyżej na etykiecie tych miodów należy obowiązkowo wskazać dodatkowe informacje.

Zanim jednak o informacjach na etykiecie, warto wspomnieć o kwestii nazewnictwa takich miodów z dodatkami. Oczywiście aktualne pozostają zasady związane z odmianami miodu i wynikająca z tego nomenklatura. Jeżeli natomiast chodzi o dodatki, to tutaj należy kierować się zasadą obiektywizmu. To znaczy nazywać produkt zgodnie z jego składem. Jeżeli do naszego miodu chcemy dodać maliny, to możemy nasz końcowy produkt nazwać „miód z malinami” lub „miód z dodatkiem malin”. Jeżeli nasze maliny miały postać liofilizowaną, to tę kwestię również można uwzględnić w nazwie. Do naszego miodu możemy również dodać więcej niż jeden owoc jak np. borówki, maliny i jagody leśne (botanika). W takiej sytuacji nieadekwatnym i jednocześnie nieuczciwym będzie nazwanie miodu „miód z maliną”, ponieważ jest ona jedynie jednym z kilku dodanych owoców, podczas gdy u konsumenta taka nazwa będzie budziła przeświadczenie, jakoby w składzie znajdowała się jedynie malina. W takim przypadku bardziej adekwatne będzie nazwanie miodu np. „miód z owocami leśnymi”.

Powyższe zasady znajdą zastosowanie do każdego dodatku smakowo-aromatyzującego, który zamierzamy dodać do miodu, mogą to być również np. orzechy, przyprawy (np. imbir czy cynamon), kakao.

`Pamiętać należy, że aby móc dany produkt określić nazwą „miód”, to miód właśnie powinien stanowić podstawę składu. Owoce czy orzechy powinny być jedynie dodatkiem.

Prezentacja informacji na etykiecie

Informacje prezentowane na etykiecie muszą być przede wszystkim czytelne dla konsumenta, tak aby bez problemu każdy mógł się z nimi zapoznać. Należy mieć na uwadze, że na kwestię czytelności składają się takie elementy jak rozmiar czcionki, odstępy między literami, odstępy między wierszami, grubość linii pisma, barwa czcionki, rodzaj czcionki, stosunek szerokości liter do ich wysokości, powierzchnia materiału oraz kontrast między pismem a tłem.

Czytelność etykiety należy ocenić obiektywnie. To na podmiocie odpowiedzialnym za miód spoczywa obowiązek takiego dobrania czcionki i jej koloru, aby nie narazić się na zarzut nieczytelności informacji. Oczywiście nie ma przepisu, który wskazywałbym albo ograniczał kwestie grafiki etykiety. Zgodnie jednak z art. 13 ust 2 i 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 wysokość rozmiaru czcionki powinna wynosić co najmniej 1,2 mm. W przypadku jednak opakowań, których największa powierzchnia ma pole mniejsze niż 80 cm², wysokość rozmiaru czcionki powinna wynosić co najmniej 0,9 mm.

Poza samą czcionką należy jeszcze skupić się na grafice całej etykiety. Jeżeli nasz produkt to miód wielokwiatowy czy taki, w którym nie da się wskazać jednej rośliny, z której pochodzi, jako głównego motywu wówczas na etykiecie miodu nie powinniśmy prezentować np. wrzosu. Takie działanie może być postrzegane jako wprowadzające w błąd. Konsument może bowiem mylnie założyć, że skoro na etykiecie widnieją wrzosy, to kupuje miód wrzosowy.

Podobnie sytuacja wygląda z grafikami na etykietach miodów z dodatkami. Jeżeli nasz miód zawiera dodatek malin, to rysunek maliny na etykiecie nie będzie niczym ryzykownym. Natomiast jeżeli do maliny dojdzie jeszcze grafika truskawki, której w składzie nie ma, wówczas taka etykieta również może wprowadzać konsumenta w błąd.

Podczas projektowania etykiety należy też zastanowić się nad wszelkimi dodatkowymi informacjami, o których wyżej nie wspomniano. Mianowicie lepiej wystrzegać się wszelkich sformułowań typu „na lepszy sen”, „idealny na przeziębienie” itp. Zamieszczając jakieś dodatkowe informacje na etykiecie miodu, należy zatem zwrócić uwagę po pierwsze na to, aby były one prawdziwe. Po drugie, aby nie przypisywać produktowi szczególnych właściwości, które i tak wynikają z jego natury, a u konsumenta mogą budzić przeświadczenie, że ten konkretny miód ma cechy wyjątkowe, których inny miód nie ma. Zdecydowanie lepszym zatem rozwiązaniem będzie zawarcie na etykiecie jedynie tych informacji, na które uwagę zwraca sam ustawodawca, wtedy wówczas mamy pewność, że choćby nieopatrznie nie wprowadzimy nikogo w błąd.

Etykietowanie miodu nieprzeznaczonego do sprzedaży

Pojawiają się pytania czy miód, który nie ma być przeznaczony do sprzedaży również musi być etykietowany. Chodzi np. o miody, które są przekazywane jako upominek albo jako gratis. Na postawione pytanie należy odpowiedzieć twierdząco. Miód, który jest wprowadzany do obrotu, niezależnie w jakiej formie, czy w formie sprzedaży, czy w formie prezentu, powinien być oznakowany.

Podsumowanie

Miód, podobnie jaki inne środki spożywcze wymaga odpowiedniego dostosowania w zakresie przekazywania konsumentom informacji o nim. Nieprawidłowe znakowanie może prowadzić chociażby do zarzutu wprowadzenia konsumenta w błąd i poniesienia w tym zakresie konsekwencji prawnych.

Należy pamiętać, że znaczenie ma nie tylko to, takie informacje zawrzemy na etykiecie, ale również sposób, w jaki je zaprezentujemy.

Weronika Woźna-Burdziak
Prawniczka z wykształcenia i zamiłowania. Od ponad 10 lat zajmuję się tematyką polskiego i unijnego prawa konsumenckiego, prawa e-commerce oraz prawa marketingu w tym reklamy.
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

1 - Dz. U. z 2015 r. poz. 29 z późn. zm.

2 - Dz. U. z 2023 r. poz. 2513

3 - Zmiana ta została wprowadzona Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. poz. 2233).

4 - Rozporządzenie z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).

5 - Dz. U. z 2023 r. poz. 1980

6 - Dz. U. z 2023 r. poz. 1980

7 - Ustawa ta zawiera delegację do wydania rozporządzenia określającego sposób znakowania i szczegółowy zakres informacji podawanych w oznakowaniu poszczególnych rodzajów środków spożywczych - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r. poz. 29 z późn. zm.).

8 - Dz. U. UE. L. z 2002 r. Nr 31, str. 1 z późn. zm.

9 - Do tej samej definicji odwołuje się ustawodawca w rozporządzeniu nr Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/20

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"