Sierpień

• Przycinamy drzewa jabłoni, gruszy i pestkowców oraz krzewy malin, agrestu i porzeczek.
• Przycinamy gałęzie klonów, a także skracamy o połowę pędy lawendy.
• Podpieramy drzewa nadmiernie obciążone owocami.
• Na początku miesiąca przestajemy przyginać gałęzie drzew.
• Przygotowujemy glebę pod przyszłoroczny sad, ściągając darń i wysiewając facelię.
• Facelię wysiewamy też w miejscach, na których już nie będzie warzyw.
• Dosiewamy i dosadzamy rozsadę warzyw i ziół. Zbieramy mniejsze owoce dyni, cukinii itd., ponieważ łatwiej je przerobić.
• Gdy złamie się około połowa szczypiorów zasadzonych cebul, możemy przystąpić do zbioru.
• Mrozimy warzywa i wykonujemy przetwory.
• Ogławiamy pomidory, paprykę, dynię i bób.
• Dzielimy byliny: piwonie, ciemierniki, dąbrówki rozłogowe, konwalie majowe, floksy szydlaste, żywokosty lekarskie, pierwiosnki.
• Pikujemy dzwonki do doniczek.
• Wysadzamy na miejsce stałe rozsadę ozdobnych roślin dwuletnich.
• Sadzimy cebule roślin kwitnących jesienią: zimowity i krokusy.
• Sadzimy cebule roślin kwitnących wiosną: tulipany, hiacynty, śnieżyczki przebiśniegi, szafirki.
• Mrozimy nadmiar warzyw i robimy przetwory.
• Pamiętamy o mieszaniu i nawadnianiu kompostu.

W tym miesiącu przydadzą się: słoiki, etykiety, nasiona, opakowania do mrożenia, podpórki dla drzew, żyłki i tkaniny.

Nazwa tego miesiąca ponoć pochodzi od słowa sierp, ponieważ to teraz odbywają się żniwa. Początek sierpnia cechuje jeszcze lipcowa, parna aura. Po burzy powietrze wypełnia zapach ozonu i ziemi, przyroda jest błękitnozielona i ciepła. Ale pod koniec miesiąca często czuć zbliżającą się jesień. Liście tracą soczyście zielony kolor a wieczory bywają chłodne.

W naszych ogrodach sierpień to rzeczywiście czas zbiorów i warto zaopatrzyć się w słoiki, by zamknąć dla siebie smak lata. Ważne, by były dobrze opisane, dlatego przydadzą się do nich etykiety. Jeśli mamy zamrażarkę, to warto mrozić w niej warzywa, których nie jesteśmy w stanie przejeść.

W sierpniu kwitną: ewodia aksamitna, perełkowiec japoński, jeżówka purpurowa, języczka pomarańczowa, krwawnica pospolita, lebiodka pospolita, mikołajek płastkolistny, nawłoć kanadyjska (inwazyjna, nie nasadzać), nawłoć późna, przegorzan pospolity, rdestowiec ostrokończysty, rojnik ogrodowy, rdestowiec okazały, rozchodnik okazały i kamczacki, różnik przerosłolistny, zawilec hupeheński, zimowit jesienny, dalia zmienna, kosmos podwójnie pierzasty, łopian pajęczynowaty, łopian większy, niecierpek gruczołowaty, przegorzan kulisty, ślazówka letnia; może jeszcze kwitnąć lipa japońska i srebrzysta.

W tym miesiącu tniemy...

…jabłonie, śliwy, czereśnie i wiśnie. Wykonujemy cięcie prześwietlające, które opisałam w lipcu. Dodatkowo sierpień jest terminem cięcia porzeczek, agrestu i malin.

Porzeczka czarna

W pierwszym roku po posadzeniu tniemy pędy porzeczki czarnej na 2–3 oczka (czyli pąki) nad ziemią, aby dobrze się rozkrzewiły. Przez następne dwa lata nie tniemy krzewów, jedynie usuwamy zniszczone lub chore pędy. W czwartym roku uprawy przystępujemy do bardziej zdecydowanych akcji i robimy cięcie w dwa tygodnie po zbiorach. Możemy przycinać krzewy w listopadzie lub lutym.

W przypadku porzeczki czarnej usuwamy tylko pędy trzyletnie. Jak je rozpoznać? Są ciemne (widocznie ciemniejsze od reszty pędów) i zwykle rosną poziomo, blisko ziemi. Przycinamy je tuż nad powierzchnią gruntu. Staramy się, by korona była luźna i prześwietlona. Wycinamy gałązki krzyżujące się i zakręcające w środek krzewu. Nie wycinamy i nie skracamy pędów jednorocznych i dwuletnich, ponieważ w następnym roku spowoduje to obniżkę plonu!

