Żelazo, pszczoły i nasze zdrowie
Choroby cywilizacyjne, na jakie coraz częściej zapadamy, mocno przetworzona małowartościowa żywność, zatrucie środowiska oraz wzrost świadomości – to wszystko spowodowało, że konsumenci zaczęli szukać żywności, która byłaby wolna od dodatków chemicznych, a jednocześnie uzupełniałaby niedobory składników mineralnych, takich jak magnez, mangan, żelazo wapń czy cynk w organizmie człowieka.
Pierwiastki te są niezbędne dla zdrowia człowieka i spełniają w organizmie wiele istotnych funkcji. Ich zapotrzebowanie do prawidłowego rozwoju człowieka jest zależne od wieku, aktywności fizycznej czy płci. Zarówno ich nadmiar, jak i niedobór może doprowadzić do charakterystycznych zaburzeń chorobowych, może też zwiększyć ryzyko powstawania chorób cywilizacyjnych.
Składniki mineralne są dostarczane do organizmu głównie z żywnością, stąd ocena ich zawartości w pożywieniu jest tak ważna.
W tym artykule chciałbym przybliżyć zawartość w pszczołach, miodzie, propolisie i w pierzdze kolejnego niezbędnego do życia pierwiastka, a mianowicie żelaza. Jednocześnie chciałbym podziękować pani Wiolecie Naruszewicz z Olecka i koledze Jakubowi Młoduchowskiemu z Mińska Mazowieckiego za czynną pomoc w pobieraniu prób.
Naturalnie praca nie mogłaby zaistnieć, gdyby nie pomoc pszczelarzy z obu rejonów, którym też bardzo serdecznie dziękuję.
Żelazo jest pierwiastkiem o stosunkowo dużej częstotliwości występowania na Ziemi. Zawartość tego metalu w glebie zależy od budowy samej skały, procesów wietrzenia oraz wpływu człowieka na przyrodę. Wpływ człowieka potwierdzają badania naukowców przeprowadzone w Beskidzie Śląskim, gdzie stwierdzono wysoką korelację między ołowiem i żelazem w masie pyłów opadających na ziemię.
Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym dla normalnego funkcjonowania ludzkiego i zwierzęcego organizmu. Bierze udział w transporcie i magazynowaniu tlenu, w rozwoju mózgu, mięśni i innych tkanek, a także podczas wykorzystywania energii dostarczanej z pożywieniem.
Niedobór żelaza
Niedobór tego pierwiastka lub zaburzenia w jego wchłanianiu powodują niedokrwistość, białaczkę, osłabienie, bóle głowy, szum w uszach, przyspieszenie akcji serca, łatwe męczenie się, duszność wysiłkową, bladość skóry i błon śluzowych.
U osób starszych anemia może ujawniać lub nasilać objawy choroby wieńcowej serca. Inne objawy, jakie wywołuje niedobór żelaza w organizmie to: zaklęśnięcie się płytek paznokciowych, zapalenie języka i kącików ust, zmiany jelitowe, zaburzenia połykania, obniżenie wydolności pracy czy zmniejszona zdolność uczenia się. Dziennie każdy z nas powinien spożyć około 14 mg Fe, gdyż tylko około 10% tego pierwiastka zostanie przyswojone przez organizm.
Żelazo jest dostarczane do naszego organizmu głównie z żywnością, jednak jego zawartość w niej podlega znacznym zmianom w zależności od procesów technologicznych, jakim ta żywność jest poddawana.
Mimo tak ważnej funkcji żelaza w naszych organizmach, na podstawie badań prowadzonych przez naukowców stwierdzono jego niedobory w diecie kobiet i dziewcząt. Niedobór żelaza, magnezu, wapnia i witamin z grupy B stwierdzono u kobiet będących w trakcie odchudzania się dietą niskoenergetyczną, gdzie średnie spożycie tych związków sięgało zaledwie 32-75% poziomu bezpiecznego.
Także badania prowadzone przez naukowców na przetworach owocowych, warzywnych i warzywno-mięsnych dla dzieci i niemowląt wykazały zbyt niską zawartość żelaza w tych produktach.
Korzystając z tego, że goszczę na łamach ,,Pasieki” chciałbym też przestrzec czytelników przed nadmiernym spożywaniem minerałów czy witamin, gdyż w nadmiarze mogą być dla nas bardzo szkodliwe. Jak powiedział ojciec medycyny nowożytnej Paracelsus „Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną” (łac. Dosis facit venenum).
Żelazo w produktach pszczelich
Poniżej chciałbym przedstawić wyniki badań, przeprowadzonych w dwóch regionach: suwalskim i warszawskim w ciągu dwóch lat.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
dr inż. Piotr Michalik
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Wszechnica Mazurska w Olecku.
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie
Oddział Płock
