Cisza przed burzą. Zaproszenie do wypełnienia ankiety COLOSS

Już kolejny rok Pracownia Chorób Owadów Użytkowych prowadzi monitoring strat rodzin pszczelich w Polsce. Dla przypomnienia jest to część ogromnego międzynarodowego projektu w ramach sieci COLOSS.

Inicjatywa ta od 2006 roku zapewnia rzetelne informacje dotyczące strat rodzin pszczelich, z których korzystają między innymi decydenci przyznający europejskim krajom programy wsparcia pszczelarstwa.

Fot. rostichep, Pixabay

Zima 2018/2019 okazała się łaskawa dla polskich pszczół, jednak przypuszczamy, że zima 2019/2020 przyniosła spustoszenie w pasiekach.

Aby potwierdzić te informacje, zachęcamy do wypełnienia ankiety dotyczącej strat rodzin pszczelich w Państwa pasiekach, aby te informacje zweryfikować. Niezwykle ważne są dla nas informacje od jak największej liczby pszczelarzy, niezależnie od wysokości poniesionych strat.

Ankietę dotyczącą zimowli 2018/2019 wypełniło 462 pszczelarzy. W ośmiu województwach liczba respondentów przekraczała 30 osób, przy czym najwięcej ankiet – 58 otrzymano z województwa mazowieckiego. Najmniej ankiet – 9 nadeszło z województwa opolskiego (Tab. 1.). Nie są to zadowalające liczby, dlatego mamy nadzieję na znacznie liczniejszy udział pszczelarzy w tegorocznym badaniu.

Rozmieszczenie strat w Polsce

Ogólne zimowe straty rodzin wyniosły 10,7% i były najniższe od 3 lat (Ryc. 2.). Najniższe, bo 4% straty zanotowano w woj. podlaskim, a najwyższe – 18%, w woj. warmińsko-mazurskim. Należy zwrócić uwagę, że aż w dziewięciu województwach straty były niższe niż 10% (Tab. 1., Ryc. 1). Przypominamy, że próg 10% to straty akceptowalne w Polsce, natomiast wszystko powyżej, to już straty podwyższone.

Rycina 2. Ogólne straty rodzin pszczelich w Polsce w latach 2006-2019.
*lata, w których badanie oparto na próbie losowej.

Średnia strata w pasiece wynosiła 11,8%. Najwięcej pszczelarzy deklarujących straty wyższe niż 20-procentowe miało swoje pasieki w województwach: kujawsko-pomorskim – 31,6%, lubelskim – 23,7%, zachodniopomorskim – 21,4%, mazowieckim – 20,7% (Tab. 1.).

Tabela 1. Straty zimą 2018/19 w województwach uszeregowane od najwyższej do najniższej straty ogólnej. W tabeli zawarto też informacje o odsetku pasiek ze stratami powyżej 20%.

Pożytki z sadów i wrzosu dobrze wpływają na rodziny pszczele

W tym roku negatywny wpływ pożytków z rzepaku i kukurydzy zaskakująco się nie ujawnił, natomiast pokazał się pozytywny wpływ pożytków z sadów i wrzosu na przeżywalność rodzin pszczelich (Ryc. 3.). Już od wielu lat wiadomo, że różne pożytki mogą mieć odmienny wpływ na kondycję rodzin, a widać to najlepiej, gdy zimowe straty są niskie.

Zima 2019/2020 – optymistyczny scenariusz nie wchodzi w grę

Zespół Pracowni Chorób Owadów Użytkowych SGGW regularnie od stycznia 2020 roku otrzymuje informacje od pszczelarzy, że tracą oni ogromny procent swoich rodzin. Fakt ten potwierdza też ilość próbek ze spadłych rodzin, które masowo Państwo do nas przysyłają.

Przypuszczamy, że po tej zimie pomoc dla polskiego pszczelarstwa będzie musiała być znacznie większa niż dotychczas, dlatego staramy się zebrać rzetelne informacje, które będą publikowane w czasopismach pszczelarskich, przedstawiane na światowej klasy konferencjach dotyczących pszczół oraz publikowane w periodykach naukowych.

Te dwie ostatnie drogi, to jedyny sposób, aby prawdziwe i sprawdzone informacje dotarły do odpowiednich organów decyzyjnych, gdyż na takiej właśnie recenzowanej informacji opierają swoje decyzje.

Badanie strat rodzin pszczelich po zimie 2019/2020

Adres ankiety internetowej na platformie LimeSurvey to: https://www.bee-survey.com/index.php/268184?lang=pl

Bardzo prosimy wszystkich pszczelarzy, którzy korzystają z Internetu o wypełnienie ankiety tą drogą. Jeśli zaś Państwo nie korzystają z Internetu, zachęcamy do zwrócenia się do kogoś z rodziny lub przyjaciół o pomoc.

Rycina 3. Odsetek strat zimą 2018/19 w odniesieniu do korzystania przez pszczoły z sadów, rzepaku, kukurydzy, wrzosu, pożytków jesiennych lub rzepaku.

Jeśli takiej możliwości absolutnie nie ma, ankieta będzie też dostępna do druku na stronie www.pasieka24.pl oraz na stronie Pracowni (http://wmw.sggw.pl/instytut/struktura-wydzialu/katedra-patologii-i-diagnostyki-weterynaryjnej/pracownia-chorob-owadow-uzytkowych/). Można ją wysłać na adres:

Pracownia Chorób Owadów Użytkowych
Katedra Patologii i Diagnostyki Weterynaryjnej
Instytut Medycyny Weterynaryjnej
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
ul. Ciszewskiego 8
02-787 Warszawa

Administratorem Państwa danych osobowych jest Pracownia Chorób Owadów Użytkowych i dane te nie będą udostępniane osobom trzecim, ponadto będą niezwłocznie kodowane.

Koordynatorem tegorocznych badań będzie lek. wet. Ewa Mazur.

Dziękujemy wszystkim Państwu, którzy co roku wypełniają ankietę i pomagają ją rozpowszechniać wśród pszczelarzy. Jesteśmy głęboko przekonane, że ta wspólna praca powoli przynosi efekty i przyczynia się do podniesienia świadomości polskiego środowiska pszczelarskiego w związku z tendencją w stratach rodzin pszczelich, co pozwala nam przewidywać w pewnym stopniu przyszły ich kształt, a tym samym je minimalizować naszymi działaniami.

Dr n. wet. Anna Gajda, lek. wet. Ewa Mazur
Pracownia Chorób Owadów Użytkowych,
Katedra Patologii i Diagnostyki Weterynaryjnej,
Instytut Medycyny Weterynaryjnej SGGW

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"