Drzewa i krzewy dla naszej pasieki
Roślin przydatne w pszczelarstwie, które chcielibyśmy tym razem opsać to krzewy i drzewa. Czasem trudno je odróżnić, ponieważ drzewa rosnące w gorszych warunkach często przyjmują formę krzewiastą. Wprawdzie wymienione rośliny potrzebują więcej miejsca od omawianych wcześniej, ale kilka egzemplarzy warto zmieścić w pobliżu pasieki. Być może naewt niektóre z nich rosną w okolicy, a my o tym nie wiemy...
Leszczyna
fot.©Jerzy Jóźwik
Najbardziej znanym krzewem jest popularna leszczyna. Botanicy rozróżniają około 30 gatunków, z których w Polsce dziko występuje tylko jeden.
Rośnie ona w niezbyt zwartych lasach, na zrębach, obrzeżach lasów i w zaroślach. Ponieważ jej korzenie sięgają dość płytko, nie wymaga gleby głębokiej. Na ogół jest wytrzymała na mróz, stosunkowo wrażliwe są pączki, kwiatostany natomiast znoszą krótkotrwałe mrozy. Najbardziej jednak niebezpieczne są w zimie okresy ciepła pobudzające leszczynę do rozwoju i następujące po nich mrozy.
Leszczyna jest rośliną rozdzielnopłciową, jednopienną, a więc na jednym krzewie występują kwiatostany męskie (kotki) i kwiaty żeńskie zebrane po dwa i ukryte w pączku. Jednak kwiaty nie rozwijają się jednocześnie, co uniemożliwia samozapylenie.
Czynnikiem przenoszącym pyłek jest wiatr, ale podczas ciepłej bezwietrznej pogody tylko owady powodują pylenie potrącając w czasie swojego lotu pylące kotki. Kwiaty leszczyny nie mają wprawdzie nektaru, lecz pszczoły zbierają ich pyłek – szczególnie cenny, bo jest to pierwszy przedwiosenny pożytek. Leszczyna kwitnie najczęściej w marcu, rzadziej w kwietniu, ale zdarza się, że przy sprzyjających warunkach pogodowych już w drugiej połowie lutego.
Dodatkową zaletą jest możliwość zbioru własnych, bardzo smacznych orzechów laskowych. Nam wprawdzie się to nie udaje, bo mieszkamy blisko lasu i najczęściej robią to za nas wiewiórki, ale to nie umniejsza przyjemności posiadania kilku leszczynowych krzewów.
Wierzby
Kolejną rośliną o znaczącej pozycji pszczelarskiej są wierzby. W naszym kraju występuje wiele gatunków, między innymi biała, iwa, krucha, płacząca, purpurowa, ostrolistna, wawrzynkowa i szara. Wszystkie są owadopylne i dwupienne, co oznacza, że jedne egzemplarze w obrębie danego gatunku wytwarzają tylko kwiaty żeńskie, a inne tylko męskie.
Kwiaty żeńskie dostarczają owadom tylko nektaru, natomiast męskie – nektaru i pyłku. Wśród wierzb są gatunki o kwitnieniu przedłużającym się do końca lata, te jednak są niezbyt ważne dla pszczół.
Najcenniejszą wierzbą jest iwa, która występuje w widnych lasach, na ich skrajach i, co najważniejsze, nie ma zbyt dużych wymagań glebowych.
Kwitnie najwcześniej ze wszystkich wierzb, często już w marcu, dostarczając cennego pożytku pyłkowego i pierwszego nektaru. Z uwagi na to, że w odróżnieniu od innych wierzb, rozmnaża się głównie z nasion mogą być trudności z uzyskaniem sadzonek.
Różne gatunki wierzb bardzo łatwo krzyżują się między sobą, dając interesujące mieszańce, które bez trudu rozmnażać można z sadzonek, a jest wśród nich wiele nie ustępujących iwie.
Może uda się komuś zdobyć ciekawe mieszańce iwy, które będą również bardzo przydatne dla pszczół. Są to wierzba „IBL-7” będąca mieszańcem iwy z nieznaną bliżej wierzbą, charakteryzująca się dużymi baziami i wczesnym kwitnieniem do prowadzenia w formie krzewu, „IBL-8” to najprawdopodobniej mieszaniec iwy z wierzbą wawrzynkową, rosnąca silniej niż poprzednia, ma wyraźną drzewiastą formę i kwitnie później.
Wierzba Lipińskiego to też mieszaniec iwy i wierzby wawrzynowej, ale ma bardziej czerwone pędy od poprzedniego mieszańca tych samych wierzb i nieco mniejsze bazie. Wierzba sadłowicka ma formę drzewiastą o dość silnym wzroście, dużych baziach, liściach długo pozostających na gałęziach i kwitnie bardzo obficie.
Ostatnia z tej grupy to wierzba Smitha będąca mieszańcem iwy z wierzbą wiciową mającą formę rozłożystego krzewu o mniejszych baziach od poprzednich mieszańców, ale w większych ilościach.
Wszystkie te wierzby rozmnaża się wyłącznie wegetatywnie, z sadzonek zdrewniałych. Wierzby doskonale nadają się na naturalne ogrodzenia pasiek oraz jako pojedyncze drzewa na samych pasieczyskach dostarczające wiosną pyłku i nektaru, a później cienia dla uli.
Czeremcha amerykańska
Ciekawą rośliną jest czeremcha amerykańska pochodząca z Ameryki Północnej, a w naszym kraju sadzona bywa w parkach i na skrajach lasów. Jest to bardzo mało wymagająca roślina, która kwitnąc końcem maja jest chętnie odwiedzana przez pszczoły.
Czeremcha amerykańska dorasta do 35 m wysokości, jej liście są spodem wzdłuż głównego nerwu rudo owłosione a kwiaty zebrane w długie, wzniesione ku górze grona prawie bez zapachu. W niezbyt sprzyjających warunkach przyjmuje formę krzewiastą, tak jak ta posiadana przez nas, której w pozostaniu krzewem bardzo pomagają nam sarny.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Maria i Grzegorz Słowikowie
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
tel. 13 438-08-42
