Ogrody miododajne, cz. 2. Rabaty cebulowe

Wczesną wiosną pszczoły potrzebują dużych ilości składników odżywczych. Przy ciepłej pogodzie pierwsze obloty mogą wykonywać już na początku marca. W tym czasie pokarmu dostarczają im rośliny cebulowe takie jak przebiśniegi i cebulice.
Nieco później zakwitają szafirki, hiacynty, tulipany i wiele innych.
W artykule zaprezentowano wymagania siedliskowe i uprawowe roślin cebulowych oraz propozycje ich wykorzystania w ogrodach przyjaznych pszczołom.

Fot. Coleur

Zanim przejdziemy do wykorzystania roślin cebulowych w miododajnym ogrodzie, zapoznajmy się z ich biologią i ekologią.

Omawiane poniżej gatunki pochodzą z różnych części Ziemi o odmiennych warunkach klimatycznych. W ogrodach chętnie uprawiamy kwitnące wiosną mrozoodporne gatunki cebulowe. Wśród nich możemy w zasadzie wyróżnić dwie główne grupy: występujące naturalnie w lasach i na terenach otwartych.

Po zakończeniu kwitnienia ich części naziemne, a czasem też korzenie, obumierają. Przerwa w wegetacji omawianych roślin jest wymuszona warunkami bytowania. Występują w lasach liściastych, gdzie w czasie pełni wegetacji do podłoża dociera mało światła, dlatego muszą one zakwitnąć i zostać zapylone wczesną wiosną, póki drzewa nie mają jeszcze liści.

Natomiast zahamowanie rozwoju roślin występujących na terenach stepowych jest efektem letniej suszy.

Śnieżyczka przebiśnieg. Fot. Renata Łacek

Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis)

Pszczoła na tulipanie Fot. Renata Łacek

Cebulica dwulistna (Scilla bifolia)

Szafran spiski (Crocus scepusiensis)

Roślina ta występuje w zbiorowiskach górskich łąk, pod względem fitosocjologicznym należących do związku Polygono-Trisetion. Różne odmiany i formy barwne gatunków uważanych za chętnie oblatywane przez pszczoły mogą charakteryzować się odmienną powabnością, nie tylko pod względem produkcji pyłku i nektaru, ale też wizualnej atrakcyjności.

Tak jest między innymi w przypadku krokusów, gdzie w kwiatach fioletowych między słupkiem i pylnikami a płatkami korony, występuje silniejszy kontrast niż w kwiatach zabarwionych na żółto. Jednakże największy wpływ na liczbę odwiedzających pszczół ma zagęszczenie kwiatów.

Szafirek (Muscari, rodzina Hyacinthaceae – hiacyntowate)

Do tego rodzaju należy około 30–40 gatunków pochodzących z obszaru śródziemnomorskiego i południowo-zachodniej Azji. Nadają się one do ogrodów skalnych, naturalistycznych czy na rabaty bylinowe. Preferują miejsca nasłonecznione oraz przepuszczalne, mineralne gleby.

Dziko rosną w różnych siedliskach, między innymi na trawiastych lub skalistych górskich zboczach, w zbiorowiskach roślinności twardolistnej, murawach kserotermicznych, na wydmach i łąkach. Ich strefa mrozoodporności to 5 („Pasieka” 1/2019).

Krokus 'Golden Yellow'. Fot. Maria Janicka

Hiacyntowiec, endymion (Hyacinthoides, rodzina Hyacinthaceae – hiacyntowate)

W rodzaju tym wyróżnianych jest 3–5 gatunków pochodzących z zachodniej Europy i północnej Afryki. Wymagają przepuszczalnego podłoża. W naturze występują w lasach, na ocienionych skałach i na polach. Strefa mrozoodporności 5.

Hiacynt wschodni (Hyacinthus orientalis, rodzina Hyacinthaceae – hiacyntowate)

Pochodzi ze środkowej i południowej Turcji, północno-zachodniej Syrii i Libanu. Strefa mrozoodporności 4.

Hiacynt. Fot. Adina Voicu

Rabata na kwiecień i maj.

Podstawowe informacje dotyczące uprawy

Uprawa wymienionych roślin jest w zasadzie prosta. Cebule sadzimy jesienią w przepuszczalnej glebie, na głębokości odpowiedniej dla danego gatunku, a rośliny zakwitają wiosną kolejnego roku. Po przekwitnięciu i zaschnięciu liści możemy je delikatnie usunąć, tak by nie uszkodzić części podziemnej.

Cebule są mrozoodporne, więc w większości przypadków nie musimy wykopywać ich na zimę. Jednakże przesadzanie co kilka lat często poprawia jakość kwitnienia, w tym rozmiar kwiatostanu. Dzięki temu, że rozmnażają się wegetatywnie, rośliny cebulowe są doskonałe do nasadzeń naturalistycznych w trawie i pod drzewami.

Z drugiej strony łatwe do wykopania cebule (szczególnie gdy zostały posadzone w koszyczkach) umożliwiają zmianę roślinności na rabacie. Rośliny preferujące półcień zakwitną również w miejscach słonecznych, wymagają jednak wilgoci w okresie letnim. Termin pojawienia się kwiatów może się przesunąć w zależności od pogody.

Pomysły na rabaty

Inspiracje do naszych projektów możemy czerpać z różnych źródeł. Są to katalogi, fotografie parków i ogrodów, między innymi holenderskich, a także sama natura.

1. Ogród pełen przestrzeni

W tym przypadku przedstawione zostały możliwości wykorzystania perspektywy powietrznej. Rośliny o kwiatach białych sadzone są najdalej, a ciemniejsze – najbliżej patrzącego. Najlepiej wykorzystać odmiany o płatkach w jednym kolorze, lecz różnych odcieniach. Taki układ daje wrażenie pogłębienia planu. Świetnie sprawdzi się w postaci obwódek chodników, podjazdów i ścieżek. Bardzo dobry efekt otrzymamy również sadząc cebule wśród drzew. Jakie rośliny wybrać? Praktycznie wszystkie propozycje będą odpowiednie. Możemy wykorzystać gatunki kwitnące w różnych miesiącach. W ten sposób wydłużymy czas trwania pożytku. Oto przykłady:

2. Rabata na marzec i kwiecień

Rabata z hiacyntami i szafirkami. Fot. Pixabay, annagodlana

3. Rabata na kwiecień i maj

Zakończenie

Rośliny cebulowe są cennym źródłem wiosennego pożytku dla różnych zapylaczy, dlatego warto je sadzić w ogrodach. Dzięki różnorodnym kolorom i kształtom mogą stać się ozdobą naszego otoczenia. Cdn.

dr Maria Janicka

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"