Porzeczki kolorowe

Przycina się je trochę inaczej. Też wycinamy najstarsze, tym razem jednak pięcioletnie gałęzie i skracamy o 1/3 pędy dwuletnie, aby wytworzyły owocodajne krótkopędy. Bez obaw możecie więc wyciąć gałęzie płożące się tuż przy ziemi. Ważne, by prześwietlić krzew. Dobrze jest też zostawić proporcjonalną liczbę pędów jedno-, dwu- i trzyletnich, aby owocowanie było w każdym roku równomierne.

Agrest

Jest bardzo żywotnym krzewem, więc tniemy go rzadko, nawet dopiero po pięciu latach od posadzenia. Dążymy, by tworzyło go przynajmniej 12 pędów głównych. Roślina ma mieć luźny pokrój.

Wyżej wymienione gatunki szczepione na pniu

Przycinamy je podobnie jak krzewy nieszczepione, przy czym należy pamiętać, że musimy usuwać odgałęzienia od pnia i odrosty korzeniowe.

Cięcie maliny letniej

Właściwie powinnam zacząć od tego, że w ogrodach możemy posadzić dwa typy malin – letnie (owocujące na pędach dwuletnich) i jesienne (owoce rosną na pędach jednorocznych i dwuletnich). Opis cięcia tych drugich znajduje się we wrześniu (str. 122). Ponieważ maliny letnie (‘Laszka’, ‘Benefis’, ‘Bristol’) owocują jedynie na pędach dwuletnich, to krzewy prowadzimy tak, by zawsze niemi „dysponować”.

Dlatego w drugiej połowie sierpnia wycinamy wszystkie pędy, które w tym roku owocowały, zostawiając tylko ok. 7 najsilniejszych jednorocznych. Wytworzą one owoce w roku następnym dość wcześnie. W maju przycinamy nadmiar pędów młodych, pozostawiając kolejne 7 (w sumie ma być 14 pędów), które w tym roku nie będą owocowały, ale w następnym sezonie – owszem.

Jeżyny

Jeżyny plonujące na dwuletnich pędach przycinamy pod koniec sierpnia, po owocowaniu – trochę podobnie do malin letnich. Usuwamy wszystkie pędy dwuletnie oraz te jednoroczne, których jest nadmiar. Rośliny będą silniejsze i odporniejsze na choroby (lepsze przewietrzenie roślin).

Wiosną przycinamy pęd główny na długość ok. 1,5 m, natomiast boczne powinny po cięciu mieć ok. 40 cm. Dzięki temu większość energii pójdzie w owocowanie. W czerwcu przycinamy wierzchołki pędów o długości 2,5 m. Dzięki temu pobudzamy rośliny do wytworzenia pędów bocznych, które będą owocowały w następnym roku.

Klony

Nasze miododajne gatunki klonów dobrze znoszą tylko późne cięcie, ponieważ nie powoduje „płaczu” z ran. Koronę tych drzew kształtujemy cięciem formującym, skracając przyrosty i stare gałęzie do pożądanego kształtu. Oczywiście usuwamy też gałęzie suche, chore i zakręcające w środek korony, które mogą się ocierać o inne. Tylko klon palmowy powinien być cięty wiosną.

Lawenda

Lawenda – by cieszyć się corocznym, obfitym kwitnieniem już w sierpniu, skracamy pędy o połowę.

Wsparcie dla drzewa

Może się zdarzyć, że na tyle dobrze pielęgnowaliśmy drzewa, że ich gałęzie uginają się od owoców. W tym momencie mamy wybór między dwoma rodzajami podpór – od dołu i od góry. Najpierw jednak usuwamy wszelkie obciążniki, które stosowaliśmy do kształtowania gałęzi. Obciążone owocami gałęzie zabezpieczamy przed wyłamaniem, podpierając je rozwidlonymi w kształt dużej litery Y podpórkami (kijami).

Jeżeli drzewko jest młode, może się zdarzyć, że będzie trzeba podeprzeć też pień. W sklepach są dostępne podpórki, zwykle składające się z trzech kijów, które rozmieszcza się wokół pnia, tak aby stanowiły wierzchołki niewidzialnego trójkąta. Pień przywiązuje się do nich za pomocą tkanin lub pasów. Można też po prostu wbić jeden kij w ziemię i za pomocą liny skręconej w ósemkę przywiązać go do pnia, tak aby odciągać drzewko w przeciwną stronę, niż się przechyla.

Pod sad i inne nasadzenia

Jeżeli jesienią lub wiosną planujemy posadzić kolejne drzewa i krzewy, to już teraz możemy przygotować glebę. Najlepiej zrobić to na początku miesiąca. Ściągamy darń w miejscu, w którym stanie rząd drzew – dzięki temu pozbędziemy się też nasion chwastów. Wzbogacamy glebę w nawozy, a jeśli jest lekka, dodajemy kompostu oraz przekompostowanego obornika. Przekopujemy.

W przypadku kwaśnego podłoża po zastosowaniu nawozów musimy odczekać 2–3 tygodnie i dopiero wtedy wysypać wapno (o dawkach pisałam w styczniu). Potem albo przykrywamy glebę torfem lub podłożem ogrodniczym (jeśli sadzimy drzewa i krzewy jesienią), albo siejemy rośliny na nawóz zielony (jeśli planujemy założenie sadu dopiero wiosną). Proponuję wykorzystać do tego ostatniego celu facelii błękitnej.

