Z artykułu dowiesz się m.in.:
- czy pomysł na dennicę osiatkowaną jest nowy;
- w jakich warunkach zostawić dennice higieniczne otwarte;
- czy zastosowanie tej konstrukcji może mieć wpływ na straty zimowe.
Czy zostawianie otwartych dennic osiatkowanych na zimę pomaga pszczołom?
Dennice osiatkowane (nazywane również higienicznymi) są alternatywą dla dennic nieosiatkowanych przeznaczonych do uli korpusowych. Jak sama nazwa wskazuje, charakteryzują się tym, że zamiast zabudowanej dolnej części dennicy mają siatkę. Pod nią najczęściej znajduje się wkładka w formie szuflady, którą można wysunąć bez niepokojenia pszczół (Fot. 2). Wyróżniamy dennice osiatkowane niskie i wysokie (np. z wbudowanymi poławiaczami pyłku).
Fot. aleksrybalko
Zaletą tych dennic jest ich przydatność w monitorowaniu chorób, np. warrozy, w trakcie sezonu (niewykluczone, że w przyszłości także innych). W czasie zimowli dennice osiatkowane trzeba zamknąć, aby móc zebrać osyp zimowy. Warto tu zaznaczyć, że do badania należy pobrać materiał zarówno z szuflady dennicowej (okruchy, roztocze, resztki zasklepu), jak i z siatki (pszczoły i inne – Fot. 3). W Polsce zamykanie dennic praktykuje się najczęściej na przełomie stycznia i lutego. Pozwala to pszczołom na łatwiejsze utrzymanie temperatury niezbędnej do wychowu czerwiu.
Fot. 2. Dennica osiatkowana (higieniczna) z wysuwaną szufladą. Fot. Ewa Mazur
Dzięki konstrukcji dennic higienicznych możemy w łatwy sposób zwiększyć wentylację w ulu i obniżyć temperaturę w nim (Fot. 4). Ma to duże znaczenie w sezonie, kiedy zbyt wysoka temperatura w gnieździe przyspiesza wejście rodziny w nastrój rojowy. Ochłodzenie ula jest nieocenione także na jesieni. W ostatnich latach w Polsce, przez wyjątkowo ciepłe miesiące kalendarzowej jesieni, pszczoły bardzo długo wychowują czerw. Dzięki zwiększonej wentylacji i niższej temperaturze przerywamy czerwienie matek. Warto wspomnieć, że ma to także znaczenie w kontekście rozwoju populacji Varroa destructor. Dodatkowo pszczoły, które wejdą w kłąb zimowy, nie będą spracowane wychowywaniem późnego czerwiu. Z drugiej strony stosując otwarte dennice osiatkowane jesienią i zimą, zmuszamy robotnice do intensywniejszego wytwarzania energii, przez co zużywają więcej pokarmu. Czy zatem stosowanie otwartych osiatkowanych dennic w trakcie zimy to dobry pomysł?
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Badanie strat rodzin pszczelich COLOSS jest prowadzone w Polsce od 16 lat. Pszczelarze co roku są proszeni o wypełnienie ankiet na temat poprzedniego sezonu pszczelarskiego i przebiegu ostatniej zimowli. Wartość takich badań jest nieoceniona. Dzięki temu, że ten monitoring jest prowadzony w formie badania ankietowego zbieramy więcej danych niż w przypadku standardowego monitoringu czy badań terenowych. Więcej na temat ankiet COLOSS można przeczytać w artykule pt. „Wyniki 16 monitoringu strat rodzin pszczelich w Polsce po zimie” zamieszczonym w „Pasiece” 3/2023 oraz w publikacji pt. „Globalna sieć COLOSS: Pracujmy jak pszczoły – pracujmy razem!” w „Pasiece” nr 3/2022.
Fot. 4. Odkład na ramce wielkopolskiej z otwartą osiatkowaną dennicą. Fot. Ewa Mazur
Przeanalizowaliśmy odpowiedzi z lat 2017–2020 od 1035 pszczelarzy mających w sumie 40 003 rodziny pszczele. Każdy ankietowany udzielił informacji o tym, ile zazimował rodzin i ile z nich przetrwało Dzięki temu obliczyliśmy straty ogólne, które okazały się podwyższone w każdym badanym roku (podwyższone tzn. >10%). Pszczelarze odpowiedzieli także na pytania o:
1. wywożenie pszczół na pożytki;
2. monitorowanie rodzin pod kątem V. destructor;
3. leczenie warrozy (zwalczanie V. destructor);
4. użytkowanie otwartych dennic osiatkowanych w trakcie zimy;
5. odsetek wymienionych matek pszczelich.
Z odpowiedzi pszczelarzy wynika, że coraz więcej z nas używa dennic osiatkowanych zimą (patrz wykres). Aby móc wykonać wieloczynnikową analizę statystyczną, każdy ankietowany musiał odpowiedzieć na wszystkie pytania. Baza danych została sprawdzona pod kątem powtórzeń, odpowiedzi błędnych czy nielogicznych.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Dziękujemy wszystkim pszczelarzom, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym COLOSS w latach 2017–2020. Mamy nadzieję, że nasze badania będą wstępem do szerszych analiz przydatności dennic osiatkowanych w polskich warunkach, zwłaszcza pod kątem położenia geograficznego pasiek i warunków klimatycznych.
1 - Więcej na ten temat można przeczytać w artykule pt. „Czy CCD jest w Polsce?” zamieszczonym w „Pasiece” nr 6/2020 – przyp. red.
Przeczytaj także:
