Ogród na wodzie

Tym razem zwrócimy się w stronę osób, które po wykopaniu dołu pod fundamenty następnego dnia znajdują w nim kubiki wody, stado kaczek wijących gniazda w szuwarach, karasie i żaby. No, może trochę przesadzam, ale osoby mieszkające w pobliżu zbiorników wodnych wiedzą, o co mi chodzi.

Pomimo że rośliny zazwyczaj są wrażliwe na brak wody, to jej nadmiar też jest szkodliwy. Co sadzić na gruntach podmokłych i nieprzepuszczalnych?

Marzec–kwiecień

Wszelkie wierzby: biała, szara, wiciowa, uszata czy wawrzynkolistna

Bardzo dobrze radzą sobie w terenach podmokłych. Te gatunki są niezwykle żywotne, dlatego można je rozmnażać przez sztobry, które wkłada się bezpośrednio do podłoża. Z kory wierzby uzyskiwano kwas salicylowy, o podobnych właściwościach do aspiryny.

Ciemiernik (Helleborus)

Bylina

Roślina dostarcza pożytku pszczołom, ale dla ludzi jest trująca. Rozmnaża się przez podział kęp.

Kokorycz pusta (Corydalis cava)

Bylina

Najlepiej sadzić ją pod krzewami zrzucającymi liście na zimę. Dzięki temu roślina będzie miała zapewnioną odpowiednią ilość światła podczas kwitnienia. Rozmnażanie następuje przez siew nasion od razu po kwitnieniu (bardzo krótko zachowują żywotność).

Kokorycz pełna (Corydalis solida)

Bylina

Ma podobne wymagania jak kokorycz pusta.

Lepiężnik różowy
(Petasites hybridus)

Bylina

Wymaga gleb stale wilgotnych, żyznych i przepuszczalnych. Potrafi się rozmnożyć z najmniejszego fragmentu kłącza, więc bywa inwazyjny (a jednocześnie łatwy w rozmnażaniu). Jest rośliną leczniczą, chociaż zawiera alkaloidy – dlatego nie powinno się go stosować wewnętrznie bez kontroli lekarskiej.

Pierwiosnka omączona (Primula farinosa L.)

Bylina

Naturalnie występuje na podmokłych stanowiskach, z wodą stale przepływającą. W Polsce objęta jest ścisłą ochroną. Jego różowe kwiaty wyglądają uroczo na rabatach.

Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.)

Bylina

Jest to roślina lecznicza, w maju zbieramy liście roślin, które suszymy i gotujemy jak herbatę – ma działanie wykrztuśne i przeciwkaszlowe (leki z nazwą, w której przebrzmiewa słowo „Tussi” bazują na tej roślinie). Rozmnażamy ją po kwitnieniu przez podział kłączy. Wsadzamy do dobrze przekopanej ziemi.

Olsza czarna (Alnus glutinosa Gaertn.)

Drzewo

Z pąków olszy czarnej można robić napar. Ma działanie estrogenne, przeciwmiażdżycowe i przeciwkrwotoczne. Tkaniny można farbować naturalnie na pomarańczowo za pomocą kory olchy. Zazwyczaj drzewo rozmnaża się przez odkłady.

Kwiecień-maj

Fiołek wonny (Viola odorata L.)

Bylina

Kwiaty można dodawać do sałatek jako dekorację, a cała roślina sprawdza się w leczeniu chorób oczu. Można zrobić z niego nalewkę spirytusową do odstraszania kleszczy. Rozmnaża się przez wysiew nasion lub przez podział płożących pędów po kwitnieniu.

Klon zwyczajny
(Acer platanoides L. )

Został opisany przy glebach żyznych, poradzi sobie jednak również na podmokłych.

Maj–czerwiec

Koniczyna białoróżowa
(Trifolium hybridum)

Bylina

Nadaje się na grunty okresowo zalewane i wilgotne. Z jej kwiatów można robić syrop na kaszel. Napar jest przeciwzapalny, przeciwbólowy i przeczyszczający.

Dereń rozłogowy
(Cornus sericea)

Krzew

Dereń rośnie właściwie na każdej glebie i warto wykorzystać go do formowanych żywopłotów. Rozmnaża się z sadzonek zdrewniałych pobieranych jesienią.

Firletka poszarpana (Lychnis flos-cuculi (L.) Greuter & Burdet)

Bylina

Nie jest zbytnio imponująca, ma jednak w sobie coś uroczego. Wygląda pięknie w łanie. Jeśli występuje w sianie w większych ilościach, to jest szkodliwa dla bydła.