Ogród warzywny

Regularnie zbieramy warzywa. Ponadto przygotowujemy poplon, czyli siejemy szybko rosnące rośliny: szpinak, sałatę masłową, endywię, koper ogrodowy, kapustę pekińską, rzodkiewkę i rzepę. Jeśli nie chcemy pozyskać większej liczby gatunków lub mamy kawałek poletka, które nie jest używane, to możemy na nim zasiać facelię błękitną. Po połowie miesiąca wysiewamy roszponkę. Jeśli przygotowaliśmy rozsadę, to warto wsadzić w glebę brokuły, kapusty, buraki, fenkuły, jarmuże.

By mieć ogławianie z głowy

W tym miesiącu ogławiamy pomidory, papryki i dynie. Zabieg polega na usuwaniu sekatorem lub ręcznym uszczykiwaniu wierzchołka wzrostu pędu. W przypadku pomidora robi się to nad dwoma lub trzema liśćmi wyrastającymi nad ostatnim gronem o w pełni rozwiniętych kwiatach. Jeśli prowadzimy rośliny na kilka pędów, to traktujemy tak każdy z nich. Zawsze zostawiamy liście nad owocami lub kwiatami! Nie ogławiamy odmian pomidorów samokończących, lecz te o ciągłym wzroście (informacja powinna znajdować się na opakowaniu nasion).

W przypadku pomidorów możemy też przerzedzić liczbę liści już po zbiorze pierwszego grona – usuwamy liście, które były pod nim i pod następnym gronem. Liście pod gronami po prostu nie odżywiają owoców.

Pod koniec sierpnia z krzewów papryki usuwamy kwiaty, ponieważ nie ma szans, by zawiązały kolejne owoce – lepiej, by zasoby rośliny szły do tych już istniejących. Odnajdujemy najwyżej położony zawiązek owocu i zostawiamy nad nim tylko jeden liść, pozostałe zaś usuwamy. Jeżeli chcemy mieć większe papryki, to możemy zlikwidować też najmniejsze, najwyżej położone zawiązki.

We wszystkich czterech przypadkach ogławianie wykonujemy podczas suchej pogody i na płasko, tak by powierzchnia rany była jak najmniejsza.

Cebule w grunt!

W tym miesiącu sadzimy w upatrzone miejsca rośliny, które zakwitną jeszcze jesienią, oraz popularne miododajne gatunki wiosenne. W sierpniu sadzimy: tulipany, hiacynty, śnieżyczki przebiśniegi, szafirki i lilie (te ostatnie nie są miododajne), które zakwitną wiosną, a także zimowity jesienne i krokusy, kwitnące u schyłku roku.

Tniemy, dzielimy, rozsadzamy

Dzielimy byliny (to dobry sposób na ich rozmnażanie) np. rutewkę orlikolistną. Dzięki temu będą lepiej kwitły w następnym roku. Rośliny wyjmujemy z gleby, najpierw dokładnie je okopawszy i bardzo delikatnie podważywszy.

Podział roślin zależy od ich systemu korzeniowego. Byliny o delikatnym systemie wiązkowym możemy dzielić nawet ręcznie, rozrywając korzenie. W taki sposób rozmnażamy np. dąbrówki rozłogowe, konwalie majowe, floksy szydlaste, ubiorki wiecznie zielone, żywokosty lekarskie, żagwiny ogrodowe, pierwiosnki.

Po podziałach należy zabezpieczyć rany środkiem przeciwgrzybowym.

Znajdujemy stałe miejsce...

…dla rozsady roślin dwuletnich, którą tak pieczołowicie przygotowywaliśmy, np. stokrotek. W sierpniu sadzimy też kłącza wierzbówki kiprzycy i wysiewamy nasiona rezedy żółtej. Pod osłonami wysiewamy wspaniałego arcydzięgla, którego siewki po sześciu tygodniach przesadzamy na miejsce stałe. Jego korzenie zbierzemy w kwietniu lub we wrześniu następnego roku. W sezonie natomiast cieszymy się pędami, które można kandyzować, przerabiać na nalewki, a listki dodawać do sałatek – wszystkie części rośliny mają przepiękny aromat, a kwiaty silnie wabią pszczoły.

Przechowywanie i przetwórstwo

Produkcja własnych przetworów to świetna sprawa... jeśli przypadkiem nie przesadzamy. Nie ma sensu produkować więcej, niż jesteśmy w stanie przejeść lub oddać. Lepiej też mrozić niż przetwarzać, ponieważ traci się wtedy mniej składników odżywczych. Dzięki mrożeniu warzywa zachowują niemal 100% prozdrowotnych właściwości i nie zawierają ani dodatkowego cukru, ani soli.

Chociaż wydaje się to niektórym nadmierną gorliwością, to dzięki wyparzaniu jeszcze nigdy nie straciłam nawet słoika.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"