Kuklik zwisły (Geum rivale)

Bylina

To niepozorna roślina, nadająca się do ogrodów naturalistycznych. Rośnie nawet na młakach. Po roztarciu korzenie mają zapach goździków, bo zawierają eugenol, który jest także środkiem antybakteryjnym. Roślinę rozmnaża się przez podział wiosną.

Rdest wężownik
(Polygonum bistorta  L.)

Bylina

Warto sadzić go w grupach, bo wtedy jego białe kłosy wyglądają szczególnie imponująco. Kłącze wężownika ma działanie ściągające i przeciwbiegunkowe. Rozmnaża się go przez podział kłączy w kwietniu lub maju albo przez wysiew nasion.

Żywokost lekarski
(Symphytum officinale L.)

Bylina

Zapylają go owady o długim aparacie gębowym. Podobno jego liście można zjadać jak szpinak, ale nie wolno tykać korzenia, bo jest trujący. Rozmnaża się go przez nasiona.

Rutewka orlikolistna
(Thalictrum aquilegiifolium L.)

Bylina

Uprawiana jest jako roślina ozdobna do stosowania na rabatach. Wydziela zapach podobny do woni konwalii. Owadom dostarcza pyłku. Rozmnaża się przez wysiew nasion.

Wielosił błękitny
(Polemonium caeruleum L.)

Bylina

W Polsce roślina jest objęta ochroną gatunkową, więc jeśli zobaczysz ją w naturalnym siedlisku, nie możesz jej pobierać. To roślina lecznicza obniżająca ciśnienie krwi, działającą napotnie, moczopędnie i wykrztuśnie. W czerwcu sieje się nasiona wielosiła wprost do gruntu, w dużych odstępach.

Bagno zwyczajne
(Ledum palustre L.)

Krzew

Pięknie pachnie, ale jest trujący. W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Stosuje się go do odstraszania moli. Rozmnaża się przez odkłady.

Suchodrzew tatarski

Był opisany w dziale „Ziemie jałowe”. Nadaje się na każdą glebę, również podmokłą.

Wiciokrzew Maacka (Lonicera maackii (Rupr.) Maxim.)

Krzew

Bardzo dobrze wygląda jako soliter. Jest ozdobny też z owoców (pojawiają się już w sierpniu), które są w zimie przysmakiem dla ptaków. Rozmnaża się go z nasion, które uprzednio należy poddać stratyfikacji.

Czerwiec–lipiec

Ostrożeń warzywny
(Cirsium oleraceum L.) 

Bylina

Zwany czarcim żebrem, występuje pospolicie w całej Polsce. Ziele ma działanie moczopędne, ale trzeba uważać podczas zbioru, bo kłuje. Musi być sadzony przy wodzie ruchliwej (np. przy strumieniu – prawdziwym lub sztucznym). Rozmnaża się bardzo łatwo przez siew nasion (dlatego w ogrodach może stać się ekspansywny).

Przetacznik długolistny (Veronica longifolia L.)

Bylina

Wygląda najlepiej w dużych nasadzeniach. Po zakończeniu kwitnienia przycinamy pędy – wtedy roślina zakwitnie po raz drugi. Ponadto najlepiej wygląda tuż po posadzeniu, dlatego jeśli zależy nam na jej wyglądzie, to przesadzamy ją co roku. Przetacznika rozmnażamy przez wysiew nasion.

Trędownik bulwiasty
(Scrophularia nodosa L.)

Bylina

Ziele łagodzi ugryzienia owadów i działa leczniczo na stany zapalne skóry. Rozmnaża się prosto przez podział kęp i bulw.

Wiązówka błotna
(Filipendula ulmaria)

Bylina

Roślina pyłkodajna. Suszone ziele ma działanie przeciwgorączkowe (podobnie jak wierzba zawiera salicylinę), moczopędne, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Jest stosowana też w chorobie wrzodowej. Rozmnaża się przez podział albo wiosenny lub jesienny siew nasion.

Lipiec–wrzesień

Mięta nadwodna
(Mentha aquatica L.)

Bylina

Mięta nadwodna, podobnie jak pozostałe gatunki, ma szerokie zastosowanie: od kulinarnych po kosmetyczne i lecznicze. Jej wadą jest to, że może się nadmiernie rozrastać – jak chwast. Rozmnaża się ją przez podział kłączy.

Krwawnica pospolita
(Lythrum salicaria L.)

Bylina

Wygląda imponująco zwłaszcza w dużych grupach. Suszone szczyty pędów razem z kwiatami to surowiec zielarski, działający przeciwgorączkowo, rozszerza też naczynia krwionośne. Rozmnaża się przez wysiew nasion.

Wrzesień–październik

Sadziec plamisty
(Eutrochium maculatum L.)

To okazała, piękna roślina, nadająca się zwłaszcza na tło dla innych gatunków.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"